Azamattyq nekedegi áıeli Saltanat Núkenovany óltirdi degen aıyppen sottalǵan eks-mınıstr Bıshimbaev isinde prokýrorlardyń pozısıasyn kópshilik jaqsy qabyldady. Prokýror Saıahat Nurbekov shyǵarylǵan úkimge, jalpy Bıshimbaev pen Baıjanov isine qatysty pikir bildirdi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Saıahat Nurbekovtiń sózinshe, buǵan deıin áıelderdi zorlaý, sybaılas jemqorlyq, esirtki saqtaý, ótkizý sekildi qylmystyq ister boıynsha memlekettik aıypty qoldaǵan. Onyń prokýratýrada qyzmet etkenine 6 jyl bolǵan. Sonymen qatar, osy jyldar ishinde 300-den asa iske memlekettik aıyptaýshy retinde qatysqan.
Prokýror Bıshimbaevqa basynda basqasha aıyp taǵylǵanyn aıtty.
"Qylmystyq kodekstiń 99-babynyń 1-bóligimen tirkeldi. Keıin 99-baptyń 2-bóliginiń 5-tarmaǵy "Asa qatygezdikpen adam óltirý" bolyp saralandy. Keıin "Qorlaý" baby qosyldy", - dedi ol ulysmedia.kz-ke suhbatynda.
Sot otyrystary ashyq túrde tikeleı efırde ótkizildi. Memlekettik aıyptaýshy munyń júgi qanshalyq aýyr bolǵanyna jaýap berdi.
"Sot otyrysyn tikeleı efırde júrgizý bizge alǵashynda qıyn boldy, ýaıymdadyq. Biraq odan keıin sot otyrysy barysynda bul formatqa da úırendik. Óıtkeni ózimizdiń qyzmet barysynda da kez kelgen jaǵdaıǵa árdaıym daıyn bolýymyz kerek.
Ashyq sot otyrysyna da, jabyq sot otyrysyna da qatysqanmyn. Jabyq sot otyrysynyń bir ereksheligi ol jerde sotqa qatysýshy taraptardan basqa ózge eshkim qatyspaıdy. Iaǵnı prokýror, advokat, sottalýshy, sýdıa jáne hatshy (qatysady - esk.). Bul ashyq sot otyrysy bolǵandyqtan BAQ ókilderi, týysqandary emin-erkin qatysty. Saltanat Núkenovanyń sýretteri, dene jaraqattary bar jerlerde jábirlenýshi tarap ótinishhat keltirip, BAQ ókilderine kórsetpeý maqsatynda surandy, sol jerleri jabyq ótti", - dedi prokýror.
Saıahat Nurbekovtyń pikirinshe, zań júzinde Bıshimbaevqa ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasy taǵaıyndalmaýyna sebepter bolǵan.
"Halyq ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn taǵaıyndaýdy surady. Alaıda sońǵy 5 jylda respýblıka kóleminde osy tektes, ıaǵnı áıelderine qatysty qatigezdikpen adam óltirgen adamdarǵa 15 jyldan 18 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazalary taǵaıyndalǵan. Bıshimbaevqa ómir boıynan bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn taǵaıyndaý úshin 10 alqabıdiń barlyǵy bir aýyzdan daýys berýi qajet jáne sýdıa daýys berýi qajet bolatyn. Al biz Bıshimbaevqa jaza suraý barysynda atalǵan sot praktıkasyn nazarǵa alyp, Bıshimbaevtyń buryn sotty bolǵanyn, onyń qylmysty masań kúıde jasaǵanyn eskerip, oǵan osy bapta kózdelgen 20 jyl, ıaǵnı eń joǵarǵy bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn suradyq. Al "Qorlaý" baby boıynsha eń joǵarǵy 7 jyl bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn surap, túpkilikti jazalardy ishinara qosý arqyly 24 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn usyndyq.
Qylmystyq-prosestik kodekstiń baptaryna sáıkes bas bostandyǵynan aıyrý jazasynyń eń joǵarǵy shegi 25 jyldan aspaıdy. Al praktıka boıynsha ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasy eki nemese odan da kóp adam óltirgenderge qatysty qoldanylady jáne buryn adam ómirine qatysty asa aýyr qylmys jasaǵandarǵa taǵaıyndalady. Memlekettik aıyptaýshylar sotqa "osyndaı jaza taǵaıyndaýdy usynamyz" dep tek usynady. Al túpkilikti sheshimdi alqabı men sot sheshedi", - dep túsindirdi ol ulysmedia.kz-ke suhbatynda.
