"Qazaqstan munaı óndirý kólemine qatysty sheshim qabyldaǵan kezde OPEK+ tobynyń múddelerine qaraǵanda ulttyq múddelerge basymdyq beredi", - dedi Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov Reuters agenttigine bergen suqbatynda. Osydan keıin álemdik naryqta Brent markaly munaı baǵasy taǵy 2%-ǵa arzandady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Mınıstr Qazaqstannyń OPEK + belgilegen kvotalarǵa saı bola almaýynyń eki sebebin atap ótti. Birinshisi – elimizdegi munaı óndirisiniń 70%-yn quraıtyn barlyq úsh iri joba (Teńiz, Qashaǵan, Qarashyǵanaq) sheteldik kompanıalar qolynda. Mınıstr atalǵan kompanıalarmen kelissózder júrgizýge ýáde berdi, alaıda Astananyń olarǵa asa bir yqpaly joq ekenin de naqtylaı ketti.
Onyń ústine, Erlan Aqkenjenovtyń aıtýynsha, pisip-jetilgen ken oryndaryna tehnıkalyq sebepter boıynsha qol tıgizý múmkin emes.
"Eger biz eski ken oryndaryn jaba bastasaq, bul - óz aıaǵymyzdy ózimizdiń atqanymen birdeı", - dep atap ótti mınıstr.
Mine, osyndaı málimdemelerden soń álemdik naryqta Brent markaly munaıdyń baǵasy 2%-ǵa tómendedi. Al Bloomberg munaı naryǵynda "baǵa soǵysynyń" shıelenise túsýi qaýpi qoıýalana túskenin jazdy. Agenttiktiń málimetinshe, Saýd Arabıasy óz tarapynan munaı kólemin arttyra otyryp, baǵany túsirýge qulyqty, sóıtip Qazaqstan sekildi belgilengen kvotany saqtamaıtyn elderdi jazalamaq.
Buǵan deıin bizge bergen suqbattarynda munaı salasynyń mamany Oljas Baıdildınov jáne ekonomıs Arman Beısembaev ta arab elderi "qara altyn" óndirisin qasaqana arttyryp, Qazaqstandy jazalamaq nıetti ekenin aıtqan bolatyn.
Munaı salasynyń mamany Baıdildınov bul rette Qazaqstan shynymen de qolaısyz jaǵdaıǵa tap bolyp otyrǵanyn aıtady. Iaǵnı, OPEK aldynda óndiris kólemin qysqartýǵa ýáde beredi, biraq is júzinde ony ulǵaıta beredi. Onyń aıtýynsha, bul arada másele Qazaqstanda emes,munaı óndirýshi salanyń qurylymynda.
"Óndiristiń 70%-y "kıtterge" tıesili: Teńiz, Qarashyǵanaq, Qashaǵan halyqaralyq konsorsıýmdary. Olar eshqandaı kelisimge qosyla almaıdy. Eger alda-jalda qosylsa, olarǵa qatysty óz elderinde monopolıaǵa qarsy tergeý bastalýy múmkin", - dedi sarapshy.
Oljas Baıdildınovtyń aıtýynsha, eger konsorsıýmdar óndiristi qysqartyp jatsa, olardy kartelmen sóz baılasyp, baǵaǵa áser etip jatyr dep aıyptaýy múmkin. Sondyqtan olar muny jasamaıdy, al Qazaqstan óz betimen kelisimdi oryndaı almaıdy.
"Menińshe, túptiń túbinde Qazaqstan OPEK uıymnan shyǵyp tynady. Óıtkeni Qazaqstan óz betimen ondaǵy kvotalardy oryndap, saqtaýǵa qabiletsiz", - deıdi sarapshy.
Al Arman Beısembaev munaı baǵasy qulasa, teńge de qunsyzdana beretinin naqtylaıdy. Eger munaıdyń bir barreli 50 dollarǵa deıin tússe, onyń boljamynsha, 1 AQSH dollary 580 teńge bolyp qalady, onda da bul jyl sońyna qaraı oryn alýy yqtımal jaǵdaı.
"Bul arada myna nárseni basa aıta ketkim keledi. Munaı naryǵyndaǵy baǵa turlaýsyz. Ol bir baǵany únemi saqtap turmaıdy. Ol birde ósse, birde tómendep otyrady. Qazirgi jaǵdaıda, árıne AQSH prezıdenti Tramptyń tarıf saıasaty naryqtarǵa teris yqpal etýde. Sonyń ishinde álemdik munaı naryǵyna da. "Jyǵylǵanǵa judyryq" demekshi, OPEK+ uıymy da buǵan deıingi saıasatynan bas tartyp, munaı óndirisi kólemin arttyratynyn jarıalady. Aınalyp kelgende, osy eki faktor álemdik naryqtarda qazir daýyl týǵyzýda", - deıdi ol.
Sarapshy naq osy eki faktor munaı naryǵynda profısıt týdyratynyn boljaıdy.
"Munaıǵa qatysty arab elderiniń sońǵy sheshimi jarıalanǵan kezde Bloomberg basylymynda "OPEK osylaısha Qazaqstandy jazalaýda" degen maqala jarıalandy. Iaǵnı, baǵa joǵary ári qolaıly kezde óndiristi qysqartpasańyzdar, onda túsireıik degeni ǵoı. Belgilengen kvotadan asyra munaı óndirip jatqan basqa da elder bar. Onsyz da bizde munaı óndirý qymbat, keıde ony ózindik qunynan da tómen satyp jatamyz. Baǵa tómendese, shıkizatty ıgerýshi elder usynysty eriksiz azaıtady, kim taýaryn arzanǵa satqysy keledi deısiz. Sóıtip baǵa birtindep rettelýi kerek", - deıdi maman.
Buǵan deıin saıtymyzda "Bir barreli – 15$". HVQ jarıalaǵan boljam munaı óndirýshi elderdi ornynan qozǵap jiberdi" degen maqala jarıalanǵan bolatyn.
