Alǵash syn sadaǵyna oń jaǵalaýdyń negizgi kósheleri Saryarqa men Respýblıka dańǵyly ilikti. Qalanyń jadaý, keńestik kezeńdegi keıpin tolyq ózgertýge sheteldikter tartylyp, qalanyń kólik máselesin sheshý Sıngapýrlyqtarǵa, jaryqtandyrý belgili Phillips fırmasyna tapsyryldy. Astanadaǵy jarnama álemi damyǵan qalalardaǵydaı deńgeıge jetti. Álemdik brendterdiń logotıpteri úılerdiń tóbesindegi úlken bılbordtarǵa ornalastyrýǵa kóshti.
Budan keıin ákimshilik sol kezde kúshine engen, qurylys salýshynyń memlekettik lısenzıa alý úshin jańa talaptar qarastyrylǵan «Úleskerlik qurylys týraly» zańdy basshylyqqa alyp, ózine deıingilerdiń eshqaısy qaperine almaǵan qaladaǵy zańsyz qurylystarǵa qarsy kúres bastaldy. Tek ofısi men kompúteri ǵana bar olardan qajetti tehnıka men óndiristik bazasy talap etildi. Kóptegen qurylys nysandaryn toqtatyp, talapqa saılaryna ǵana jumys isteýge ruqsat berildi. Qurylys talapqa saı jolǵa salynǵannan keıin, bazarlar qala syrtyna shyǵarýǵa kúsh salyndy. Pavlodar baǵytynda jol boıyna qurylys materıaldary, Soltústik aınalma jol aýmaǵynda kólik bazaryn salý, Tilendıev dańǵylynda saýda, avtokólik ortalyqtaryn ornalastyrý bastaldy. Astananyń bas josparynyń tujyrymdamasy men ishinde Elorda ortalyǵyndaǵy eń úlken ǵımarat –«Temir Qazyq» jobasy bar birneshe iri joba usynyldy. 2006 jyldyń sońyna qaraı Astanada birqatar qurylys nysandary ashyldy. 14 qarashada Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Amerıka Qurama Shtattarynyń Elshiligi ǵımaraty, 12 jeltoqsanda jańa Etolon ortalyǵy men bes juldyzdy Radisson SAS qonaq úıi, 13 jeltoqsanda Mınıstrlikter úıimen irgeles ornalasqan «Qazyna Taýer» ǵımaraty, 14 jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasynyń «Ulttyq arhıvi» ǵımaraty paıdalanýǵa berildi. 2007 jyldyń qala kúnine oraı aýmaǵy 23,7 gektar bolatyn Prezıdenttik saıabaq, aýmaǵy 21 gektar bolatyn «Jeruıyq» saıabaǵy men aýmaǵy 30,8 gektar bolatyn «Araı» etnografıalyq saıabaǵy ashyldy.
