"Qazaqstan býkmekerler qaýymdastyǵy" salany monopolıalandyrý jáne oǵan ÓKM úlgisi boıynsha "tespeı soratyn" qurylym qurý ıdeıasyn usynǵan depýtatty sotqa beredi. Sóıtsek ol týrızm jáne sport mınıstrligimen aýyz jalasyp, meıramhanasyn jarnamalaýǵa búdjet aqshasyn tóleıtin depýtat bolyp shyqty, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Májilis depýtattary 5 maýsymda ekinshi oqylymda "Oıyn bıznesi, lotereıa jáne lotereıa qyzmeti máseleleri boıynsha" zań jobasyn qabyldady. Áý basta májilismender kez kelgen qurylymǵa úzildi-kesildi qarsy shyqty. Qumar oıyn jónindegi jumys tobynyń jetekshisi Elnur Beısenbaev stavkalardy esepke alý ortalyǵyn "eski Qazaqstannan" yqpaldy lobbısteriniń aıla-amaly dep minberden málimdegen.
Alaıda plenarlyq otyrys aldynda "halyq qalaýlylary" ózgerip sala berdi. Zań jobasynyń qujattamasyna stavkalardy esepke alý ortalyǵynyń ornyna retteýshilik áserdi taldaý syndy tıisti rásimderden ótpegen esepke alýdyń biryńǵaı júıesi týraly norma kelip tústi. Al depýtattar bar jaýapkershilikti Úkimetke arta saldy. Esepke alýdyń biryńǵaı júıesi jaı ǵana stavkalardy esepke alý ortalyǵynyń ataýyn ózgertý emes, Qazaqstannyń zańy men kodeksine qaıshy kelse de, birden birneshe salanyń júgip arqalap, naryq oıynshylaryn retteıtin qyzmetti ıemdenýdi bildiredi. Týrızm jáne sport mınıstrligi býkmekerlik keńselerdiń fýnksıasyn atqaryp qana qoımaı, qarjy naryǵynda monopolıalaýǵa bet burdy. Bul rette, Ulttyq bank eshteńe suraǵan joq.
Býkmekerlik qaýymdastyqtyń pikirinshe, zań jobasynda lýdomandardyń sany, shańyraqtyń shaıqalýy, qumar oıynshynyń ortasha qaryzy jáne qumar oıyn kesirinen jasalǵan qylmys týraly aqparat bastapqyda jańsaq málimetterge negizdelgen. Al muny Parlament tórinde Rýslan Berdenov bir jyl buryn aıtqan edi. Bul derekterdiń qate ekenine osyndaı statısıka júrgizýge jaýapty mınıstrlikter men vedomstvolardyń resmı jaýaptary dálel. Býkmekerlerdiń aıtýynsha, mundaı statısıka joq, ony Bas prokýratýra da, Ulttyq bank te, tipti Ádilet mınıstrligi de júrgizbeıdi.
Buǵan deıin Qazaqstan býkmekerler qaýymdastyǵy depýtat Berdenovtiń ústinen shaǵym túsirip, tipti BUU Bas Assambleıasynyń adam quqyqtary jónindegi jalpyǵa birdeı deklarasıasynyń 19-babynda kórsetilgendeı jaýap alyp úlgerdi: "Ár adam nanym-senim bostandyǵyna jáne óz kózqarasyn erkin bildirýine quqyǵy bar; bul quqyq óz nanym-senimin kedergisiz ustaný erkindigin jáne memlekettik shekaralar tártibine táýeldi bolyp qalmaı, aqparattar men ıdeıalardy erkin izdep, kez kelgen quraldar arqyly taratý bostandyǵyn da qamtıdy".
Qazir Berdenovtiń ústinen sotqa shaǵym tústi, endi onyń kimniń múddesi úshin osyndaı málimdeme jasaǵanyn aıtýyna týra keledi. Májilis depýtattary ekinshi oqylymda prosestik buzýshylyqtarmen qabyldaǵan zań jobasy endi Senatqa barady. Osy oraıda, Senatorlar birqatar qyzyqty faktini eskerýi kerek.
Stavkalardy esepke alý ortalyǵyn zańnan alyp tastaýdan basqa isti qaıta qaraý premer-mınıstr Oljas Bektenovtiń reseılik sporttyq boljamdy biryńǵaı retteýshini tanystyrǵanǵa deıin bolǵan. Munyń astarynda reıderlikpen lotereıa naryǵyn monopolıalaǵan, býkmekerlik keńselerden úles alǵan, sodan keıin búkil qalany ýysynda ustaǵan (Protvıno men Pýshıno ǵylymı qalalary tikeleı Reseıdiń búdjetinen qarjylandyrylady) reseılik áldebir tulǵanyń esimimen baılanysty kúmándi oqıǵa jatyr.
Esterińizde bolsa, bir aı buryn Astanaǵa Halyqaralyq boks federasıasynyń (IBA) Prezıdenti, sondaı-aq stavkalardy esepke alý ortalyǵynyń reseılik nusqasy – "Edınyı SÝPIS" kompanıasynyń teń ıesi Ýmar Kremlev kelgen edi. Sol kezde Qazaqstanǵa reseılik úlgimen stavkalardy eseptke alý ortalyǵyn/sporttyq boljamdy biryńǵaı retteýshi engizý týraly usynys paıda boldy.
Kremlevtiń býkmekerlik jáne lotereıa qyzmetimen baılanysy baryn kózi qaraqty jurt biledi, túrli aqparat kózinde taraǵan. Ol Reseıdiń premer-mınıstri Mıhaıl Mıshýstınge býkmekerlik keńselerdi baqylaýdy biryńǵaı retteýshige tapsyrýdy usynǵan úndeýdiń avtory. Sottylyǵy da bar, bopsalaý men uryp-soqqany úshin eki ret isti bolǵan. Sonymen qatar, Halyqaralyq boks qaýymdastyǵyna ózi týraly qate aqparat berdi dep te aıyptalǵan. Shyn máninde, Kremlev myrzanyń zańǵa qatysty bar máselesi óziniń burynǵy tegi Alı-Lýtfýlloev bolǵandyǵymen baılanysty.
Eger stavkalardy esepke alý ortalyǵyn (jáne onyń kez kelgen balamasyn) iske qosýǵa qatysty barlyq faktini biriktirsek, onda munyń tolyqtaı josparlanǵanyn jáne birneshe jyldan beri jalǵasyp kele jatqanyn ańǵarýǵa bolady. Bálkim, áńgimeniń bir ushyǵy MTS, Berdenov, Kreml syndy "retteýshilerde" jatsa kerek.
Keshe ǵana Qazaqstan prezıdentiniń keńesshisi laýazymyna taǵaıyndalǵan Qýanyshbek Esekeevtiń buǵan qandaı qatysy baryn, sondaı-aq onyń týystarynyń reseılik reıdermen qandaı iskerlik baılanysy bar ekeni dál qazir beımálim. Ázirge, býkmekerlik keńse ókilderiniń Esekeevpen stavkalardy esepke alý ortalyǵyn qosýdy talqylaý úshin kezdesýge shaqyrylǵany belgili.
