Elimizde týabitti erekshe balalardyń kóbeıýi, múgedektigi bar balalar sanynyń jyl sanap artýy qazirgi tańda mamandardy alańdatyp otyr. Sońǵy málimetterge sensek, elimizde "múgedek" mártebesi bar balalardyń sany 100 000-nan asqan. Al onshaqty jyl buryn tipti múgedektigi bar balalar sany 50 myńǵa da jetpegen eken. Sondyqtan qazirgi tańda múgedektigi bar balalarǵa tegin medısınalyq kómekti arttyrý, analar saýlyǵyn nyǵaıtý baǵytyndaǵy jumystar kúsheıtilip jatyr. Sondaı-aq erekshe qajettiligi bar balalarǵa ambýlatorıalyq jáne stasıonarlyq deńgeıde medısınalyq kómek kórsetý máselelerine erekshe nazar aýdarylyp otyr.
Qazirgi tańda elimizdegi erekshe balalarǵa medısınalyq kómek, sonyń ishinde ońaltý kómegi tegin medısınalyq kómektiń jáne mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesi sheńberinde kórsetilip jatyr. Iaǵnı kez kelgen erekshe bala tolyqtaı medısınalyq kómekti elimizde tegin ala alady. Al dárilerdi she? Densaýlyq saqtaý mınıstriniń 2021 jylǵy 5 tamyzdaǵy № QR DSM №75 buıryǵyna sáıkes tegin medısınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemi sheńberinde erekshe balalar tegin jáne ýaqytyly dárilik zattarmen qamtamasyz etiledi. Demek elimizdegi múgedektigi bar balalar tegin medısınalyq qyzmetti ǵana emes dárilermen de qamtamasyz etilgen. Bul múgedek balalary bar ata-analar úshin úlken kómek.
Sondaı analardyń biri Kámıla Ábilqyzy: «Basynda balamnyń erekshe bala bolyp týǵanynyń ózi men úshin úlken kúızelis boldy. Alǵashqy kezderi ne isterimdi bilmeı ózimdi tym dármensiz sezindim. Keıin memleket tarapynan járdemaqy taǵaıyndalyp, asyraýshy retinde maǵan da járdemaqy berilip, tegin túrli áleýmettik zattarmen qamtamasyz etile bastaǵanda memlekettiń ózi qamqor bolyp otyrǵanda men nege anasy bola turyp ózimdi tastap jiberdim dep jınaldym. Jylyna birneshe ret tegin reablıtasıalyq jattyǵýlar alamyz. Tegin qol arba men gıgıenalyq zattar beredi. Qazir dárigerler júre almaıdy degen qyzym júrip júr,tipti qasyq ustap ózi tamaqtanady. Dál qazir onyń bárin túsinip, uǵynyp, sóılep, tipti án aıtyp, júrip, júgirip, ózi tamaq jeýiniń ar jaǵynda qyrýar eńbek jatyr.
Memleketimizdiń óz azamattaryna qamqorlyǵynyń arqasynda múgedektegi bar jandardyń qoǵamnan shettetilmeı, kersinshe olardyń ómir súrýine barlyq jaǵdaı jasalyp jatqany kóńil qýantady. Ol ómirge kelgende tamaqty shaınap jeı almaıdy degen edi. Zamanaýı medısınalyq qyzmetterdiń damýymen birge túrli jattyǵýlardyń arqasynda shaınap jeıtin kúnge qol jetkizdik. Bir jasqa tolmaı jasaǵan jattyǵýlar men úzdiksiz júrgizilgen emniń arqasynda aýnaý, otyrý, eńbekteý, jaǵalap júrý sıaqty ózdiginen damıtyn is áreketterdi úırendi. Qazir júrmeıdi degen qyzym, tipti velosıped tebedi.
Memleket tólegen járdemaqynyń barlyǵyn únemi qyzymnyń ózine jumsap, erekshe bala bolǵan soń damýyn únemi qadaǵalap otyrdym. Memleket tarapynan beriletin profılaktıkalyq emnen bólek, aqyly emnen de qaldyrmadym. Óziniń járdemaqysy óziniń damýyna jumsalsyn dedim. Shúkir qazir qyzymnyń damý prosesine kóńilim tolady. Úıde jasyryp ustamaı, mamandarǵa tasyp, dıetaǵa otyrǵyzyp damýyna bar jaǵdaıdy jasap otyrýǵa múmkindik bergeni úshin qoǵamymyzǵa rızamyn. Qazir tipti jergilikti basqarýshy oryndar arqyly konsert, sırkterge tegin bılet te beriledi. Úıde otyryp qalmaı solardyń bárin basqa balalardaı baryp, kórip, tamashalaýǵa múmkindik bolǵany úshin qýanamyn. Memleketimizdiń óz azamattaryna qamqorlyǵynyń arqasynda múgedektigi bar balalar damyp jatyr. Alǵysym sheksiz!» deıdi.
Shetelde emdelýge de múmkindik jasalǵan
Atap óter jaıt, keı jaǵdaıda týa bitti múgedektigi bar balalardyń ata analary shekaranyń syrtynan medısınalyq kómek alǵysy kelip jatady. Qazirgi tańda elimizdiń densaýlyq saqtaý qyzmeti ata analardyń bul tilegin de qanaǵattandyrýǵa tyrysýda.
Iaǵnı Qazaqstan Respýblıkasynda júrgizilmeıtin joǵary tehnologıalyq medısınalyq kómekke kórsetilimder bolǵan kezde dıagnozyna qaramastan, 18 jasqa deıingi balalarǵa shetelde emdelýge múmkindik beriledi. Naýqasty shetelge emdelýge jiberý nemese óz elimizdegi otandyq medısınalyq uıymdarda em shara júrgizý úshin sheteldik mamandardy tartý qajet bolǵan jaǵdaılarda aldyn ala sheshim qabyldaý da qarastyrylǵan.
Ol úshin beıindi mamandardyń qorytyndylarynyń negizinde respýblıkalyq densaýlyq saqtaý uıymdary deńgeıinde sheshim jasalyp, em sharanyń qalaı júrgiziletini anyqtalady.
Naýqas balalarǵa kómektesý deńgeıimiz qanshalyqty?
Qazirgi tańda erekshe balalardyń elimizde kúrt kóbeıýine oraı olarǵa medısınalyq kómek kórsetetin ortalyqtardyń da sany artyp keledi. Suranysqa qaraı erekshe balalarǵa medısınalyq qyzmet kórsetetin memlekettik mekemeler men qatar jekemenshik medısınalyq ortalyqtardyń da sany artyp keledi.
Resmı statısıkaǵa júginsek, elimizdiń densaýlyq saqtaý júıesinde balalarǵa kómek kórsetetin 55 ońaltý ortalyǵy jumys isteıdi eken. Sonyń ishinde respýblıkalyq deńgeıdegi 3 ortalyq bar, onda 522 tósek qamtylǵan. Al Ulttyq balalardy ońaltý ortalyǵynda 300 tósek, Qyzylorda qalasyndaǵy fılıalynda 57 tósek, "Balbulaq" respýblıkalyq balalardy ońaltý ortalyǵynda 65 tósek, QR DSM "Kýrortologıa jáne medısınalyq ońaltý ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda" 100 tósek qarastyrylǵan kórinedi. Bul ortalyqtar qazir erekshe balalary bar ata analar úshin úmit otyn syılaıtyn, talaı balanyń ómirge beıimin arttyrǵan, alǵysqa bólengen mekemeler bolyp otyr.
Sonymen qatar memlekettiń osy máselege kóńil bólýine oraı sany artyp jatqan áli de bolsa ashylyp jatqan medısınalyq qyzmet kórsetý oryndary da barshylyq. Máselen "Qamqorlyq" bastamasy arqyly 30 ortalyq ashylǵan, olardyń 15-i ońaltý ortalyǵy jáne 15-i erte aralasý ortalyǵy. Jekemenshik ońaltý ortalyqtaryna memlekettik qoldaý da qarastyrylǵan. Balalardyń boıyndaǵy syrqatyn erte jastan anyqtap, múgedektikti anyqtaýǵa jáne aldyn alýǵa baǵyttalǵan mundaı ortalyqtardyń mańyzy zor! Damý kemistigi bar jáne olardyń týyndaý qaýpi bar balalar osy ortalyqtarda saýyqtyrý jáne ońaltý kómegin ala alady.
