Ekonomıka, bilim jáne ekologıa: Toqaevtyń Aqtóbege saparynyń úsh negizgi ekpini

Aınur Baqytjanova 11 jel. 2024 13:47 907

Qazaqstanymnyń «aq tóbe» dep aýdarylatyn Aqtóbe qalasynyń elimizdiń tarıhy men ekonomıkasynda alatyn orny erekshe. 1869 jyly Reseı ımperıasynyń áskerı bekinisi retinde qurylǵan Aqtóbe tez arada aımaqtaǵy negizgi saýda-ekonomıkalyq ortalyqqa aınaldy. Onyń kólik jáne saýda joldarynyń qıylysyndaǵy strategıalyq ornalasýy qalanyń ósýine jáne el úshin mańyzdylyǵyna yqpal etti. Ýaqyt óte Aqtóbe BatysQazaqstannyń mańyzdy ónerkásiptik, ekonomıkalyq jáne mádenı ortalyǵyna aınaldyjáne onyń aımaqtyq jáne ulttyq ekonomıkadaǵy róli arta túsýde.

Keńes Odaǵy kezinde Aqtóbe ónerkásip alyby mártebesin aldy. Qala metalýrgıa, hımıa ónerkásibi, mashına jasaý jáne taý-ken ónerkásibin damytýdyń tiregi boldy. Búginde bulındýstrıalyq áleýet túrlenip, jańa baǵyttar – ınovasıalyq óndiris pen turaqty damý jobalarymen tolyqtyrylýda. Aqtóbe feroqorytpa zaýyty, «Qazhrom» sıaqty qaladaǵyjetekshi kásiporyndar jergilikti ekonomıkanyń damýyna úles qosyp qana qoımaı, el búdjetine qomaqty salyq túsimderin de qamtamasyz etýde.

Sonymen qatar, Aqtóbe ındýstrıalyq-logıstıkalyq hab qana emes, mańyzdy mádenı-aǵartý ortalyǵy bolyp tabylady. Munda ǵylym men bilim salalary belsendi damypkeledi, joǵary oqý oryndary, medısınalyq mekemeler men mádenıet oshaqtary jumysisteıdi. Qala óziniń kópultty jáne mádenı alýan túrli ortasynyń arqasynda adamıkapıtaldy damytýǵa qolaıly erekshe atmosfera jasaıdy.

Geosaıası jáne ekonomıkalyq jaǵdaı turǵysynan Aqtóbe Qazaqstannyń strategıalyqmańyzdy aımaǵy bolyp tabylady. Qala Qazaqstandy Reseı, Ózbekstan jáneTúrkimenstanmen baılanystyratyn halyqaralyq baǵyttardy qosa alǵanda, negizgi kólikdálizderiniń qıylysynda ornalasqan. Temirjol jáne avtojol baılanystary, sondaı-aqnegizgi eksporttyq baǵyttarǵa jaqyndyǵy qalanyń logıstıkalyq hab retindegi rólinkúsheıtedi.

Aqtóbe – ekonomıkalyq ortalyq qana emes, sonymen qatar elimizdiń energetıkalyq jáneresýrstyq qaýipsizdiginiń tiregi. Oblysta munaıdyń, gazdyń jáne hromnyń aıtarlyqtaıqorlary bar, bul ony Qazaqstannyń mıneraldyq resýrstaryn óndirý men óńdeýdiń irgelipýnktteriniń birine aınaldyrady. Aqtóbeniń óndiristik qýaty respýblıkadaǵy jalpyhrom óndirisiniń 40%-dan astamyn qamtıdy, bul metalýrgıa salasy úshin strategıalyqmańyzy bar. Memlekettik ındýstrıalandyrý saıasaty aıasynda oblys óndiris oryndarynjańǵyrtý jáne jańa tehnologıalardy engizý jobalaryna belsendi túrde qatysýda.

