Keıingi jyldary otandyq bilim salasynda sapaly jáne qoljetimdi bilim alýǵa erekshe kóńil bólinip otyr. Osy turǵyda jıi aıtylatyn eki uǵym bar: birinshisi – «Keleshek mektepteri», ekinshisi – elıtalyq mektep. Syrt kózge uqsas kóringenmen bul eki formattyń mısıasy men júzege asý joldary ártúrli.

«Keleshek mektepteri» – tek jańa mektepterdiń qurylysy emes, el bola­shaǵyna baǵyttalǵan júıeli ári uzaq­merzimdi strategıa. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń bastamasymen iske qosylǵan ulttyq joba elimizdiń bilim júıesine túbegeıli serpilis ákelip otyr. Memleket basshysy 2022 jylǵy Joldaýynda bilim sapasyn arttyrý men jańa mektepter salýdyń mańyzdylyǵyn atap ótken edi. Osy tapsyrma aıasynda keıingi 6 jyl ishinde elimizde 1 mıllıonnan astam oqýshyny qamtıtyn 1000-nan asa jańa mektep boı kóterdi. Bul táýelsiz Qazaqstan tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan rekordtyq kórsetkish. Jobanyń negizgi maqsaty – elimizdiń kez kelgen óńirindegi, kez kelgen áleýmettik toptaǵy balaǵa sapaly bilimdi teń qoljetimdi etý. Úshaýysymdy oqytýdy joıý, apatty mektepterdi almastyrý, oqýshy oryn tapshylyǵyn boldyrmaý.

Jańa mektepter biryńǵaı standart negizinde salynyp jatyr. Bul degenimiz – tek ǵımarattyń jańa bolýy emes, bilim ordasynyń tutastaı jańarýy. Mektepter qazirgi zamanǵa saı IT-synyptarmen, zerthanalarmen, shyǵarmashylyq jáne sport keńistikterimen, ınklúzıvti bilim berýge arnalǵan ınfraqurylymmen jabdyqtalǵan. Sonymen qatar munda bilim mazmuny da jańaryp, oqytý ádistemeleri jańǵyrtylyp, muǵalimderdiń biliktiligi arttyrylyp jatyr. Bul mektepterde ár bala óz áleýetin tolyq asha alady. Iaǵnı tek qalada emes, aýylda da bala zamanaýı tehnologıamen, sapaly bilimmen qamtylyp, teń dárejede damýǵa múmkindik alady. Osylaısha, joba bilim salasyndaǵy óńirlik teńsizdikti joıýǵa, áleýmettik ádilettilik ornatýǵa, elimizdiń ıntellektýaldyq áleýetin arttyrýǵa baǵyttalyp otyr.

Osy jyl sońyna deıin joba aıasynda 217 jańa formattaǵy mektep salý josparlanǵan. Bul óz kezeginde 460 000-nan astam oqýshy ornynyń ashylýyn qamtamasyz etedi. Byltyr alǵashqy jańa formattaǵy mektepter paıdalanýǵa berildi. Al bıyl taǵy birneshe júzdegen mekteptiń qurylysy aıaqtalýǵa tıis.

«Keleshek mektepteri» ulttyq jobasy aıasynda salynatyn jańa bilim ordalary óziniń mazmuny men qurylymy jaǵynan dástúrli mektepterden túbegeıli erekshelenedi. Eń basty ereksheligi – biryńǵaı zamanaýı standarttyń engizilýi. Joǵaryda aıtqanymdaı turǵylyqty jeri nemese áleýmettik jaǵdaıyna qaramastan sapaly bilim alý ár balaǵa qoljetimdi. «Keleshek mektepterdiń» jartysyna jýyǵy aýyldyq eldi mekenderde salynyp jatyr. Bul – 200 myńnan astam aýyl balasy zamanaýı, ergonomıkalyq, qaýipsiz bilim keńistigimen qamtylady degen sóz. Jańa mektepterdiń jobasy dástúrli mekteptermen salystyrǵanda 15–20 paıyzǵa keńirek, al tehnıkalyq jabdyqtalýy tórt ese artyq. Bul balalardyń jan-jaqty damýyna qolaıly orta qalyptastyryp, muǵalimderdiń sapaly jumys isteýine jol ashady. Ekinshi mańyzdy erekshelik – zamanaýı tehnologıalarmen jabdyqtalýy. Ár mektepte robottehnıka kabınetteri, STEM-zerthanalar, zamanaýı pándik kabınetter, horeografıa zaldary, kovorkıng aımaqtary, alǵashqy áskerı daıyndyq­qa arnalǵan ashyq alańdar, sondaı-aq tórt birdeı sport zal qarastyrylǵan. Barlyq mektep jańa úlgidegi jıhazben, oqý qural-jabdyqtarymen tolyq qam­tylǵan. Muǵalimderge arnalǵan jumys bólmeleri de qazirgi zaman talaptaryna saı jabdyqtalyp, oqý úderisin tıimdi júrgizýge múmkindik berilgen. Úshinshi erekshelik – qaýipsizdik sharalarynyń kúsheıtilýi. Jańa mektepter zamanaýı beınebaqylaý júıelerimen, kirip-shyqqan tulǵalardy tirkeıtin elektrondy baqylaý júıesimen tolyq qamtamasyz etilgen. Sonymen qatar bastaýysh jáne joǵary synyp oqýshylarynyń bólek bloktarda oqýy balanyń jas erekshelikterine qaraı qaýipsiz ári tynysh ortada bilim alýyna jaǵdaı jasaıdy. Buǵan qosa, joba aıasynda mektepterdiń qurylysyna qajetti qurylys materıaldary men jıhazdar tek otandyq óndirýshilerden alynyp jatyr. Bul – bir jaǵynan ishki naryqty qoldaý, ekinshi jaǵynan mektepterdiń tehnıkalyq jabdyqtalý sapasyna jaýapkershilikpen qaraý degen sóz.

