2025 jyldyń birinshi toqsanynda memlekettik búdjet 6,9 trln teńgemen tolyqty. Bul somanyń basym bóligi, ıaǵnı 5,2 trln teńge – salyq túsimderinen quralǵan. Jalpy búdjettiń oryndalýy formaldy túrde 93%, al salyq jınaý jospary 111% oryndalyp, úlken kórsetkishke qol jetkizip otyr, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Aıta ketý kerek, bul tabysqa jetýde respýblıkalyq búdjetten góri, aımaqtar búdjetindegi kórsetkishterdiń úlesi aıqyn baıqalady. Óńirler korporatıvtik tabys salyǵyn (KPN) jospardan 137%-ǵa, jeke tabys salyǵyn (IPN) 126%-ǵa, áleýmettik salyqty 121%-ǵa asyra oryndaǵan. Munyń bárin Qarjy mınıstrliginiń 2025 jylǵy 1 naýryzda usynǵan respýblıkalyq búdjettiń oryndalýy týraly esebinen kórýge bolady.
Memlekettik búdjet shyǵyndary jospardaǵy 6,7 trln teńgeniń sheginde qalyp, tipti 78 mlrd teńge profısıt túzildi. Al jyl basynda búdjet tapshylyǵy 544 mlrd teńge bolady dep boljanǵan edi. Demek, úkimettiń búdjettik saıasattaǵy ustanǵan saqtyq pen tıimdilik prınsıpi óz jemisin berýde.
Degenmen min joq emes, bar. Respýblıkalyq búdjettiń kiristerinde qosymsha qun salyǵy (QQS) jetkilikti jınalmaǵan: josparlanǵan kólemniń 95,9%-y ǵana. Sol sekildi aksızder 69,2%-ǵa ǵana oryndalǵan, Ulttyq qordan aýdarylatyn transfertter de azaıyp, jospardaǵy 2,55 trln teńgeniń ornyna bar-joǵy 1,45 trln teńge ǵana alynǵan.
Shyǵystar da josparlanǵan somanyń tek 86%-y deńgeıinde qalyptasyp otyr. Al munaıdan tys búdjet tapshylyǵy jospardaǵy 3,4 trln teńgeniń ornyna 2,3 trln teńge deńgeıinde qalyptasyp, 1,1 trln teńgege tómen quralǵan.
Qoryta aıtqanda, qazirgi búdjet saıasaty aımaqtardyń belsendiligin arttyrý, ulttyq qordan transfertterge táýeldilikti azaıtý jáne shyǵyndardy qatań baqylaýǵa alýdy kózdeıdi. Bul – Bektenov úkimetiniń fıskaldy tártipti qamtamasyz etip, turaqty ári sapaly ekonomıkalyq ósimdi qoldaý jolyndaǵy nátıjeli qadamynyń kórinisi.
Jyldyń ekinshi jartysynda búdjetke túser júkteme aýyrlaýy múmkin. Degenmen, úkimet osy qarqyndy saqtaı alsa, búdjet jyl sońyna deıin ornyqty, senimdi ári turaqty bolary sózsiz. Fıskaldy tártip pen tıimdi basqarý – qazirgideı kúrdeli kezeńde burynǵydan da mańyzdy. Bektenov úkimetiniń bul baǵyttaǵy jumysy, ázirge jaqsy nátıjege ıe dep baǵalaýǵa tolyq negiz bar.
