Bıyl qurylǵanyna 90 jyl tolǵan Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti – ǵylymı-tehnologıalyq jáne ınovasıalyq áleýeti boıynsha Qazaqstan ýnıversıtetteri arasynda kóshbasshy joǵary oqý orny.
QazUÝ – QS halyqaralyq reıtıńinde Top-230-dyqqa kirgen, QS Asia University Rankings boıynsha Azıadaǵy úzdik 30 joǵary oqý ornynyń qataryna qosylǵan elimizdegi jalǵyz ýnıversıtet. 2022 jyly bilim ordasyna zertteý mártebesi berildi. Bul ýnıversıtettegi ǵylymdy jańa baǵytta damytýǵa jol ashty.
Sońǵy jyldary ýnıversıtet halyqaralyq baılanys aıasyn keńeıtip, Túrkıanyń Ystambul, Qyrǵyz Respýblıkasynyń Bishkek qalalarynda óz fılıaldaryn ashty.
2022 jyly ýnıversıtet bazasynda Reseıdiń MIFI Ulttyq ıadrolyq zertteý ýnıversıtetiniń fılıaly iske qosyldy.
2023 jyly QazUÝ-da Qytaıdyń Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy. Atalǵan fılıal qyzmeti týraly Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ fızıka-tehnıkalyq fakúltetiniń dekany, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń kandıdaty, qaýymdastyrylǵan profesor Nurzada Beısenmen áńgimelesken edik.
- Nurzada hanym, Qazaq ulttyq ýnıversıtetindeSoltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıteti fılıalynyń ashylǵanyna kóp ýaqyt bolǵan joq. Fılıaldyń ashylýyna ne sebep boldy jáne búgingi kúnde qandaı maqsattar men mindetter tur?
- Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Qytaı Halyq Respýblıkasyna 2023 jyldyń mamyr aıynda jasaǵan memlekettik sapary aıasynda Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń fılıalyn Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetindeashý jóninde kelisim jasalǵan edi. Eki el Prezıdentteriniń qatysýymen ótken kezdesýde Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń Basqarma Tóraǵasy – Rektory Túımebaev Janseıit Qanseıituly men Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy tótenshe jáne ókiletti elshisi Chjan Sáo yntymaqtastyq ornatý jáne fılıal ashý týraly kelisimge qol qoıǵan bolatyn. Sodan keıin osy sapar barysynda rektor Janseıit Qanseıituly Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń rektory Sýn Baoveımen kezdesip, yntymaqtastyqty arttyrý jáne QazUÝ bazasynda Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń fılıalyn ashý týraly kelisimge qol qoıdy.
Osylaısha atalǵan kelisimder negizinde 2023 jyldyń 12 qazanynda Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-da QHR Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy. Al2024 jyldyń 16 qańtarynda Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń fılıalyn qurý týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrliginiń buıryǵy shyqty. Fılıal ashýdaǵy negizgi maqsat – stýdentter jáne oqytýshylar almasý, ǵylymı baǵytta birlesip zertteý jumystaryn júrgizý, ortaq zerthanalar ashý jáne bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyrý, tehnıkalyq baǵytta bilikti mamandar daıarlaý.
– Fılıal ashylǵanda oǵan túsken stýdentter qandaı pánder boıynsha emtıhan tapsyrdy jáne oqýǵa qabyldanǵan stýdentter deńgeıi qandaı? Olarǵa qandaı pánder boıynsha dárister oqytylady?
– Jalpy, qazirgi tańda atalǵan fılıalda 8 magıstrant kelesi úsh qosdıplomdyq bilim berý baǵdarlamalary boıynsha bilim alyp jatyr: 7M07135 – Materıaltaný jáne ınjenerıa (2 magıstrant); 7M06203 – Elektronıka jáne komýnıkasıalyq tehnologıalar (3 magıstrant); 7M06116 – Kompúterlik ǵylymdar jáne tehnologıalar (3 magıstrant). Fılıaldyń alǵashqy top magıstranttary jeke suhbat nátıjesinde iriktelip alyndy. Úsh mamandyq boıynsha Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetinen arnaıy tórt adamnan turatyn komısıa qurylyp, árbir magıstrantpen jeke-jeke suhbat ótkizilgen bolatyn. Suhbat negizgi eki baǵytta júrgizildi: aǵylshyn tili deńgeıin anyqtaý bólimi jáne profıldik pándi meńgerý deńgeıi boıynsha. Sonymen qatar arnaıy psıhologıalyq suraqtar qoıý arqyly, talapkerlerdiń ǵylymǵa qyzyǵýshylyǵy, yntasy baǵalandy. Suhbat nátıjesinde barlyq krıterıılerge saı bolǵan, bilim deńgeıi óte jaqsy magıstranttar ǵana fılıaldyń qosdıplomdyq bilim berý baǵdarlamalarynda oqýǵa qabyldandy.
Fılıal ashylyp, magıstranttar qabyldanǵannan keıin, oqý prosesi boıynsha jumystar bastaldy. Jalpy, jasalǵan kelisim boıynsha, magıstranttar alǵashqy jyly QazUÝ-da bilim alsa, ekinshi jyly Qytaıda SBPÝ-de magıstrlik dısertasıa taqyrybyna sáıkes ǵylymı-zertteý jumystarymen aınalysatyn bolady. Jalpy, eki jylda magıstranttar oqý josparyna sáıkes, 122 kredıtti meńgerip shyǵady.