Aqtóbe óziniń ekonomıkalyq mańyzdylyǵymen qatar, Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq ózgeristeriniń sımvoly bolyp tabylady. Qalada qala ekologıasynjaqsartýǵa, áleýmettik ınfraqurylymdy jańǵyrtýǵa jáne halyqtyń ómir súrý sapasynjaqsartýǵa baǵyttalǵan iri ınfraqurylymdyq jobalar júzege asyrylýda. Bul Aqtóbeniındýstrıalyq ósýdiń ortalyǵy ǵana emes, sonymen qatar tabysty óńirlik damý saıasatynyń úlgisi etedi.

2024 jylǵy 10 jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Aqtóbege resmı jumys saparymen bardy, bul qalanyń ulttyq saıasatkontekstindegi strategıalyq mańyzdylyǵyn atap ótti. Elbasynyń sapary qalaınfraqurylymynyń qazirgi jaǵdaıyn baǵalaýǵa, iri ınvestısıalyq jobalardy qoldaýǵajáne odan ári damý baǵyttaryn talqylaýǵa baǵyttaldy.

Prezıdent óńirdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýy úshin árqaısysynyń mańyzy zorbirneshe negizgi nysandardy aralady. Atap aıtqanda, «Bolashaq» kenishi men balalarfýtbol akademıasy sıaqty strategıalyq nysandarǵa erekshe kóńil bólindi. «Bolashaq» kenishi jaı ǵana jańa ınvestısıalyq joba emes, 1800-den astam jańa jumys ornynashatyn jáne óńirdiń óndiristik qýatyn arttyratyn ındýstrıalyq serpilistiń sımvoly. Balalar fýtbol akademıasyna barý áleýmettik saıasattyń mańyzdylyǵyna jánebolashaqtyń basty resýrsy retinde jastardy damytýǵa baǵyttalǵan ekendigin kórsetipotyr.

Sapar barysynda Memleket basshysy qalany údemeli damytý, kólik jáne áleýmettikınfraqurylymdy jańǵyrtý, bıznes jaǵdaıyn jaqsartý jáne strategıalyqınvestısıalyq jobalardy qoldaý boıynsha mindetter qoıdy. Qalalyq ortany jańǵyrtý, medısınalyq jáne bilim berý qyzmetteriniń sapasyn arttyrý, sondaı-aq «jasyl» tehnologıalardy engizý máseleleri talqylandy.

Bul maqalanyń ózektiligi Aqtóbe qalasynyń qazirgi jaǵdaıy men áleýmettik-ekonomıkalyq damý bolashaǵyn taldaý qajettiliginen týyndap otyr. Aqtóbeniń Qazaqstanekonomıkasyndaǵy strategıalyq rólin eskere otyryp, qandaı sharalar men bastamalarqalanyń ındýstrıalyq jáne logıstıkalyq hab retindegi rólin kúsheıte alatynyn túsinýmańyzdy.

Bul maqala kelesi aspektilerdi kórsetýge baǵyttalǵan:

1. Aqtóbe qalasynyń strategıalyq rólin taldaý – qalanyń ekonomıkalyq, logıstıkalyq jáne áleýmettik mańyzy.

2. Prezıdent Toqaev aralaǵan negizgi nysandarǵa sholý – olardyń óńirlik damýdaǵymańyzy men róliniń sıpattamasy.

3. Bolashaqqa mindetter qoıý – Elbasy qandaı mindetter júktep, qalanyń qandaı damý baǵyttaryna basymdyq berip otyr.

Bul aspektiler Aqtóbeniń qazirgi kún tártibin jáne onyń Qazaqstannyń strategıalyqdamýyndaǵy rólin jaqsyraq túsinýge múmkindik beredi. Zertteýdiń mańyzdylyǵyaımaqtyq strategıalardy ulttyq ekonomıkalyq ósý josparlaryna biriktirý qajettiliginebaılanysty. Prezıdenttiń sapary Aqtóbeniń Qazaqstan úshin mańyzdylyǵyn kórsetedijáne onyń ındýstrıalyq, kóliktik jáne áleýmettik ósýine jańa múmkindikter ashady.

Nátıjesinde maqalada qalanyń jaǵdaıy men bolashaǵyna qurylymdyq sholý jasalady, Prezıdent saparynyń barysy taldanady jáne qalany odan ári damytý boıynshausynystar beriledi. Endeshe, maqala sarapshylar men zertteýshilerge ǵana emes, sonymenqatar qalanyń, jalpy oblystyń damýyna múddeli memlekettik qyzmetkerler men ınvestorlar úshin de paıdaly bolmaq.

