Asa qamqor, erekshe meıirimdi Allanyń atymen bastaımyn!
Astana qalasynda tuńǵysh ret İ respýblıkalyq ımamdar forýmy ótti. Din qaıratkerleriniń, zıaly qaýym ókilderiniń basyn bosqan bul basqosý taǵylymdy tarıhymyzdan oryn alyp, urpaq úshin ulaǵat bolady degen senimdemiz.
Imamdar forýmynyń mańyzdy tusy men mazmundy sáti – tálimdik qujattardyń qabyldanýy. Dini men dástúrin san ǵasyrdan beri saqtaǵan, musylmanshylyǵy myǵym bolǵan babalarymyzdyń búgingi urpaǵy siz ben bizdiń rýhanıatymyzdyń baǵdarshamy ispetti, negizgi qujatymyzdyń biregeıi – Qazaqstan musylmandarynyń Tuǵyrnamasy.
On úsh bólimnen turatyn osy qujatta negizgi dinı ustanymdar qatarynda eń áýeli senim máselesin aıqyndadyq. Tól mázhabymyz, dástúrli jolymyz Ábý Hanıfa mázhabyna qatysty kózqarasy men ustanymy Tuǵyrnamamyzdyń birinshi bóliminde nyq aıtylǵan.
Biz táýelsizdik jyldarynda syndarly sátterdi bastan ótkerip kelemiz. Qazir qadamymyz – nyq, baǵytymyz – belgili, dinı saladaǵy jolymyz – aıqyn, tájirıbemiz mol. Jat aǵymdarǵa tótep berer kúshimiz ben biliktiligimiz jetkilikti. Tek táýekelge bel býyp, ımandylyq jolynda tabandylyq tanytýymyz tıis.
Biz – zaıyrly elmiz. Ereksheligimiz de, artyqshylyǵymyz da osynda. Zaıyrly el – dinsiz el degendi bildirmeıdi. Kerisinshe, azamattardyń dinı senimine erkindik beriledi. Osynaý ıgilikke shúkir etip, ózge de din ókilderiniń senimine de qurmetpen qaraý – musylmandyǵymyzdyń belgisi.
«Islam jáne zaıyrly qoǵam» dep atalatyn ekinshi bólim halqymyzdy taǵattylyq jolyn tańdaýǵa, birligimizge bekem bolýǵa úndeıdi.
Bul – Táýelsiz elimizdiń árbir azamaty úshin dini men dilin, tirshiligin úılestirip, ómir súrýge, eshkimdi alalamaı, jalqy emes, jalpy jurtshylyǵymyzǵa arnalǵan tálimi men taǵylymy mol tolyqqandy ámbebap qujat deýge bolady. Tuǵyrnama Ǵulamalar Keńesiniń birneshe ret talqylaýynan ótip, maquldandy. Tálimdik qujatymyz – teris aǵymdarǵa toıtarys bere alatyn, ımanı ımýnıtetimizdi kúsheıtetin dástúrli baǵdarymyz.
Tuǵyrnama birtutas musylman úmbetiniń birligin kózdeıdi.
Meshit – rýhanı-ımandylyq ordasy. Sol qulshylyq úıiniń kórkem minezimen úlkenge qurmet, kishige izet kórseter, qoǵamnyń rýhanı jetekshisi – ımamdar ekeni sózsiz. Imamdyq qyzmettiń uǵymy keń, mazmuny tereń. Ol otbasydan bastap, búkil buqaranyń izgilik pen ımandylyq jolyn ustaýynyń uıytqysy.
Qudaısyz qoǵam qurýdy kóksegen keshegi Keńestik ıdeologıa kezeńinde halqymyzdyń rýhanı tutastyǵyn bir arnaǵa toǵystyryp, ıgilikke úndegen de osy din qyzmetkerleri edi. El arasynda «Ishan», «Molda», «Haziret» degen atpen tanylǵan dinı tulǵalarymyz dinı aǵartý salasynda da jetekshi ról atqardy, tabandy eńbek etti.
Paıǵambarymyzdan bastaý alǵan, ádiletti musylman ámirshileri – Ábý Bákir, Omar, Osmandar, odan beri Imam Aǵzam men onyń shákirtteri jalǵastyrǵan ımamdyq qyzmet – eki dúnıeniń abyroıyna bóleıtin saýapty da jaýapty mindet. Dinı qyzmet keshegi kóshpeli qazaq topyraǵynda da kórinis tapty.
Degdarlyq pen bekzattylyq úlgisi bolǵan dástúrli ıslamdy ýaǵyzdaǵan Maral Ishan, Naýan Haziret, Sádýaqas Ǵylmanı syndy dinı qaıratkerlerimiz dinimizdiń órkendeýine ólsheýsiz úles qosty. Rýhanı tulǵalarymyzdyń búgingi jalǵasy – osy otyrǵan ımamdarymyz ben ǵalymdarymyz dep esepteımin.
[caption id="attachment_9781" align="alignright" width="448"]
Áziret Sultan meshiti, Astana[/caption]
Paıǵambarymyzdyń: «Imam – basshy ári qaramaǵyndaǵy adamdarǵa jaýapty», – degen hadısi din qyzmetkerine zor jaýapkershilik júkteıdi. Búgingi ımamnyń kelbeti, tulǵasy qandaı bolý kerek? HHİ ǵasyrdyń din qyzmketkerine artylǵan jaýapkershiliktiń ólshemi qandaı?
