Qunanbaı atamyz Uljan apamyzdy ekinshi áıel etip almasa, Abaı týylmas edi ǵoı

Dalanews 23 qaz. 2016 08:55 1042

Shyny kerek Meırambek Bespaevtyń suhbat bergen kezin estigen emespiz. Bergen de shyǵar. Biraq sırek. Sonysymen de qundy negizi Meırambektiń sózi. Massaget.kz saıtynda jarıalanǵan ánshiniń suhbatyn kózge ilmeı óte almadyq. Onyń óneri men ómirine qatysty dúnıelerdiń kópshiligin bilemiz ǵoı. Oqyǵanbyz. Sondyqtan onyń óner jolyna qalaı kelgenin, otbasy, oshaq-qasy týraly áńgimelerin alǵan joqpyz. Ult, til, kóp áıel alý taqyrybyna qatysty oı-pikirin bildiripti. Sonysy qyzyqty kórindi.  

– Sizdi qazaqtyń namysty jigitteriniń biri dep bilemiz. Jalpy sizdi qandaı oı qatty mazalaıdy?

– Jalǵyz meni emes, kózi ashyq, kókiregi oıaý kez-kelgen adamdy qazirgi qoǵamymyzdyń túıtkildi máseleleri tolǵandyrmaı qoımaıdy. Táýelsizdik alǵan jıyrma jylǵa jýyq ýaqyt ishinde ózimizdiń qazaqsha mýzykalyq tele-radıomyzdy jasaı almaǵynymyzǵa, tilimizdiń jetim balanyń kúıin keship kele jatqandyǵyna qynjylamyn. Basylymdarymyzdyń barlyǵy bir-birine uqsaıdy, eshqandaı erekshelik joq. Qudaıǵa shúkir, ósip kele jatyrmyz, biraq, óte baıaý. Keshe ǵana Monǵolıaǵa,Pekınge baryp keldik. Monǵolıada qazaqtar kópeken, alaqandaryna salyp kútti. Onda qazaqtarǵa eshqandaı qysym baıqamadym. Kerisinshe, bizdiń elimizde qazaqtarymyz ógeısinip júredi. Monǵolıada jıyrmaǵa jýyq telearna bar eken, ózderiniń tilin, ónerin, salt-dástúrin nasıhattaıtyn. Al, Qytaıda qatelespesem qazaq tilinde 3 telearna bar ekenin jaqsy bilesiz. Qarańyzshy, ultqa, ulttyń ónerine  degen keremet janashyrlyq. Bizdiń Qazaqstandaǵy qazaqtardyń hali aıanyshty.

8

– Sizdińshe, qazaq tiliniń, qazaq óneriniń osyndaı halge jetýine kim kináli?

– Bıligimizdiń álsizdiginiń jemisi. Bıliktegilerdiń jerine, tiline, eń bastysy ultyna janashymastyǵynyń saldary bul. Qarapaıym halyq múddesin oılap jatqan eshkim joq. Bılik basyndaǵylardyń basym kópshiligi qazaq tilin bilmeıdi. Óz tilin bilmegenderden ne úmit, ne qaıyr bolady?

– Kóp áriptesterińiz sizdi «júrekpen oryndaıdy» deıdi. Sonda júrekpen oryndaý degenimiz ne? Ánshi júrekpenoryndamasa da, ánshi bola bere me?

– Júrekpen oryndamaý degendi túsinbeımin. Men ándi qalaı túsinemin, solaı oryndaımyn. Myna jerinde osy jurtty jylataıynshy degen oı joq mende. Alaıda, qazirgi qazaq estradasynda menen de myqty jaqsy ánshiler bar depoılaımyn.

– Kezinde kóptegen jas qyzdar «Meırambek Bespaev» degen aýrýmen aýyrdy. Qazir de sizdi qyzdar jıi mazalaı ma?

– Ár nárse óz ýaqytysymen júredi. Bir kezderi meniń ónerimdi baǵalaýshy qyzdar «Meırambek, Meırambek» dese, qazir «Aǵa, aǵa» dep jatady. Mazany jıi alatyn qyzdar áli de bar. Sondyqtan telefon nómirin jıi aýystyramyn.

– Ázirge bir ǵana qyzyńyz bar. Al bolashaqta neshe balanyń ákesi bolǵandy qalaısyz?

– Múmkindiginshe urpaǵym kóp bolsa eken dep tileımin. Balamyz kóp bolsa, qazaq ta kóp bolady.

– Keıbireýler «kópbalaly otbasy bolý úshin – kóp áıel alý kerek» deıdi. Siz kóp áıel alýǵa qalaı qaraısyz?

– Shama jetse, nege almasqa? Urpaqtyń kóptigi úshin, Alla razylyǵy úshin alýǵa bolady. Al jaı maqtan, daqbyrt bolsa, ondaı tirlik er jigitke jaraspaıdy. Dinimizde, saltymyzda bar nárse ǵoı eki nemese odan da kóp áıel alý. Tek degen jaqsy uǵym bar qazaqta. Tektiden tekti týady. Mysaly, kezinde Qunanbaı atamyz Uljan apamyzdy ekinshi áıel etipalmasa, onda dana Abaı týylmas edi ǵoı. Adam taǵdyrǵa, ótken ata-babalarymyzdyń isiniń durystyǵyna sený kerek. Kópáıel alýǵa qarsy emespin.

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar