«ECOJER» Asosıasıasynyń atqarýshy dırektory Qýanysh Baltabaev «Kongrestiń maqsaty – ekologıa, turaqty damý, «jasyl» ınvestısıalar úlesin arttyrý, ekologıalyq mádenıet pen qoǵamnyń habardarlyǵyn arttyrý máseleleri boıynsha usynystar men usynymdar ázirleý úshin barlyq múddeli taraptardyń kúsh-jigerin biriktirý jáne tájirıbe almasý» dep oıyn ortaǵa saldy.
İs-sharaǵa mınıstrlikterdiń ókilderi, QR Parlamentiniń depýtattary, ónerkásiptik kásiporyndardyń basshylary, eko-belsendiler, halyqaralyq damý ınstıtýttarynyń ókilderi jáne basqalar qatysady.
– Ekologıa mınıstrliginiń qoldaýymen júzege asyrylǵaly otyrǵan bul sharaǵa bıznes, eko-qaýymdastyq belsendilerinen bólek, álemniń klımattyq elshileri qatysady (Klımattyq elshi saıası qyzmet). Atalǵan Konresske Ulybrıtanıa, Nıderlandıa, Fransıa memleketteriniń klımattyq elshileri shaqyryldy.
Sońǵy kezderi adamzattyń antropogendi áseri qorshaǵan ortaǵa orasan zor zıanyn tıgizip otyr. Kongrestiń bir ereksheligi, ekologıalyq problemalarǵa áıelder arqyly memleket nazaryn aýdartý. Onyń ústine, álemdik statısıkalyq zertteýler áıelderdi qazirgi tańda ekologıalyq problemalardyń kóbirek alańdatatynyn zerttegen. BUU syndy halyqaralyq uıymdardan bastap, Eýropa komısıasy, Eýropa damý banki búgingi tańda genderlik teńdikke jiti kóńil bólýde.
Kongrestiń birinshi sesıasyn «Ekologıadaǵy áıelder men turaqty bastamalar» dep aldyq. Men sizge, bir ǵana mysal aıtaıyn. Máselen, sońǵy jyldary Qazaqstannyń kóptegen aımaqtary shóleıttenip, erozıaǵa ushyraýda. Saldarynan aýyl sharýashylyǵy salasynda problemalar týyndaýda jáne bul saladaǵy jumystarǵa kóp jaǵdaıda áıelder tartylady eken. Áıelderdiń reprodýktıvti densaýlyǵy ekologıaǵa, jumys oryndaǵy jaǵdaıǵa baılanysty ekenin eskerip, ekologıalyq problemalarǵa memleket nazaryn aýdartqymyz keledi. Sebebi áıel saýlyǵy – ult saýlyǵy. Osy sesıadan keıin biz múmkindiginshe atalǵan máselelerdi sheshetin durys saıasat qabyldaımyz dep senemin, – dedi «ECOJER» Asosıasıasynyń atqarýshy dırektory Qýanysh Baltabaev.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Áıelderdiń qoǵamdaǵy rólin keńeıte túsý – memleketimizdiń aldynda turǵan negizgi mindettiń biri» degen edi. Osyǵan oraı Kongrestiń spıkeri – «KazEnergy» adam kapıtalyn damytý Asosıasıasynyń atqarýshy dırektory Lázzat Ahmýrzınandan ekologıadaǵy áıelder róliniń mańyzdylyǵy týraly pikir suraǵan edik.
– Búgingi tańda, memleket, áıeldiń reprodýktıvti densaýlyǵyna baılanysty keıbir zıandy jáne qaýipti óndiris salalarynda «tyıym salynǵan mamandyq» degen termındi «shekteýli mamandyq» ataýymen almastyrdy.
Osyǵan baılanysty, óndiris oryndarynda jumys isteıtin áıelderdiń múmkindikteri artty jáne olardyń eńbekaqysy joǵary bolýy múmkin. Árıne, bir jaǵynan áıelderdiń mundaı densaýlyǵyna zıan, ári, qaýip tóndiretin oryndarda jumys jasamaǵany abzal.
Ekinshiden, qazirgi jumys oryndary avtomattandyrý jáne sıfrlandyrý tehnologıalarymen qamtamasyz etilip jatyr. Degenmen, ár jumys oryndaryndaǵy tehnologıalardyń damýy ár túrli bolǵandyqtan, densaýlyqqa qaýip tóndiretin jumys oryndaryn tańdaý ár áıeldiń óz qalaýy bolǵany durys. Osyǵan baılanysty memleket, áıelderge óndiristik kásiporyndarynda jumys jasaý qandaı kásibı aýrýlar týdyratynyn aıqyndaýy qajet, – dedi Lázzat Ahmýrzına.
«Áıelderdiń ekologıaǵa degen janashyrlyǵynyń basym bolýynyń ózi tabıǵı ınstıkti» degen spıkerimiz memleket ekologıa saıasatyna áıelderdiń belsendi aralasýyna barlyq múmkindikterdi qarastyrýy tıis dep sanaıdy.
«Ózi ómir súrip otyrǵan ortanyń tazalyǵy, jegen tamaǵynyń tabıǵı qundylyǵy, kıgen kıiminiń sapasy, balasyna arnalǵan qospa taǵamdardyń quramynda hımıkattyń bar - joǵy, kúndelikti tutynatyn azyq-túlik, jemis-jıdek quramyndaǵy boıaǵyshtar, jasandy ósirý dárileri bar-joǵy syndy máseleler áıel nazarynda. Sol sebepti álemdegi jáne jergilikti ekologıalyq máseleler áıelderdi erlermen salystyrǵanda kóbirek alańdatyp otyr. Sondyqtan ekologıalyq saıasatqa áıelderdiń aralasýyn memleket nazarǵa alýy tıis» dedi ol.
