Almaty ýnıversıtetiniń rektory
Uly Áýezovtyń: «El men eldi, halyq pen halyqty teńestiretin – bilim» degeni bar. Oqý, bilimi bar jurttar toptan ozyp, órkenıetti qoǵamǵa aıaq basqaly talaı ǵasyr ótti. Bul jolǵa túsý úshin san myńdaǵan aqyl-oı ıeleriniń, zerdeli, zeıindi jurttyń taalı qıyndyqtardy basyp ótkenin, tutas dáýirler bilim men ǵylym jolyndaǵy kúresterdi bastan keshkenin eshýaqyt umytýǵa bolmaıdy. Bári ózgeredi, taýsylady, sarqylady, tek bilim, taza bilim ǵana sarqylmas qazyna, taýsylmas baılyq ekenin umytpaǵan jón.
Úzdiksiz bilim alý qajet
[caption id="attachment_9775" align="alignright" width="448"]
Ýnıversıtette kezdesýler, keshter, shyǵarmashylyq basqosýlar jıi ótedi[/caption]
Qazaq ejelden bilimdini syılaǵan, ónerlini órge ozdyrǵan halyq. Sol úshin bolsa kerek, qazaqtyń jastary bilimge, ilimge úıir. Kásibı bilim úrdisi ótken ǵasyrdyń basynda qazaq topyraǵynda endi-endi qalyptasa bastaǵanyna qaramastan, biz talaı eldi bilim alý jaǵynan basyp ozdyq. Árıne, bul jolda qyrýar bodaý bergenimiz de shyn. Bir jazýshymyz: «Qazaq HH ǵasyrǵa atpen kirip, zymyran minip shyqty» degen eken. Toqtar Áýbákirov, Talǵat Musabaev syndy ushqyshtarymyzdy maqtan etkeni ǵoı. Júıeli aıtylǵan sóz. Maqtansaq, osyndaı ıgi, ónegeli isimizben maqtanaıyq. Ia, qazir bilim oshaǵy kóp. Táýelsizdik jyldarynda bilim salasy birneshe reformany bastan keshti. Biraq, keteýi ketip, keıinge shegingen tjoq. Baıbalamǵa úıir keıbir adamdar qazaqtyń bilim deńgeıi tómendep ketti degendi jıi aıtady. Óz basym, munymen kelispeımin. Almaty ýnıversıteti qurylǵaly on jyldan asty. Jańa oqý ornyna kúdikpen qaraý zańdy da shyǵar. Óıtkeni, naryqpen birge barlyq qundylyqtarymyz qaıta sarapqa tústi. Bilim salasy da jańardy, qaıta túledi. Almaty ýnıversıteti zamanaýı ózgeristerge tez ilesip, kóshtiń basyn bastaýǵa umtylǵan oqý ordalarynyń biri.
Almaty ýnıversıteti kásibı maman daıarlaýdy negizgi mindet etip qoıyp otyr. Jerimiz keń, halyqymyz az biz úshin maman tapshylyǵy qazirdiń ózinde baıqalady. Demek, básekege qabiletti mamanǵa qashan da suranys mol. Eldiń bolashaǵy – bilimdi jastarda ekenin barshamyz bilemiz. Qaıtsek eldi kórkeıtip, óz kásibine myǵym jastardy tárbıeleımiz degen oı barsha ýnıversıtet basshylarynda bolýy kerek.
Bilimdini búkil el syılaıdy. Shyn bilimdi jumyssyz, kásipsiz qalmaıdy. Biz tek bilim berýmen emes, jastardy kásipti ıgerýge, alǵan bilim ońdy jaratýǵa baǵyttaı bilýimiz kerek.
Ózara baılanys
Elbasymyz N. Á. Nazarbaev bekitken Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berýdi jetildirýdiń 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan Memlekettik baǵdarlamasynda joǵary oqý oryndarynyń stýdentterine básekege qabiletti bilimdi meńgergen, oı-órisi damyǵan ǵana emes, joǵary adamgershilik ustanymy, otansúıgishtik sezimi jáne áleýmettik jaýapkershiligi qalyptasqan zıatker ultty qalyptastyrýǵa erekshe nazar aýdarǵan.
