Osy jáne ózge de suraqtarǵa elordalyq dinderdi zertteý ortalyǵynyń dintanýshy mamany Erkebulan Shamshatov jaýap berdi.
-Erkebulan Jarasuly, qazirgi tańda jat dinı aǵymdar adamdardy qalaı arbaıdy?
-Jat dinı aǵymdardyń óz qataryna jańa ókilderdi tartýda kóptegen joldardy qoldanatyn aıtqym keledi. Onyń ishinde, tanymal tásil «betpe-bet kezdesý» arqyly, ıaǵnı tikeleı nemese ortada dáneker adamdardyń kómegimen baılanys ornatý arqyly bolsa, al qazirgi kezde óz qatarlaryna tartý ádisi onlaın júıe arqyly júzege asyraltyn bolǵan. Iaǵnı, áleýmettik jelilerde jańa nemese tanymal paraqshalardy satyp alyp, kontentin dinı baǵytqa buryp, adamdarǵa destrýktıvti baǵyttaǵy aqparat tarata bastaıdy. Osylaısha, din atyn jamylǵan toptar ártúrli baǵytta jumys jasaıdy.
-Ózińiz atap ótken áleýmettik jelilerde din atyn jamylyp otyratyn toptar nelikten kóbeıip ketti?
-Internet- árbir adamǵa qoljetimdi qural, ony siz de , biz de , qolynda telefon ustaǵan jas pen kári de qoldanady. Odan keıin, áleýmettik jelide kúndelikti taraıtyn aqparat aǵynyn júz paıyz qadaǵalap otyrý múmkin emes. Sol sebepti de, kim qalaı qoldanady, óz erkinde. Biz de árkimge jeke-jeke aıta almaımyz, mynany oqy, anany oqyma dep. Din taqyryby kópshilikke qyzyq taqyryptardyń biri. Aıta ketý kerek jaıt, destrýktıvti dinı toptar qurylǵanda qarapaıym, adamdarǵa tartymdy ataýlar qoıady. Mysaly, «Iman nury», «Islam jáne neke», «Musylman kúndeligi», «Paıdaly nasıhat», jáne t. b.
-Osyndaı toptarǵa jazylýdyń qaýpi nede?
-Birinshiden, qarapaıym adam radıkaldy dinı mazmundaǵy posttardy basqa platformalarǵa taratyp, repost jasaıtyn bolsa, QR zańnamasynyń, atap aıtqanda Qazaqstan Respýblıkasy Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodeksiniń 453 jáne 490-baptarynyń buzylýyna ákep soǵýy múmkin, onda 50 AEK-ten aıyppul kózdelgen. Jumys barysynda osyndaı jaǵdaılardy jıi kezdestiremiz.
Ekinshiden, jastar sýısıdi. Bul óte kúrdeli problema. Destrýktıvti kontentti oqyǵan jas qoldanýshy, ózimen-ózi radıkalızasıaǵa ushyrap, ómirden túńilip, jalǵyzbasty terrorlyq áreket jasaýy múmkin.
Úshinshiden, arnaıy din atyn jamylǵan top ókilderiniń qolyna túsýi múmkin. Iaǵnı, radıkaldy dinı toptyń turaqty oqyrmany bolsa, árqashan laık tastap, komentarı qaldyratyn bolsa, bul qyzyǵýshylyq týdyrary sózsiz. Atalǵan toptar óz qatarlaryna adam tartý maqsatynda paraqshaǵa taldaý jasap otyrady, adamnyń psıhologıalyq portretin qurastyryp, ony uıymǵa tartý múmkindigin baǵalaıdy.
-Joǵaryda jastardy atap óttińiz. Nege jas býyn radıkalızasıaǵa beıim?
-Tarıh betterine úńilsek te, qazirgi zamandy qarasaq ta , qoǵamnyń eń belsendi músheleri- jastar. Tıisinshi, osyndaı belsendi, bárin tanýǵa yntyq jastardy destrýktıvti din ókilderi paıdalanady. Sonymen qatar, olar kásibı túrde beınejazba túsirip, tartymdy kontent jasaý arqyly, arbap alady. Turaqsyz áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası, mádenı jaǵdaılar da jastardy radıkaldar men ekstremıster sheńberine tartý qaýpin arttyrary sózsiz.
-Olar jaqsy kontent jasaıdy dedińiz. Ol kontenttiń artyqshylyǵy nede? Nelikten jastar arasynda tanymaldylyqqa ıe bolady?
-Olar ózderiniń maqsatty aýdıtorıalarymen qalaı jumys jasaý kerektigin jaqsy biledi. Meıli ol jas bala bolsyn nemese ózine ekinshi jartysyn izdegen qyz bolsyn. Ondaı toptardy júrgizetin adamdar belgili bir deńgeıde «fılosoftar» men «psıhologtar».
-Áleýmettik jelilerdi paıdalanýshylar destrýktıvti dinı aǵymdardyń áserinen qorǵaný úshin ne isteýleri kerek?
- Eger siz nemese Sizdiń jaqyndaryńyz din taqyrybyna qyzyqsa, ınternette dinı bilim alǵyńyz kelse, tekserilgen resmı saıttar men qaýymdastyqtardy paıdalanýlaryńyzǵa keńes beremin. Sondaı-aq, dinge qatysty kez kelgen suraqtyńyzǵa Nur-Sultan qalasynyń Dinderdi zertteý ortalyǵyna kelip nemese
IKOMEK 109 biryńǵaı baılanys ortalyǵyna habarlasyp jaýap ala alasyzdar.
Derekkóz: "Qala men Dala" gazeti
