Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha 2022 jyly Ekonomıkany monopolıasyzdandyrý jónindegi komısıa quryldy. Komısıa jumysy aıasynda birqatar nysan, atap aıtqanda, 15 aksıonerlik qoǵam men jaýapkershiligi shekteýli seriktestikterdiń aksıalar paketteri men qatysý úlesteri, 7 ǵımarat, 162 temirjol joldary men qurylystary, 7 vagondar memlekettik menshikke qabyldandy. Rıdder jylý elektr ortalyǵynyń múliktik kesheni respýblıkalyq jáne komýnaldyq menshikke qabyldandy. Sondaı-aq, ulttyq kompanıalar eki JSHS-niń jarǵylyq kapıtalyndaǵy úlesti ıemdendi.
Sonymen qatar, memleket menshigine urlanǵan qarajat qaıtaryldy. Atap aıtqanda, «Qazaqstan halqyna» qoryna 1 mlrd teńge, Bilim berý ınfraqurylymyn qoldaý qoryna 100 mln dollar jáne 1,49 mlrd teńge baǵyttaldy, sonyń arqasynda bilim berý mekemeler salynyp, jóndelip jatyr.
Shaǵyn jáne orta bıznestiń jumysy jeńildetilip, "Qarapaıym zattar ekonomıkasy" memlekettik baǵdarlamasynyń sharttary jaqsartyldy. Sonymen birge, kásipkerlerge 10 myń qajetsiz talaptar joıyldy.
Kásipkerlik sýbektilerine memlekettik qoldaý (sýbsıdıalar men kepildikter) jyl saıyn artyp keledi. Atap aıtqanda, bul maqsattarǵa «Báıterek» holdıńi arqyly 2,3 trıllıon teńge bólindi. Shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaý 209 mıllıard teńgeden 288 mıllıard teńgege deıin ósti.
Jalpy alǵanda, osy qoldaýyndyń arqasynda 2010-2022 jyldary 752 myńǵa jýyq jumys orny saqtalyp, 133,3 myń jańa jumys orny qurylyp, 74,6 trıllıon teńgeniń ónimi óndirildi. Sonymen qatar, jumys istep jatqan kásipkerler memleket qazynasyna salyq tóleı bastady. 2022 jyly olar tólegen salyq kólemi 1,3 trıllıon teńgeden asty.
Eń tabysty jobalarǵa qandaı? Otandyq sút ónimderi, tomat pastasy, kechýp, maıonez (jylyna 230 myń tonna – «Maslo-Del» JSHS), ashytylǵan sút ónimderin óndirý (jylyna 5 mln lıtr – «Vıamedıs» JSHS), qus ónimderin óndirý (jylyna 10 myń tonna et – «Prıırtysh broıler qus fabrıkasy» JSHS), múgedekter arbalary, medısınalyq kereýetter, ústelder, arbalar, kýshetkalar men ekrandar shyǵarý jobalary (jylyna 4,5 myń dana – «FortýnaMed» JSHS).
Kásipkerlik sýbektileri úshin, eń aldymen shaǵyn jáne orta bıznes úshin salyqtar men esep berý júktemesi tómendep keledi. Jańa Salyq kodeksiniń aıasynda salyq tóleýshige baǵyttalǵan qyzmetti basqarý modeli engiziledi. Salyq eseptiligi 30%-ǵa, al salyq tólemderiniń sany 20%-ǵa qysqarady.
Atqarylǵan jumystar az emes. Otandyq ekonomıka úshin óz jemisin olar endi bere bastamaq. Tek osy lınıadan taımaý kerek. Ásirese monopolıasyzdandyrýdy jalǵastyrýdyń mańyzy erekshe.
2024 - bıyldan da kúshti bolady. Ol úshin barlyq múmkindik bar.
Aıbar Oljaev