1. Aqtóbe qalasynyń qazirgi áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy: dınamıkanytaldaý jáne negizgi mindetter

Aqtóbe – joǵary strategıalyq mańyzy bar qala, ol tek ónerkásip ortalyǵy ǵana emes, sonymen qatar Batys Qazaqstannyń mańyzdy áleýmettik-ekonomıkalyq toraby bolyptabylady. Sońǵy jyldary qala kóptegen kórsetkishter boıynsha turaqty damýdy bastankeshirýde, biraq keshendi sheshimderdi qajet etetin máseleler áli de bar. QazaqstanPrezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń 2024 jylǵy jeltoqsandaǵy sapary Aqtóbenińulttyq ekonomıkalyq jáne ekologıalyq saıasat kontekstindegi mańyzdylyǵyn kórsetti.

1.1. Halyq sany jáne demografıalyq dınamıkasy

2024 jylǵy 1 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha Aqtóbe oblysynyń halqy 947,7 myń adamdyqurady, onyń 75,4 paıyzy qalalyq jerlerde turady. Aýyl halqynyń úlesi 24,6% quraıdy, bul oblystyń aıtarlyqtaı ýrbanızasıalanýyn kórsetedi. Alaıda 2024 jyldyńqańtar-qyrkúıeginde halyqtyń tabıǵı ósiminiń tómendeýi tirkeldi – 9 345 adam (2023 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 7,7%-ǵa az). Týǵandar sanynyń 5,4%-ǵatómendeýi belsendi demografıalyq saıasat pen otbasylar úshin jaǵdaıdy jaqsartýqajettiligin kórsetetin alańdatarlyq belgi.

Kóshi-qon saldosy 2023 jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda (-1436 adam) jaqsarǵanymen, 2024 jyldyń toǵyz aıynda -1099 adam – teris saldo kúıinde qalypotyr. Bul óńirdiń turaqty ósýiniń uzaq merzimdi problemasyna aınalýy múmkin eńbekkeqabiletti halyqtyń ketýi úrdisiniń jalǵasýyn kórsetedi.

1.2. Halyqtyń jumyspen qamtylýy men tabysy

Eńbek naryǵyndaǵy jaǵdaı kúrdeli kúıinde qalyp otyr. 2024 jyldyń úshinshitoqsanynda jumyssyzdyq deńgeıi 4,7% qurady, bul salystyrmaly túrde turaqtykórsetkish. Degenmen, tirkelgen jumyssyzdar sany (11 824 adam) halyqty jumyspenqamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalary qajettigin alǵa tartady.

Degenmen, ortasha nomınaldy jalaqynyń ósimi baıqalady, ol 2024 jyldyń úshinshitoqsanynda 368 600 teńgege jetti (2023 jylmen salystyrǵanda +14,2%). Bul rettehalyqtyń naqty aqshalaı kiristeri 4%-ǵa ósti, bul ómir súrý deńgeıiniń birshamajaqsarǵanyn kórsetedi. Degenmen, ınflásıa (tutyný baǵasynyń ındeksi – jylyna106,7%) jalaqynyń ósýiniń oń áserin ishinara óteıdi.

Sapar barysynda Prezıdent Toqaev óńir turǵyndarynyń ómir súrý deńgeıin jaqsartýjáne jańa jumys oryndaryn qurý, onyń ishinde shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaýesebinen halyq sanynyń ketýi men jumyssyzdyqtyń ósýi jaǵdaıynda bul ásiresemańyzdy ekenin atap ótti.

1.3. Ónerkásiptik óndiris jáne ekonomıka

Aqtóbe ekonomıkasynyń negizin ónerkásip óndirisi quraıdy. 2024 jyldyń qańtar-qazanaılarynda ónerkásip óniminiń kólemi 2,15 trln teńgege jetti, bul 2023 jyldyń sáıkeskezeńimen salystyrǵanda 4,5%-ǵa artyq. Bul jaǵdaıda:

− Taý-ken ónerkásibinde ósim 0,4%-dy qurady.

