Qazaqstanda Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi ázirlegen jańa Sý kodeksi kúshine endi,- dep habarlaıdy Dalanews.kz
Kodekste alǵash ret «sý qaýipsizdigi» uǵymy engizildi. Bul halyq pen ekonomıkany sý tapshylyǵy men lastanýdan qorǵaý, sondaı-aq transshekaralyq sý resýrstaryndaǵy ulttyq múddeni qamtamasyz etý degendi bildiredi.
Ekojúıelerdi saqtaý maqsatynda «ekologıalyq aǵyn» uǵymy engizildi – bul ózen-kólderdegi eń tómengi sý deńgeıin saqtaý talaby. Sý resýrstaryn basqarýda bas jáne baseındik josparlar ázirlenip, jurtshylyqtyń sheshim qabyldaýǵa qatysýy keńeıtilmek.
Shaǵyn ózenderge tuıyq bóget salýǵa tyıym salynady. Sonymen qatar sýly-batpaqty alqaptar, muzdyqtar arnaıy qorǵaýǵa alynyp, sý qorǵaý aımaqtaryn anyqtaý mindeti jergilikti ákimdikterge júkteldi.
Klımattyń ózgerýine beıimdelý sharalary jeke taraýda qaralǵan. Bul — sý tasqyny men qurǵaqshylyqqa daıyndyq, sý qoımalaryn tereńdetý, egin aınalymyn engizý, jańbyr men erigen sýdy jınaý sıaqty baǵyttardy qamtıdy.
Sý resýrstaryn tıimdi basqarý úshin ulttyq aqparattyq júıe qurylyp jatyr. Qazirdiń ózinde onyń tórt modýli («Ákimshilik», «Sý paıdalaný», «Transshekaralyq sý», «Kartografıa») pılottyq rejımde jumys isteıdi.
Sýdy únemdeýge yntalandyratyn jańa tetikter de qarastyrylǵan. Sý paıdalanýǵa ruqsat tek qaıta sýmen jabdyqtaý jospary bolǵan jaǵdaıda ǵana beriledi. Bul jospardy jasaýǵa eki jyl, al tolyq aýysýǵa bes jyl ýaqyt beriledi.
Aýyl sharýashylyǵyna arnalǵan normalar da naqtylandy:
- Irrıgasıalyq kondomınıým qurý tártibi belgilendi;
- Qar sýyn jınaý úshin 2 mln m³-ke deıingi toǵandardy arnaıy ruqsatsyz salýǵa bolady (tek tirkeý qajet).
Gıdrotehnıkalyq qurylystardyń qaýipsizdigi jeke taraýda retteldi. Olarǵa kópfaktorly tekserý, qaýipsizdik deklarasıasy, paıdalaný tártibi men arnaıy reglamentter engiziledi.
Kodekste sý qubyry jáne káriz júıelerin damytý, jerasty sýlaryn izdeý, qorǵaý men baqylaý, kóleńkeli naryqpen kúres sharalary da qamtylǵan.
Jańa Sý kodeksimen birge 13 zań men birneshe kodekske ózgerister engizildi. Atap aıtqanda, Ákimshilik kodeks buzýshylyq úshin jaýapkershilikti kúsheıtse, Jer jáne Ekologıa kodeksteri sý aımaqtaryn paıdalaný men qorǵaý talaptaryn naqtylady.
«Jańa Sý kodeksin ázirleý kezinde biz bes negizgi qaǵıdany basshylyqqa aldyq. Bul sýdy qorshaǵan ortanyń ajyramas bóligi, azamattardyń tirshilik áreketi men ekonomıkalyq damýynyń negizi dep taný, sýdy qorǵaý jáne onyń sarqylýyn boldyrmaý, jerústi jáne jerasty sýyn keshendi paıdalaný, sý únemdeý tehnologıalaryn engizý jáne klımattyń ózgerýine beıimdelý, sý qoryn qorǵaý jáne paıdalaný jónindegi mindetterdi sheshýge jurtshylyqty tartý. Bul qujat elimizdiń sý salasyndaǵy jańa memlekettik saıasatyn qalyptastyrýǵa negiz bolady. Qujatty ázirleýge qatysqan Parlament depýtattary men sarapshylarǵa alǵysymdy bildiremin», – dedi Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov.