«Keleshek mektepteri» joba­sy­nyń tabysty júzege asýy, eń aldymen, sol mektepterde jumys isteıtin muǵa­limderdiń kásibı daıyndyǵy men bilik­tiligine baılanysty. Sondyqtan jobanyń basty mindetteriniń biri – jańa tehnologıalar men zamanaýı ádisterdi tıimdi qoldana alatyn bilikti pedagogtermen qamtamasyz etý. Bul mektepterde muǵalimderdiń kásibı damýy úzdiksiz júrip otyrýǵa tıis. Osy maqsatta arnaıy baǵdarlama ázirlenip, oǵan zamanaýı pedagogıkalyq tásilder, sıfrlyq quraldardy meńgerý jáne oqytý ádistemelerin jetildirý baǵyty engizilgen. Qazirgi tańda 3000-nan astam muǵalim biliktilikti arttyrý kýrstarynan ótti, al aldaǵy ýaqytta barlyq pedagog osy baǵytta oqytýmen qamtylatyn bolady. Bul elimizde muǵalimderdiń kásibı quzyrettiligin damytýdyń biryńǵaı standartyn qalyptastyrýǵa jol ashady.

Sonymen birge jańa formattaǵy mektepterge zaman talabyna saı oılaıtyn, kásibı bilim men qabiletke ıe jas mamandardy tartý úshin jetekshi peda­gogıkalyq joǵary oqý oryndarymen mektep ákimshilikteri arasynda tikeleı yntymaqtastyq ornatylyp jatyr. Iaǵnı bul mektepterge arnaıy daıyndalǵan, jańa býyn muǵalimderi keledi.

Jańa mektepter tek kadrlyq qurammen ǵana emes, sonymen qatar tıimdi basqarý júıesimen de erekshelenedi. Mektep dırektorlaryn taǵaıyndaý kezinde basymdyq «Bilim berý salasyndaǵy 1000 ózgeris kóshbasshysy» jobasyna qatysqan úmitkerlerge beriledi. Osy arqyly bilim salasyndaǵy naǵyz jańashyl, jaýap­kershiligi joǵary basshylardyń jańa mektepterdi basqarýyna múmkindik týa­dy. Ulttyq jobanyń taǵy bir stra­tegıalyq maqsaty – osy «Keleshek mek­tepteri» modelin búkil eldegi jalpy bilim beretin mektepterge úlgi etý. Joba aıasynda pysyqtalǵan standarttar, oqytý ádistemeleri men basqarý tájirıbeleri res­pýblıka boıynsha kezeń-kezeńmen taratylady. Bul bilim júıesin birizdendirýge, aımaqtar arasyndaǵy sapa alshaqtyǵyn joıýǵa jáne elimizdiń árbir mektebiniń zamanaýı talaptarǵa saı damýyna negiz bolady. Mundaı aýqymdy jumysty tıimdi úılestirý úshin ulttyq joba aıasynda salynǵan mektepterdi basqarýdyń arnaıy júıesi qurylyp jatyr.

Al elıtalyq mektep – aqyly negizde jumys isteıtin, jeke menshik bilim mekemesi. Mundaı mektepterde oqýshylar sany az bolady. Oqý baǵdarlamalary halyqaralyq standarttarǵa negizdeledi, mysaly, «IB», «A-Level», «GCSE» júıeleri boıynsha oqytylady. Ár oqýshyǵa jekeleı kóńil bólinedi, muǵalimderdiń júktemesi az. Alaıda bundaı mektepter qoǵamnyń tek bir bóligine ǵana qyzmet etedi.

«Keleshek mektepteri» jobasy aýyldyq óńirlerdi de qamtıdy. Jos­parlanǵan 217 mekteptiń jartysyna jýyǵy aýyldyq jerlerde salynyp, qala men aýyl arasyndaǵy bilim berý sapa­syndaǵy alshaqtyqty azaıtýǵa múmkindik beredi. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev jobanyń júzege asýyn jeke baqylaýda ustap otyr: mektepterge baryp, Úkimet otyrystary men Ulttyq quryltaıda bul máseleni únemi kóterip, sapa men ashyqtyqty talap etedi.

Elıtalyq mektepter burynnan bar jáne jeke sektor sheńberinde ári qaraı damı beredi. Al «Keleshek mektepteri» el bolashaǵyna salynǵan ınvestısıa, bul – búkil urpaqtyń damýyna múmkindik beretin naqty qadam. Olar áleýmettik ádilettilikti qamtamasyz etetin, óńirler arasyndaǵy alshaqtyqty joıatyn, barlyq bala úshin sapaly orta qalyptastyratyn memlekettik deńgeıdegi sheshim.

Prezıdent bastamasymen qolǵa alyn­ǵan ulttyq joba tek mektep ǵıma­ratyn turǵyzý emes, ol – bilim júıesin túbegeıli jańǵyrtý, qaýipsiz ári zama­naýı oqý ortasyn qalyptastyrý, jańa býyn úshin berik negiz qurý. Bul – mıllıondaǵan balanyń armanyna aparatyn jol, olardyń daryny men qabiletin tolyq iske asyrýǵa múmkindik beretin platforma.

Jaqsyǵalı JUMABAI, Oral qalasyndaǵy №51 mekteptiń dırektory

Batys Qazaqstan oblysy

Derekkózi: Egemen Qazaqstan gazeti