− Óńdeý ónerkásibi +9,8% áserli ósim kórsetti.

− Elektrmen jáne gazben jabdyqtaýda ósim +5,9% qurady.

Elbasy óńirdegi eń iri ınvestısıalyq jobalardyń biri sanalatyn «Bolashaq» kenishineerekshe nazar aýdardy. Onyń iske qosylýy jyl saıyn 7,5 mıllıon tonnaǵa deıin hrom rýdasyn óndirýge jáne 1800 jańa jumys ornyn ashýǵa múmkindik beredi, bul eldiń taý-ken ónerkásibi úshin strategıalyq mańyzy bar.

1.4. Investısıalar jáne qurylys

2024 jyldyń qańtar-qazan aılarynda negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısıa kólemi674,4 mlrd teńgeni qurady, bul 2023 jylǵy kórsetkishten 12,5%-ǵa tómen. Investısıa kóleminiń azaıýy álemdik naryqtardyń baıaýlaýymen jáne halyqaralyq kapıtaldytartýdaǵy qıyndyqtarmen baılanysty.

Degenmen, oblysta qurylys salasy qarqyndy damyp keledi. Qurylys jumystarynyńkólemi 2023 jylmen salystyrǵanda +17,4%-ǵa ósti. Qurylysy aıaqtalǵan turǵynúılerdiń jalpy kólemi -12%-ǵa azaıǵanymen kóppáterli úılerdi paıdalanýǵa berý +24%-ǵa ósti. Bul derekter basymdyqtardyń jeke turǵyn úıden kópqabatty keshenderqurylysyna aýysýyn kórsetedi, bul qala qurylysyn qarqyndy damytý saıasatymenbaılanysty.

Prezıdent Toqaev ınfraqurylym jáne turǵyn úı qoryn jańǵyrtý, sondaı-aq jańaáleýmettik ınfraqurylymdy, onyń ishinde jańa mektepter men medısınalyq mekemelerdiqurý máselelerine nazar aýdarýdy tapsyrdy.

1.5. Saýda jáne syrtqy ekonomıkalyq qyzmet

Bólshek saýda kólemi 617,7 mlrd teńgeni qurady, bul 2023 jylmen salystyrǵanda 7,1%-ǵaartyq. Kóterme saýda 17,7%-ǵa ósti. Dınamıka tutynýshylyq belsendiliktiń jandanǵanynkórsetedi.

Aımaqtyń eksporty 472,6 mıllıon dollardy qurap, 2023 jylmen salystyrǵanda 1,7%-ǵa, al ımport 37,5%-ǵa ósti. Importtyń ulǵaıýy syrtqy jetkizilimge táýeldilikti jáneaımaq ekonomıkasyn ártaraptandyrý qajettiligin kórsetýi múmkin.

1.6. Ekologıalyq jaǵdaı jáne qıyndyqtar

Aqtóbeniń ekologıalyq jaǵdaıy óńirdegi eń ózekti máselelerdiń biri bolyp tabylady. Atmosferany lastaýdyń negizgi kózderi kúkirtti sýtegi shyǵaryndylarynyń edáýirkólemin quraıtyn Aqtóbe feroqorytpa zaýyty men Aqtóbe hrom qosyndylary zaýytybolyp qala beredi. Prezıdent Toqaev jergilikti bılik pen kásiporyndardan qorshaǵanortany qorǵaý jobalaryn, sonyń ishinde shyǵaryndylardy baqylaýdyńavtomattandyrylǵan júıelerin ornatýdy jáne súzgilerdi jańǵyrtýdy jedeldetýdi talapetti.

Negizgi jobalardyń biri – alty valentti hrom men bormen lastanǵan Elek ózenin tazartý. Ózendi qorǵaý úshin tosqaýyl qabyrǵasynyń jobasyn aıaqtaý aımaqtaǵy halyqtyńdensaýlyǵy men sý sapasy úshin óte mańyzdy.