Jazdyń qamyn qysta oılaǵan «AstanaJasylqurylys» AQ aqpanda Elordany kógaldandyrý tujyrymdamasyn engizdi. Kóktem shyǵa ákimdik sol jaǵalaýda turǵyzylǵan jańa qalaǵa kóshe ataýlaryn berýdi bastady. Naqty aıtqanda 1 naýryz kúni №1 kóshege «Táýelsizdik», №2 kóshege «Dostyq», №12 kóshege «Saraıshyq», №19A, 33, 35 nómirli kóshelerge ret-retimen «Almaty», «Aqmeshit», «Orynbor» ataýy berilip, №19 kóshege «Syǵanaq», №34 kóshege «Túrkistan», №78 kóshege «Saýran» ataýy buıyrdy. «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007 jylǵy 21 mamyrdaǵy Zańyna sáıkes Astana qalasy elimizdiń negizgi zańynda alǵash ret Qazaqstannyń astanasy retinde qujattaldy. 31 mamyrda Astana mańyndaǵy Aqmol aýylynda saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryna arnalǵan «ALJIR» memorıaldy-murajaı kesheniniń ashyldy. 21 maýsymda arnaıy jarlyqpen «Astana - jańa qala» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynyń aýmaǵy 4842,3 gektardan 5440,4 gektarǵa (589,1 ga) ulǵaıtyldy. Bul kezeńderde Elordanyń kelbeti kún sanap kórkeıip, astanalyq aıshyǵy aıtarlyqtaı aıqyndalyp, resmı adamdar, týrıser men qonaqtardyń jan jaqtan aǵylyp kelip jatqan kezi edi. Sondaı mártebeli meımannyń biri maýsymda Qazaqstanǵa jumys saparymen jáne áıeli Sofıa patshaıymmen birge kelgen Ispanıa koroli I Hýanom Karlos bolatyn. Monarh pen onyń jubaıy Astana qalasynyń kórneki jerlerin kórdi. Osy kúni olar Beıbitshilik jáne kelisim saraıy janyndaǵy «Qazaqstan halqynyń dostastyǵy» monýmentiniń ashylýyna qatysty.
Astana qalasy úshin shilde aıy - túrli merekelik sharalar men ashylym, tanystyrylymdar aıy. Shilde aıynyń basynda Islam mádenı ortalyǵy «Nur Astana» meshitinde medrese oqýshylary úshin jańa jataqhana ashylsa, Manas jáne Muńaıtpasov kósheleriniń qıylysynda «Nur Otan» halyqtyq-demokratıalyq partıasynyń astanalyq fılıaly, Esil ózeniniń boıyndaǵy M-2 kópiri, Kóktal aýylyndaǵy qarttar men múgedekterge arnalǵan 416 oryndyq ınternat-úıi ashyldy. Sonymen qatar, «Astana - Eýrazıanyń injý-marjany» Halyqaralyq sýretshiler sımpozıýmy ótti. Jáne de «Ońtústik-SHyǵys» yqshamaýdanynda jáne Elordanyń jańa ákimshilik ortalyǵynda ornalasqan «Jeruıyq» jáne «Araı» jańa saıabaqtary, halyqaralyq úrmeli orkestrler festıvali, sahna kostúmderiniń halyqaralyq festıvali, dańqty qolbasshy Bógenbaı batyrdyń eskertkishi ashyldy. Sonymen qatar, osy kúnderi Astana qalasy ındýstrıalyq parki aýmaǵynda salynatyn zaýyt qurylysynyń irgetasyna kapsýla qoıylyp, serpindi joba tanystyryldy.
6 shilde - qala kúni merekesinde Astana halyqaralyq áýejaıyna baratyn tas joldyń aınalasynda «Astana Juldyzy» monýmenti ashyldy. 2007 jylǵy Astana kúnin merekeleý aıasynda sýretshilerdiń halyqaralyq «Astana sýretshiler kózimen» sımpozıýmyna qatysýshylar jumystarynyń kórmesi, «Astananyń sýretin salamyn!» atty balalardyń asfáltqa sýret salýdan halyqaralyq baıqaýy, «Astanam - maqtanyshym» atty aqyndar men jazýshylardyń halyqaralyq konkýrsy, dostyq kezdesýler, Astana jáne Máskeý qalasy ardagerleriniń komandalary arasyndaǵy fýtbol, Halyqaralyq «Shashý» bı festıvaline qatysýshylardyń gala konserti, Sýly jasyl jelek jolyndaǵy sý burqaqtyń ashylýy, «Astana.KZ» Halyqaralyq estrada festıvaliniń gala-konserti, qazaqstandyq jáne sheteldik estrada juldyzdarynyń qatysýymen konserttik baǵdarlama, karnaval sherýi, lazerlik-mýzykalyq shoý tárizdi is-sharalar ótkizildi. Elorda toıyna tartý retinde 2600 kórermenge arnalǵan, álemdik standartqa saı, jarys ótkiziletin alańynyń uzyndyǵy – 1800 metr «Qazanat» atshabary ashyldy. Sarsha tamyzda Qazaqstan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý salasyn reformalaý men damytýdyń 2005-2010 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý aıasynda qurylǵan Astana medısınalyq klasteriniń nysandarynyń biri –«Ana men bala ulttyq ǵylymı ortalyǵy» men qyrkúıekte Halyqaralyq qazaq-túrik lıseıi ashyldy.