Joǵaryda fılıalda úsh mamandyq oqytylady dep atap óttik. Solardyń arasynan, mysaly, «Elektronıka jáne komýnıkasıalyq tehnologıalar» mamandyǵy boıynsha birinshi semestrde jeti pán oqytylady: Ǵylym tarıhy men fılosofıasy, Shetel tili (qytaı tili), Joǵary mekteptiń pedagogıkasy, Qytaıǵa qysqasha kirispe, Telekomýnıkasıadaǵy ınformasıalyq-entropıalyq taldaý, Ozyq sandyq elektronıka jáne Sandyq ıntegraldy mıkroshemalar pánderi.Ekinshi semestrde magıstranttar alty pán oqıdy jáne pedagogıkalyq praktıkadan ótedi. Alty pánniń ekeýin (Internet zattary jáne jelilik tehnologıalar, Elektrondy júıelerdegi sınhrondalý) QazUÝ, fızıka-tehnıkalyq fakúltetiniń oqytýshylary, tórt pándi Qytaıdyń SBPÝ profesorlary beredi (olar: Jetildirilgen sıfrlyq komýnıkasıalar, Symsyz baılanys jelisiniń tehnologıasy, Jasandy ıntellekt, Zamanaýı sıfrlyq sıgnaldy óńdeý). Árbir magıstranttyń eki taraptan ǵylymı jetekshileri bolady – QazUÝ-dan jáne SBPÝ-dan. Ekinshi jyly SBPÝ kampýsyna barǵan kezde osy ǵylymı jetekshilerdiń qadaǵalaýymen óz ǵylymı-zertteý jumystaryn oryndaıdy. Bilim berý isinde jańa tehnologıalarǵa basymdyq beriledi.
– Fılıalda qosdıplomdyq baǵdarlama boıynsha oqýdy tamamdaǵanda stýdentter qandaı mamandyq alyp shyǵady jáne qandaı dıplom alady? Bul dıplommen qandaı elderde jumys isteı alady?
– Fılıal magıstranttaryna oqýdy aıaqtaǵan kezde olardyń bilim berý baǵdarlamalary boıynsha tehnıkalyq ǵylymdar magıstri degen dáreje beriledi. Qosdıplomdyq baǵdarlama bolǵandyqtan, magıstranttar Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti men Soltústik-batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń dıplomdaryn alyp shyǵady. Eń aldymen, bul baǵdarlama boıynsha bilim alyp shyqqan magıstrler Qazaqstan Respýblıkasy men Qytaı Halyq Respýblıkasynda óz salalarynda bilikti maman retinde suranysqa ıe bolady. Jalpy, QazUÝ men SBPÝ dıplomdary álemdik standartqa sáıkes keledi, sondyqtan fılıaldy bitirip shyqqan magıstranttar álemniń kez kelgen elinde jumys isteı alady dep senimdi túrde aıtýǵa bolady.
– Fılıaldyń ǵylymı baǵyttaǵy jumystary týraly aıta ketseńiz.
– Qazirgi tańda fılıalda jasandy ıntellekt, sandyq elektronıka, materıaltaný jáne jasyl energetıkamen baılanysty zamanaýı ǵylymnyń basym baǵyttary júzege asyrylýda. Jaqyn arada fızıka-tehnıkalyq fakúltetiniń magıstranty men onyń ǵylymı jetekshisi SBPÝ-de ǵylymı taǵylymdamadan ótýdi josparlap otyr. Sonymen qatar SBPÝ ǵalymdary men fızıka-tehnıkalyq fakúltetiniń ǵalymdary materıaltaný jáne ǵaryshtyq ınjenerıa baǵyttary boıynsha birlesip ǵylymı joba oryndaý, sondaı-aq ǵylymı-zertteý jumystaryn reıtıńtik jýrnaldarǵa jarıalaý t.b. jumystardy júzege asyra bastady.
– Fılıaldyń jumysyn jandandyrý jáne onyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda qandaı jumystar jasalyp jatyr?
– Ózderińiz biletindeı, jýyrda ǵana QazUÝ-ǵa SBPÝ delegasıasy kelip ketken bolatyn. Delegasıa sapary barysynda fılıal jumysyn jandandyrý maqsatynda birneshe asa mańyzdy usynystar talqylandy. Atap aıtar bolsaq, QazUÝ-dyń tehnıkalyq mamandyqtarynyń bakalavr stýdentterine arnalǵan jazǵy mektep pen taǵylymdama uıymdastyrý josparlanyp otyr. Sonymen qatar osy sapar barysynda QazUÝ, SBPÝ jáne Qytaı aqparattyq jáne komýnıkasıalyq tehnologıalar akademıasy arasynda yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy. Atalǵan memorandýmǵa sáıkes, QazUÝ, SBPÝ jáne QAKTA Big Data, jasandy ıntellekt tehnologıalary jáne basqa sandyq tehnologıalar boıynsha birlesip zertteýler júrgizedi.
- SBPÝ fılıalyna berilgen ǵımarat qaı jerde ornalasqan jáne ol qalaı jabdyqtalǵan? Jalpy, oqý prosesi barysynda laboratorıalyq zertteýler qosymsha júrgizile me jáne qandaı pánder boıynsha?
- SBPÝ fılıaly Almaty qalasynda Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń aýmaǵynda ornalasqan. Qazirgi tańda fılıalda 6 aýdıtorıa, 1 konferens-zal, oqytýshylar bólmesi bar. Fılıal qajetti quraldarmen jabdyqtalǵan. Joǵaryda atap ótkendeı, magıstranttar birinshi jyly QazUÝ-daǵy fılıalda barlyq pánderdi teorıalyq meńgerip, osy alǵan bilimderin ekinshi jyly Qytaıda SBPÝ-de ǵylymı-zertteý jumystarynda tájirıbe júzinde qoldanatyn bolady.
- Áńgimeńizge raqmet! Fılıal jumysyna tabys tileımin!
Suhbattasqan: Gúl Baıandına