Ónerkásipte tazartylǵan sýdy qaıta paıdalanýdyń negizi bolatyn aǵyndy sýlardytazartý qurylystaryn jańǵyrtýǵa úlken kóńil bólinýde. Prezıdent lastaýshy zattardyńshoǵyrlanýyn balyq sharýashylyǵy standarttaryna keltirý qajettigin atap ótti, bul sýdy qaıta paıdalanýǵa tehnıkalyq jaramdy etedi.

Aqtóbedegi qazirgi jaǵdaı óńdeý ónerkásibiniń ósýi, halyqtyń naqty tabysynyń artýy jáne áleýmettik ınfraqurylymnyń damýy sıaqty oń úrdisterdi kórsetedi. Degenmen, problemalar saqtalýda – teris kóshi-qon saldosy, ekologıalyq táýekelder jáne ınvestısıa ósiminiń baıaýlaýy. Al Aqtóbeniń uzaq merzimdi damýy ındýstrıalyq jańǵyrtýdy azamattardyń ómir súrý sapasyn arttyrýmen úılestiretin keshendi tásildi qajet etedi. Strategıalyq maqsat – qalany turaqty ekonomıkalyq ósýdi saqtaýǵa jáne jańa ınvestısıalar tartýǵa qabiletti Batys Qazaqstannyń ekologıalyq turaqty jáne ınovasıalyq ortalyǵyna aınaldyrý.

2. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Aqtóbege sapary: strategıalyqmańyzdylyǵy, negizgi nysandary jáne óńirdi damytý perspektıvalary

2.1. Kirispe: Aqtóbege barý nelikten mańyzdy?

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń 2024 jylǵy 10 jeltoqsandaǵy Aqtóbege sapary qalyń jurtshylyq pen sarapshylardyń nazarynaýdarǵan oqıǵa boldy. Aqtóbe oblysy – Qazaqstannyń strategıalyq mańyzdyaımaqtarynyń biri. Dál osy jerde iri ónerkásiptik kásiporyndar shoǵyrlanǵan, eldińbiregeı mıneraldyq resýrstaryn óndirip, óńdeıdi.

Degenmen, Elbasynyń sapary tek ekonomıkalyq máselelerge arnalmaǵan. Ol ınfraqurylymdy damytý men taý-ken ónerkásibin qoldaýdan áleýmettik salany jaqsartýmen ekologıalyq máselelerdi sheshýge deıingi keń aýqymdy qamtydy. Elbasy aǵymdaǵyjobalardyń júzege asyrylýyn qadaǵalap qana qoımaı, aldaǵy jyldardaǵy aımaqtyńdamýyna óz áserin tıgizetin strategıalyq maqsattardy da aıqyndap berdi.

2.2. Ekonomıkalyq baǵyt: taý-ken ónerkásibi men jańa óndiristerdi qoldaý

Sapardyń basty sáti Hromtaýda ornalasqan «Bolashaq» kenishi boldy. Bul nysan EurasianResources Group (ERG) kompanıasynyń iri ınvestısıalyq jobalarynyń biri bolyptabylady. Jobalyq qýattylyǵy jylyna 7,5 mıllıon tonna hrom rýdasyn óndiretin jáne1 trıllıon teńgeden astam ınvestısıa tartatyn kenish Qazaqstannyń taý-ken ónerkásibiniń flagmanyna aınalady. 1800 jańa jumys ornyn qurý kútilýde, buljumyspen qamtý máselesi ózekti bolyp otyrǵan aımaq úshin strategıalyq mańyzy bar.

Shahta ozyq tehnologıalarmen, onyń ishinde smart burǵylaý qondyrǵylarymen jánejabdyqty qashyqtan basqarý júıelerimen jabdyqtalǵan, bul ony elimizdiń basqa taý-ken kásiporyndaryna úlgi etedi. Mundaı ınovasıalar óndiris ýaqytyn jáne resýrstardyqysqartady jáne eńbek qaýipsizdigin arttyrady.

Elbasy óz Joldaýynda otandyq ónerkásipti damytý úshin «Bolashaq» kenishi sıaqtyjobalardyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, mundaı nysandar elimizdińeksporttyq áleýetin nyǵaıtyp, syrtqy qaýip-qaterlerge qarsy ekonomıkanyńturaqtylyǵyn arttyrady.