Qazan aıynyń basynda qala basshysy qol astyndaǵylarǵa qalada qoǵamdyq kólikpen júrý mindetin qoıdy jáne jaǵdaıdy baqylaý úshin ózi de aptasyna eki-úsh ret qoǵamdyq kólikpen júretinin jetkizdi. Bul aksıa avtobýs kestesi men qyzmet kórsetý mádenıetin saqtaýǵa múmkindik beredi. Qala ákimniń orynbasarlary men bólim bastyqtary qoǵamdyq kólikti jıi paıdalanýy kerek. Eger qoǵamdyq kólikter turaqty jáne qatań keste boıynsha júretin bolsa, onda jeke kólikterge naqty balama bolady. Bul óz kezeginde Elordanyń ekologıasyn jaqsartyp, astanalyq kúre joldardaǵy keptelisterden aryltady.
Qyrkúıek aıynda júıke, endokrındik, tirek-qımyl apparaty buzylǵan patologıasy bar balalar men jasóspirimderdiń qoǵamǵa, ómirge beıimdelýine medısınalyq, áleýmettik, psıhologıalyq-pedagogıkalyq kómek kórsetýge arnalǵan respýblıkalyq balalardy ońaltý ortalyǵy alǵashqy pasıentterin qabyldady. Qazan aıynda MEGA saýda-oıyn-saýyq ortalyǵy ashyldy. Sondaı-aq, «Abý-Dabı Plaza Astana» kesheniniń tusaýkeseri ótti. Qarashada «Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Astananyń Sáýlet keńesi týraly» Jarlyqqa qol qoıyldy.
Astananyń 2008 jyldyń basyndaǵy basty jańalyǵy Elordada Internetke symsyz qosylýdyń ortalyqtandyrylǵan jelisi qurylatyny boldy. Buǵan deıin Wi-Fi Astana halyqaralyq áýejaıynda, Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetinde jáne Elordanyń keıbir saýda ortalyqtarynda jumys istese, qosylýy osy jylǵa josparlanǵan elýge tarta núkte qalanyń edáýir aýmaǵyn qamtıtyn edi. Shahardyń zamanǵa saı jańǵyrýy tek munymen toqtaǵan joq. Aqpan aıynda Astana kósheleri men dańǵyldaryna jańadan ataý berý, qaıta ataý nemese biriktirip ataý týraly sheshim qabyldandy. Osyǵan oraı, keshegi keńes dáýirinen qalǵan totalıtarlyq ataýlar ózgertilip, oǵan qosa jańadan boı kótergen aýdandar men kóshelerge zamanǵa saı jańadan 309 ataý berildi. Jańa mekemelerdiń ashylýy da óz kezegimen júrip jatty. Jańa otbasyn josparlaý ortalyǵy ashyldy. Sondaı-aq, Elordada «Astana-Báıterek» klýbynyń qoldaýymen «Delovoı mır» jýrnaly bastamashy bolǵan «Astana – meniń taǵdyrym» atty jobanyń tanystyrylymy ótti.
Elordanyń osyndaı sony úrdisi, zamanaýı sıpaty álem damyǵan saıyn sol kóshten qalmaı ósýi, órkendeýi qajet. Ol úshin kózi ashyq, kókiregi oıaý -qajyrly eńbek eskerilip, jarqyn bastamalar árqashan qoldaý taýyp jatýy qajet.
Aıhanym Bolatbekqyzy