Prokýror áý bastan Bıshimbaevtyń kinási dáleldenetinine sengenin jetkizdi.
"Men atalǵan is tirkelgen kúnnen bastap, ıaǵnı proses prokýrory bolǵandyqtan onyń kinási dáleldenetinine senimdi boldym. Atalǵan qylmystyq quqyqbuzýshylyqty Bıshimbaevtyń jasaǵanyna senimdi boldym. Ol alqabı suraıtynyn bildik, óıtkeni tergep-tekserýdiń sońynda tergeýshi Bıshimbaevty qylmystyq ispen tanystyrý barysynda "sotta meniń qylmystyq isimdi alqabılerdiń qatysýymen ótkizýdi suraımyn" degen jazbasha ótinishhat bildirgen. Bıshimbaev nege alqabı suraǵanyn bilmedim. Múmkin jazasyn jeńildetýge tyrysqan shyǵar", - dedi aıyptaýshy.
Saıahat Nurbekovtiń sózine sensek, 16 jylǵa deıin Bıshimbaev túrmeden shyqpaıdy.
"Qylmystyq kodekstiń 72-babyna sáıkes Bıshimbaev asa aýyr sanatyndaǵy qylmys jasaǵany úshin sottalǵan. Ol shartty túrde merziminen buryn bosatylý úshin úshten eki bóligin, ıaǵnı 16 jyldan keıin ǵana merziminen buryn bosatý týraly ótinishhatpen shyǵa alady. Alaıda bul másele sot otyrysynda qaralady. Sot Bıshimbaevtyń túzelgenine, túzelmegenine mán beredi. Onyń mekeme ishinde qandaı da bir quqyqbuzýshylyq jasaǵan-jasamaǵanyn, sonymen qatar, jábirlenýshiniń pikirin eskere otyryp, sot bosatýy múmkin nemese bosatpaýy da múmkin. 16 jyldan keıin shyǵyp ketedi degen másele emes. Ol jerde de sot mán-jaıdy tekseredi, qaraıdy, sóıtip túpkilikti sheshim qabyldaıdy", - dedi ol ulysmedia.kz-ke suhbatynda.
Bıshimbaevtyń advokattary apelásıaǵa berýge nıetteri bar ekenin málim etti. Degenmen bir núans bar eken.
"Bıshimbaev jaza merzimine shaǵym keltire almaıdy. Bul (esk.) - alqabılermen qaralǵan qylmystyq isterde shyǵarylǵan úkimniń qaıta qaraý erekshelikteri. Iaǵnı ol alqabılerdi tańdaýǵa, sot otyrysynda qandaı da bir Qylmystyq-prosestik zańnamanyń buzylýyna shaǵym keltire alady. Al ózine taǵaıyndalǵan 24 jyl jaza boıynsha shaǵym keltire almaıdy. Alqabıler qaramasa, (24 jyl jaza boıynsha shaǵym - esk.) keltire alatyn edi", - dedi prokýror.
Sondaı-aq, ol qylmystyq iste atalǵan keıbir zattaı dálelder tabylmaı ketkenin aıtty.
"Baıjanov qylmysty jasyrý baby boıynsha kináli dep tanyldy. Ol óziniń týys aǵasy Bıshimbaevtyń jasaǵan qylmysyn bile tura dáleldemeldi joıýǵa baǵyttalǵan is-áreketter jasaǵan. Nashatyr tabylǵan joq. Saltanattyń kıimderi bar. Olar zattaı dáleldeme retinde tanylǵan. Biraq nashatyr spırt joq. Baıjanovtyń aıtýy boıynsha, Baıjanovtyń kómekshisi Baıjanovqa dárihanadan ákelip bergen. Baıjanov ony Bıshimbaevqa bergen. Ári qaraı qaıda ketkeni belgisiz", - dedi Nurbekov.
Eske salaıyq, byltyr Qýandyq Bıshimbaev áıeli Saltanat Núkenovany óltirdi degen kúdikpen qamaýǵa alynǵan edi. Oqıǵa 2023 jyly 9 qarashada Astana qalasyndaǵy BAU meıramhanasynda boldy.
Bıshimbaevqa eki bap boıynsha aıyp taǵyldy:
- asa qatygezdikpen kisi óltirý (15 jyldan 20 jylǵa deıin nemese ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý);
- qorlaý (4 jyldan 7 jylǵa deıin bas bostandyǵyn shekteý nemese osy merzimge bas bostandyǵynan aıyrý).