«Bolashaq» kenishi sıaqty jobalardy júzege asyrý ınvestısıa aǵynyn qamtamasyzetedi jáne oblys turǵyndary úshin jańa jumys oryndaryn ashady. Bul bıznes pen memleket arasyndaǵy tıimdi ózara is-qımyldyń úlgisi», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy shahtadan bólek Aqtóbedegi 2024 jyldyń shildesinde jumysynbastaǵan qubyr zaýytynda boldy. Zaýyt jylyna 20 myń tonna ónim shyǵarady jáne onyńquny 3,5 mıllıard teńgege baǵalanady. Zaýyttyń negizin qalaýshy Mırǵalı BurbaevMemleket basshysyna óndiris qýatyn keńeıtý jáne jańa ónim túrlerin shyǵarýjosparymen tanystyrdy. Bul kásiporyn oblys ekonomıkasyn ındýstrıalandyrýdyńjáne ónerkásip ónimderi salasyndaǵy ımportqa táýeldilikti azaıtýdyń úlgisi bolyptabylady.

2.3. Bolashaq ekonomıkasy úshin bilim berý men oqytýdy qoldaý

Sapardyń kelesi mańyzdy sáti Batys Qazaqstandaǵy taý-ken ónerkásibi úshin kadrlardaıyndaıtyn birden-bir oqý ortalyǵy bolyp tabylatyn Hromtaý taý-ken-tehnıkalyqjoǵary koleji boldy. Kolejde kenshi, tonnelshi, mıneraldy óńdeýshi, elektrık jánebasqa da suranysqa ıe mamandyqtar boıynsha 1157-den astam stýdent bilim alýda.

Oqý ornynyń ereksheligi – teorıa men praktıkany ushtastyrǵan dýaldy oqytý júıesi. Kolejde bolashaq mamandarǵa naqty jaǵdaıda jumys tájirıbesin alýǵa múmkindikberetin shahtalyq polıgon jáne trenajerlar bar.

«Taý-ken salasynyń tıimdi jumys isteýi úshin jańa tehnologıalarǵa tez beıimdeletinbilikti mamandar qajet. Dýaldy bilim berý júıesi osyndaı kadrlardy daıyndaýdyńnegizi bolyp tabylady», - dedi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev stýdenttermenkezdesýinde.

Memleket basshysy bilim berý prosesin sıfrlandyrý boıynsha pılottyq joba júzegeasyrylyp jatqan Hromtaý qalasyndaǵy No1 mektepte de boldy. Aýyldyq jerlerdegishaǵyn jınaqty mektepterge erekshe nazar aýdarylyp, endi olar qashyqtyqtan oqytý úshinsıfrlyq tehnologıalardy paıdalana alatyn bolady.

2.4. Áleýmettik ınfraqurylym men mádenıetti qoldaý

Sapar barysynda Memleket basshysy áleýmettik ınfraqurylymdy damytýǵa baǵyttalǵanjobalarmen tanysty. Aqtóbede onyń tapsyrmasymen 700 oryndyq jańa drama teatry men 35 myń kórermenge arnalǵan kópfýnksıonaldy stadıon salynady. Bul nysandarqalanyń mádenı jáne sport ınfraqurylymynyń mańyzdy elementterine aınalady.

Sonymen qatar, Aqtóbe áýejaıy úshin arnaıy ekonomıkalyq aımaq qurý jobasytanystyryldy. Bul bastama 1,2 trıllıon teńge ınvestısıa tartýdy jáne 5 myń jumysornyn qurýdy kózdeıdi. Jańa áýejaı aımaqty halyqaralyq naryqtarmenbaılanystyratyn mýltımodaldy hab bolady.

2.5. Ekologıalyq máselelerdi sheshý jáne jasandy ıntellekt tehnologıalaryndamytý

Elbasy óńirdiń ekologıalyq problemalaryna erekshe nazar aýdardy. Sapar aıasynda 15 myńnan astam beınebaqylaý kameralarymen jabdyqtalǵan polısıa basqarmasynyńJedel basqarý ortalyǵynda boldy. Jasandy ıntellekt (AI) tehnologıalaryn qoldanýkameralardan alynǵan derekterdi taldaýǵa jáne qaladaǵy jaǵdaıdy baqylaýdyjaqsartýǵa múmkindik beredi.