Ǵylymı zertteý jumysy joǵary oqý ornyndaǵy negizgi qyzmettiń biri bolyp esepteledi
Álemdik bilim berý keńistigine ený ýnıversıtetimizdiń eń negizgi baǵyttarynyń biri bolyp tabylady. Sheteldermen eki jaqty qatynas ornatý, tájirıbe jınaqtaý úshin tómendegideı joǵary oqý oryndarymen tyǵyz baılanys ornatyp kele jaty. Olardyń qatarynda, A.I.Gersen atyndaǵy Reseı memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıteti, Lıtva Edýkologıalyq ýnıversıtetiniń ǵylymı bilim berý fakúltetiniń tárbıe negizderi kafedrasy, Nıjnıı Novgorod qalasyndaǵy Reseı Federasıasynyń ǵylymı ınvestısıa ortalyǵy, I.Arabaev atyndaǵy QMÝ kadrlardyń kásibı biliktiligin jetildirý jáne qaıta daıarlaý ınstıtýty bar. Túrkıa men Qazaqstan arasyndaǵy mádenı jáne ǵylymı birlestikti damytý maqsatynda Soltústik Kıpr Taıaý Shyǵys ýnıversıtetimen kelisimshart jasalǵan.
Biz tuıyq ortada ómir súre almaımyz. Bilimdi qaıdan bolsa da alý kerek. Tipti, ol seniń kórshiń ıakı baqtalasyń bolsa da, ónerin úırenip, bilimin ıgerip alýǵa mindettisiń. Jańa zamanda tipten solaı. Shetelmen baılanyspaı, tek qana ózimizben shekteelıik degen kózqaras ushpaqqa ushyrmaıdy. Elbasy únemi úzdiksiz bilim alýdy aıtyp keledi. Qazir elimizde izdenem, úırenem degen adamǵa barlyq múmkindik bar. Aqparat zamanynyń ońtaıly tusyn jetik ıgergen jas kez kelgen elden bilim alýyna bolady. Tildi de, ónerdi de, kásipti de ǵalamtor arqyly meńgerýge múmkindik mol. Tek jetekshi, baǵdarshy, baǵyttaýshy orta kerek. Ýnıversıtetimiz sol jaǵyna basa mán beredi.
Stýdent- ýnıversıtet tiregi
Ýnıversıtettiń tiregi – bilim alýshy stýdentter. Olardyń árbirimen jeke jumys jasaý, bilimin, biliktiligin, tanymyn, tulǵalyq qasıetin qalyptastyrý asa mańyzdy másele. Óz stýdentine ornyqty shart-jaǵdaı jasamaǵan oqý ornynyń bolashaǵy bulyńǵyr. Osy maqsatta tolyp jatqan is-sharalar qolǵa alynýda. Aıtalyq, zamanaýı oqý qurylǵylary, kompúterlik klasstar, ınternet jelisi, kórneki quraldar, oýq-ádistemelik quraldar, kitap qorlary jyldan jylǵa tolyǵyp keledi. Ýnıversıtetimizde stýdenttermen júrgiziletin ǵylymı-zertteý jumystaryna basa nazar aýdarylady. Ǵylymı-zertteý jumysy bolashaq mamandardyń daıyndyq sapasyn kóterýdiń mańyzdy ádisteriniń biri bolyp tabylatyndyqtan, ýnıversıtette «Kóshbasshy», «Jas qalam», «Tarıhshy» atty úıirmeler bar. Kafedrada stýdentterdiń búkil oqý kezeńine arnalǵan SǴZJ keshendi jospary bar. Stýdenttermen júrgiziletin ǵylymı-zertteý jumystarynyń jaǵdaıy kafedra májilisterinde qarastyrylady. SǴZJ oqý jáne oqýdan tys ýaqytta júrgiziledi. Oqý ýaqytynda stýdentterdiń referattardy, baıandamalardy, kýrstyq jáne dıplomdyq jumystardy daıyndaý sıaqty zertteý jumystarynyń túrleri júrgiziledi.
