Saıasattanýshy Edýard Poletaevtyń pikirinshe elimizdiń tranzıttik áleýeti zor. Alaıda bul máseleni endigi jerde Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq aıasynda sheshý qajet. «Bul tarapta biz ózimizdiń tranzıttik áleýetimizdi jańa deńgeıge kóterý kerekpiz. Mysalǵa, bizge áli de bolsa Qytaı taýaryn Eýropaǵa tasymaldaý ári aýyr, ári shyǵyndy. Degenmen, jaǵymdy jańalyqtar da joq emes. Qytaı sheteldik ınvestorlarǵa ashyqtyq tanytyp otyr. Al qytaı kásipkerleri Qytaıdyń óz ishindegi naryq tym tarylyp ketkendikten, bıznesterin shet aımaqtarǵa, atap aıtqanda bizge jaqyn óńirlerge kóshirýde. Mysalǵa, ázirgi kúni Úrimshi men Shyńjańǵa qomaqty ınvestısıalar salynyp jatyr. Al bul óz kezeginde Qazaqstannyń tranzıttik áleýetin arttyrary anyq. Eýrazıalyq odaq aıasynda «Jibek joly» jobasyn jandandyrýǵa Qytaıdyń ózi qoldaý bildirip otyr. Al bul degenimiz Qazaqstanǵa teńiz joly ashylady degen sóz» dedi saıasattanýshy.
Ótken jyly Qazaqstan óz terıtorıasy arqyly tranzıtten 2 mlrd.286 mln. dollar tabys túsirse, ózge eldiń terıtorıasy arqyly ótkeni úshin 2 mlrd.268 mln. teńge tóledi.
Al Qazaqstandaǵy shekaralyq áriptestik Qaýymdastyǵynyń ókili Marat Shıbuttyń keltirgen derekterine qaraǵanda Qazaqstannyń tranzıttik shyǵyndary men túsimderiniń arasynda bálendeı aıyrmashylyq joq. «Eger 2002-2013 jyldaǵy aralyqty alar bolsaq, munyń 5 jyly biz úshin tabysty boldy. Al 8 jyly aıtarlyqtaı nátıje bergen joq. Al ótken jyly Qazaqstan óz terıtorıasy arqyly tranzıtten 2 mlrd.286 mln. dollar tabys túsirse, ózge eldiń terıtorıasy arqyly ótkeni úshin 2 mlrd.268 mln. teńge tóledi. Saıyp kelgende, tabys pen shyǵys tepe-teń tústi. Biz tabysymyzdyń negizi, Qazaqstan terıtorıasy arqyly ótetin reseılik jáne qytaılyq gaz tranzıti. Bul shamalap aıtqanda 1 mlrd. 96 mln.dollar. Kelesi kezekte temirjol tasymaly keledi. Bul – 850 mln.dollar. Al avtokólik transporty 250 mln. dollardy quraıdy. Áýe transportynyń tabysy mardymsyz. Bar bolǵany 86 mln. dollar ǵana» dedi Shıbut. Al saıasattanýshy Andreı Chebotarev «dál qazir ırandyq baǵyttaǵy áriptestikti arttyrǵan jón» dedi. «Nege deseńizder, Reseı jaqynda ǵana Iranmen aradaǵy saýda-ekonomıkalyq baılanystardy arttyrý týraly kelisimge qol qoıdy. Mundaı jaǵdaıda munaı jáne taýar almasý prosesi júredi. Aıtalyq, Iran aýmaǵynan munaı, al Reseıden taýar degendeı. Bul jobanyń Ázirbaıjan terıtorıasy arqyly júzege asýy neǵaıbyl. Menińshe, bul iske Qazaqstan aralasady. Onyń ishinde, Aqtaý porty negizgi nysanǵa aınalmaq. Sondyqtan bul biz úshin tıimdi» dedi Sosyn aldaǵy ýaqytta Qazaqstan men Irannyń arasynda shıki munaı almasý oserasıasy júzege asýy múmkin. Biraq, qashan jáne qaı ýaqytta ekenin dóp basyp aıtý qıyn. Bul júıe bir kezderi, naqtyraq aıtsam 2007 jyldary boldy. Ol jyldary Qazaqstan Aqtaý arqyly Irannyń soltústigine munaı jetkizetin. Biletin bolsańyzdar, bul óńirde (Irannyń) otyn jetispeıdi» dedi ol. Óz kezeginde «Almagest» konsaltıńilik kompanıasynyń bas dırektory Aıdarhan Qusaıynov, Eýrazıa ekonomıkalyq odaǵynyń tranzıttik áleýeti tek bir ǵana elge, atap aıtqanda Reseı tirelip turǵanyn aıtty. Bul tarapta reseılik transporttyq monopolıser Qazaqstannyń tynysyn qazirden-aq taryltyp jatyr. Saıyp kelgende, Qazaqstan bul arada odaq sheńberinen shyǵyp, túrli baǵytta damýdyń joldaryn qarastyrý kerek. Al osynaý jıyndy túıindegen saıasattanýshy Anton Morozov: «Qazaqstandaǵy, ıaǵnı bizdegi kólik joldarynyń uzaqtyǵy 128,3 myń shaqyrymdy quraıdy. Mundaǵy oblystyq mańyzy bar joldardyń uzyndyǵy 73,9 myń shaqyrym. Al respýblıkalyq mańyzdaǵy joldarǵa quıylatyn ınvestısıa kólemi bizde 2 mlrd. dollardy quraıdy. Saıyp kelgende, munyń bári tranzıttik joldar emes pe? Alaıda mynadaı másele bar...bul birinshi kezekte sapa. 2013 jyldyń derekterine qaraǵanda Qazaqstan joldarynyń tek 20 paıyzy ǵana syn kóteredi» dedi óz sózinde.