Ekologıa jáne qorshaǵan ortany qorǵaý máselelerine mańyzdy kóńil bólindi. Elbasyónerkásiptik kásiporyndardyń, sonyń ishinde Aqtóbe feroqorytpa zaýyty men Aqtóbehrom qosyndylary zaýytynyń atmosferalyq aýany lastaýshy negizgi kózderi bolyptabylatyn shyǵaryndylarǵa ekologıalyq baqylaýdy kúsheıtý mindetin qoıdy.

«Ekologıalyq másele ótkir jáne ózekti. Kásiporyndardaǵy súzgilerdi jańartýdyjedeldetip, shyǵaryndylarǵa baqylaý ornatý qajet. Bul jumysty tezirek aıaqtaýkerek», - dedi Memleket basshysy.

Osy turǵyda Elek ózenin hrom jáne bor lastanýynan tazartý basty joba bolyptabylady. Bul problema keshendi kózqarasty jáne halyqaralyq sarapshylardy tartýdytalap etedi.

Qorytyndylar men aımaqtyń damý bolashaǵy

Qasym-Jomart Toqaevtyń Aqtóbege sapary jańa ekonomıkalyq jáne áleýmettikózgeristerdiń bastaý núktesi boldy. Elbasy oblystyń búgingi jetistikterin baǵalap qanaqoımaı, aldaǵy ýaqytqa naqty mindetter qoıdy.

− Ekonomıkalyq qaıta qurý: Taý-ken ónerkásibin damytý, jańa óndiris oryndaryn iskeqosý, ınvestısıa tartý jáne jańa jumys oryndaryn ashý.

− Kadrlardy daıarlaý: Dýaldy oqytý júıesin damytý jáne kásiptik bilim berý júıesin jańǵyrtý.

− Infraqurylymdyq jobalar: Drama teatry, stadıon salý jáne áýejaı úshin arnaıyekonomıkalyq aımaq qurý.

− Ekologıalyq qaýipsizdik: Ónerkásiptik kásiporyndardyń shyǵaryndylaryn baqylaý, Elek ózenin tazartý jáne ekologıalyq monıtorıńti kúsheıtý.

Elbasynyń sapary Aqtóbeniń Qazaqstandaǵy ekonomıkalyq ósýdiń negizgi ortalyǵyretindegi strategıalyq rólin atap ótti. Búginde qolǵa alynyp jatqan jobalar óńirdińaldaǵy onjyldyqtardaǵy turaqty damýyna negiz jasaıdy. Bul jergilikti halyqtyń ómirsúrý sapasyn jaqsartyp qana qoımaı, búkil eldiń ekonomıkasyn nyǵaıtady.

Elbasynyń Aqtóbege sapary óńirdiń uzaq merzimdi damýynyń strategıalyq kózqarasynkórsetedi. Ónerkásipti jańǵyrtý, ekologıalyq problemalardy sheshý jáne áleýmettikınfraqurylymdy qoldaý ýaqyt pen kúsh-jigerdi qajet etetin mindetter. Degenmen, Elbasynyń tapsyrmasy oryndalsa, Aqtóbe Qazaqstannyń ındýstrıalyq ǵana emes, mádenı, bilim jáne logıstıkalyq ortalyǵyna aınalýy múmkin.

Aqtóbe aldaǵy 3-5 jylda iri ınvestısıalyq jobalardy júzege asyrýdy, mádenıet jánesport nysandaryn iske qosýdy, ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartýdy jáneınfraqurylymdy damytýdy kútýde. Bul óńirdiń Qazaqstan ekonomıkasyndaǵy ornynnyǵaıtyp, ınvestısıa aǵynyn qamtamasyz etedi.

Qorytyndylaı kele, Toqaevtyń Aqtóbege sapary jaı ǵana resmı sapar emes. Bul óńirdiń turaqty damýyna, ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa jáne onyń turǵyndary úshin jańa múmkindikter jasaýǵa baǵyttalǵan strategıalyq mısıa.