[caption id="attachment_9776" align="alignright" width="400"]
Ýnıversıtette sabaq beretin bilimdi mamandar kóp[/caption]
Stýdenttik ǵylymı konferensıanyń ótkizilýi dástúrge aınaldy. Stýdentterdiń ǵylymı-zertteý jumystarǵa qatysýy, zertteý biliktiligi men daǵdylardy meńgerýi árbir stýdenttiń tulǵa retinde qalyptasýynda, onyń qabiletteriniń jáne bolashaq kásibı quzyrettiliginiń júzege asyrylýynda mańyzy zor. Sol úshin túrli jıyndar, kezdesýler, pikirtalastar jıi ótkiziledi.
Stýdentterdiń zertteý qyzmetin uıymdastyrylýdyń jekelengen formalary retinde ıntellektýaldyq olımpıadalar, stýdenttik ǵylymı konferensıalardy atap kórsetýge bolady.
Almaty ýnıversıteti - ózindik bilim berý júıesinde, ǵylymı jumystardy uıymdastyrýda tájirıbesi qalyptasyp kele jatqan joǵary oqý orny. Ýnıversıtettiń 2013-2020 jylǵa qurylǵan strategıalyq jospary joǵarǵy bilikti mamandardy daıarlaýǵa, álemdik bilim keńistiginde ıntegrasıalaýǵa, óndiriske engiziletin irgeli jáne qoldanbaly zertteýlerdi damytýǵa baǵyttalatyn.
Bilimniń ózegi - tárbıe
Álemdik ǵylym keńistiginde Qazaqstan ǵylymynyń ózindik orny bar. Ǵalymdarymyzdyń eren eńbekteri dúnıe júzilik ǵylym keńistigin tolyqtyrýǵa óz úlesterin qosýda. Búginde ǵylym men bilim berý salasy Prezıdentimiz ben Úkimetimiz tarapynan jan-jaqty qamqorlyqqa alynýda.
Jas urpaqqa beriletin bilim men tárbıe salasy – Táýelsizdigimizdi baıandy etýdiń basty tetikteriniń biri. Táýelsizdik – táńirdiń bizdiń urpaqqa bergen úlken baqyty, halqymyzdyń máńgilik qundylyǵy. Biz búginge deıingi derbes eldik jetistikterimizge Táýelsizdiktiń arqasynda qol jetkizdik.
Ǵylym men bilim berý júıesi zaman aǵymyna qaraı udaıy jetildirilip, jańartyp otyrýdy qajetsinedi. Qazaqstannyń qazirgi kezdegi ekonomıkasy ǵylym men ınovasıalyq salany halyqaralyq standart talaptaryna saı qarastyrýdy talap etedi. Qazaqstannyń bolashaǵy – ǵylymda.
Almaty ýnıverıteti eki qurylymdyq bólimnen turady: Almaty úzdiksiz bilim berý ýnıversıteti jáne «Symbat» sán akademıasy. Ýnıversıtette bakalavr boıynsha 30 mamandyq, magıstratýra boıynsha 7, Phd doktorantýradan 2 mamandyqtan bilim beriledi. Oqytýshy-professorlar quramy 86% qamtysa, onyń ishinde ǵylymı dárejeli oqytýshylar 62% quraıdy. Búginde Almaty ýnıversıtetinde 3 myńǵa jýyq stýdent bilim alady. Memlekettik attestasıadan qarasha aıynda «Almaty» ýnıversıtetiniń barlyq mamandyǵy tolyǵymen ótti.
Tárbıe bar jerde tártip bar. Biz, Qazaqstannyń bolashaǵyn daıyndap jatqanymyzdy nyq senimmen aıta alamyz. Bizdiń túlekterimizdiń kópshiligi Qazaqstannyń túkpir-túkpirinde elimizdi damytýǵa ár qyrynan at salysyp júr. Bul bizdiń mańyzdy nátıjemiz, biz ony maqtan etemiz jáne bolashaqqa degen senimmen qaraımyz .
Ál-Farabı atamyz aıtqandaı: «Tárbıesiz bilim – adamzattyń qas jaýy, apaty». Qazaq halqy qashanda bala tárbıesine erekshe mán bergen. Bilim alý úshin de tárbıe qajet ekenin jaqsy túsingen. Búgingi bizdiń basty maqsatymyz da sol jastardyń boıyna tárbıe men bilimdi ushtastyra bilý. Biz osy baǵytta aıanbaı eńbek etýdi ózimizge paryz sanaımyz.
