Ótken jumada Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Mańǵystaýǵa arnaıy baryp, óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy jóninde aýqymdy keńes ótkizdi. Aýyzsý, ekologıa, týrızm, áleýmettik sala, bilim, densaýlyq, t.s.s. salalar tegis qamtylyp, synı pikirler de aıtyldy. Saıasattanýshy Danıar Áshimbaev Prezıdenttiń Mańǵystaý saparyna qatysty pikir bildirdi, – dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Keshirilmes kúná bolady". Toqaev Mańǵystaýda ne aıtty?
Aldymen Prezıdenttiń Mańǵystaýda aıtqan keıbir syndaryna sholý jasap shyǵýdy jón kórdik.
"Biraz sharýa jasalǵan. Jetistikter az emes, biraq kemshilikter de bar. Ony moıyndaý kerek jáne ashyq aıtý qajet" degen Memleket basshysy óńirdegi eń mańyzdy máselelerge toqtaldy:
- Sý tapshylyǵy: "Oblystaǵy basty mindettiń biri – turǵyndardy taza aýyz sýmen qamtamasyz etý";
- Prezıdent aımaqtaǵy sý qubyry men káriz jelisiniń tozýyn asa kúrdeli másele dep atady;
- Qurylys nysandary: "6 úıdiń qurylysy bitpeı tur. Orynsyz, ıaǵnı beı-bereket salynǵan qurylys nysandary da bar";
- "Jańaózendegi gaz óńdeý zaýyty qurylysynyń keshigýi – Úkimettiń óreskel olqylyǵy";
- Ekologıa máselesi: "Aımaqtaǵy polıgondarda 200 myń tonnadan astam qoqys jınalyp qalǵan. Ruqsat etilmegen jerge zańsyz tastalǵan qoqystar da kóp";
- Bilim salasy: "Aımaqta bilim sapasyn jaqsartý úshin birqatar shara qabyldandy. Biraq jumystyń nátıjesi kóńil kónshitpeı tur";
- Densaýlyq saqtaý salasy: "Oblystyń densaýlyq saqtaý júıesinde kemshilikter bar. ...Balalardyń tamaqtan jappaı ýlaný derekteri azaımaı tur. Bul – ábden uıat nárse".
"Mańǵystaý oblysyna kelsek, biz bul aımaqty jedel damýdyń úlgisi retinde kórsetýimiz kerek. Oblystyń áleýeti zor. Sony tıimdi paıdalanbasaq, bárimizge keshirilmes kúná bolady", - dep túıindedi sózin Toqaev.
Mańǵystaýǵa qarqyndy damýǵa ne jetpeıdi? Sarapshy pikiri
Saıasattanýshy Danıar Áshimbaevtyń aıtýynsha, Memleket basshysynyń Shymkentten keıin Aqtaýǵa sapary beker emes. Halyq sany qarqyndy ósip jatqan bul óńirdiń máselesi shash etekten.
"Memleket basshysy ózimen birge Prezıdent ákimshiliginiń basshysy men onyń birinshi orynbasaryn, sondaı-aq, eki vıse-premerdi ala kelgen. Shymkentte Prezıdent jergilikti shendiler aldynda sóılese, Mańǵystaýda óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy jóninde keńes ótkizdi", - dedi sarapshy.
Saıasattanýshynyń pikirinshe, Mańǵystaý máselesi kóp óńir bolǵanymen, ol birden mundaı bola qoımaǵan.
"Toqsanynshy jyldar basyndaǵy Jańaózen oqıǵalarynan keıin óńir uzaq ýaqyt tynyshtyqta bolǵany málim. Alaıda 2006 jyldan bastap aımaqta áleýmettik shıelenis qaıta tutandy. Eki jyldan keıin atyshýly Jańaózen ereýili jergilikti elıtalardyń tender men salyqqa talasy jáne ortalyq bıliktiń "qorqaqtyǵy" kesirinen órshigen bolatyn. Sol jyldardan beri narazylyq tanytýdyń ózindik "mádenıeti" qalyptasty", - deıdi ol.
Alaıda óńirde másele az emes, Prezıdent olardy sheshý úshin birneshe ret tapsyrma da bergen.
"Toqaev taǵy da baqylaýsyz kóshi-qon aǵynyna nazar aýdardy. Aıta ketý kerek, týý kórsetkishi joǵary bolýymen qatar, aımaq ishki jáne syrtqy kóshi-qonnyń oń saldosymen erekshelenedi. Másele burynnan bar, biraq ony eshkim sheshe almaıdy (nemese qalamaıdy).
Biraq osy joly Prezıdent Toqaev qalyptasqan ahýaldyń tereń sebepterin synaı kele, "popýlızmge jol berýge bolmaıtynyn" qadap aıtty. Toqaev óziniń burynǵy tapsyrmalaryn iske asyrý máselesinde belgili bir nátıjeler bar ekenin, biraq júıelik kemshilikter de bar ekenin málimdedi. Anyqtap qarasaq, bul sózdiń astarynda qatań syn jatyr", - dedi ol.
Toqaevtyń syn tezine alǵan basty máselesi – aýyzsý tapshylyǵy.
"Aımaqtyń osy bir sozylmaly derti týraly budan on jyl burynǵy talqylaýlardy jergilikti BAQ aýyr qabyldap edi, al búgin sol túıindi Toqaevtyń ózi moıyndap otyr. Memleket basshysy istelgen jumystardy tizip, "nashar sýmen jabdyqtaý – búkil óńirdiń basty problemasy" degen qorytyndyǵa keldi", - deıdi saıasattanýshy.
Odan bólek Prezıdent Aqtaýdaǵy jylý máselesin, gaz óńdeý zaýytynyń qurylysyn, shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyn, týrızm men logıstıka salalaryn, sondaı-aq, óńirdiń ekologıalyq ahýalyn naqty atap ótti. Ásirese, bilim men densaýlyq saqtaý salasyndaǵy kemshilikterdi qatań synǵa aldy.
"Taǵy bir erekshe toqtalǵan máselesi – "áleýmettik alaıaqtyq". Bul másele kóterilgenine kóp bolǵan joq, biraq jaǵymsyz statısıka qalyptasqan sıaqty. Óńirdiń problemalaryna qaıta oralsaq, Toqaev: "birinshi talabym – adal jumys isteý" dedi. Aımaqtaǵy isterdiń jaı-kúıin synaý turǵysynan bul tuspal - óte ashyq eskertý", - dep túıindedi sarapshy.