Kópten kútken tálimdik qujatymyz osy saýaldarǵa jaýap beredi. Sonymen qatar, ımam-moldalardyń tulǵasyn arttyrý baǵytynda qatań talaptar qoıady. Halyqtyń qaıyrymdylyq baǵytta bergen qarjy-qarajat máselesinde de ashyq jumys isteýge, bura tartpaı, búkil isinde búkpesiz qyzmet etýdi mindetteıdi. Dinı aǵymdar áreketine de tosqaýyl qoıýda tabandylyq tanytyp, kúsh-jiger jumsaýǵa jeteleıdi.
Jańa zamannyń ımam-moldalary ǵalamtor, zamanaýı aqparat almasý jáne baılanys quraldaryn jetik meńgerýi, sheshendik óner men sóıleý ádebin ıgerýi tıis. Ózin jan-jaqty damytyp, ýaǵyzdy tarıhymyzben sabaqtastyryp, saltymyzben ushtastyryp, bı-sheshenderimizdiń, aqyn-jyraýlarymyzdyń salıqaly sózderimen úılestirip aıtýy qajet.
Jańa zamannyń ımam-moldalary ǵalamtor, zamanaýı aqparat almasý jáne baılanys quraldaryn jetik meńgerýi, sheshendik óner men sóıleý ádebin ıgerýi tıis. Ózin jan-jaqty damytyp, ýaǵyzdy tarıhymyzben sabaqtastyryp, saltymyzben ushtastyryp, bı-sheshenderimizdiń, aqyn-jyraýlarymyzdyń salıqaly sózderimen úılestirip aıtýy qajet.
Bul qujatymyz ár azamattyń ar-namys kodeksi ispetti.
Halqymyzdyń 70 paıyz bóligin musylman qaýymy quraıdy. Bul – úlken kórsetkish. Alaıda osy kórsetkishtiń búgingi áleýeti qandaı, sıpaty qaısy, sapasy qandaı dárejede? Bul másele Dinı basqarma basshylaryn da tolǵandyrady.
Asylynda, shynaıy musylmannyń ómiri ımandylyqqa, adamgershiliktiń bıik shyńyna negizdelýi tıis.
Osynaý talap-tilek deńgeıden bizdiń musylmandar qanshalyqty kórinip júr? Ǵulamalar Keńesi shynaıy musylmannyń tulǵalyq beınesin aıqyndaıtyn tálimdik qujat daıyndady. Bul qujatymyzda musylmannyń durys senimde bolýy, bilim alýy, Otanyn qorǵaýy, dinaralyq kelisimdi saqtaýy, qoǵamǵa paıdasyn tıgizýi, ysyrapqa jol bermeı, eńbekqor bolýy, táni men jan tazalyǵy, kórkem minezdi bolýy, otbasy qundylyǵy, t.b. jaǵdaıattar qamtyldy.
Osy tálimdik qujat musylman qaýymynyń, jurtymyzdyń júrer joly, dinı ustanymy, birlikke bastaıtyn jalpyǵa ortaq ómirlik qaǵıdasy deýge bolady.
Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń İ respýblıkalyq forýmynda «Qazaqstan musylmandarynyń Tuǵyrnamasy», «Imamnyń tulǵalyq kelbeti», «Din qyzmetkeriniń etıkasy», «Musylmannyń tulǵalyq beınesi» atty tálimdik qujattarymyz biraýyzdan qabyldandy.
Alla Taǵala halqymyzdyń, musylman úmbetiniń berekesi men birligine syzat túsirmeı, irgeli el, joraly jurtqa aınalǵan memleketimizdiń mártebesin máńgilik etkeı. Táýelsiz Qazaqstanymyzdyń tuǵyry bıik bolsyn! Máńgilik elge umtylǵan ultymyzdyń qadamy qutty, duǵasy qabyl, ımany kámil bolǵaı! Ámın.
JELİ
BİR SAǴATTYQ ÓMİRİŃ QALSA, NE İSTER EDİŃ?
Bir kisiden:
– Bir saǵattyq ómiriń qaldy dese, ne ister ediń? – dep suraǵan eken, ol:
– Bir saǵat boıy tek qana namaz oqyr edim. Alladan jarylqaý surar edim, - dep jaýap beripti.
Osy suraqty ekinshi kisige qoıǵanda, ol:
– Bar malymdy kembaǵaldarǵa taratyp, saýap jınap qalar edim, - depti.
Al úshinshi adam:
– Men alǵashqy jarty saǵatymdy bilim alýǵa jumsar edim de, qalǵan jarty saǵatymdy sol bilimdi basqalarǵa úıreter edim, - depti.
Osy úsheýiniń áreketiniń ishinde eń qaıyrlysy, Alla Taǵalaǵa unamdysy – sońǵy kisiniki eken. Sondyqtan bilim úırenip, ony elge taratý – ár musylmannyń paryzy. Biraq, mundaǵy bilim dep otyrǵanymyz paıdaly-paıdasyz aqparattar jıyntyǵy emes, Allany taný, taqýalyqty arttyrý jolyndaǵy izdenis.
Aqyret kúninde ıslamı kózqarastan ada, Allany tanýdan alys jatqan «ǵylymǵa» búkil ǵumyryn sarp etip jıǵan ilimi esh paıda bermeıdi.
Nurbaqyt MELLETULY
