Aqsha-nesıe saıasatynyń qatańdatylǵanyna qaramastan, 2025 jylǵy qańtar-maýsym aılarynda bank sektory jalpyǵa 18,8 trln teńge nesıe berdi, bul - ótken jylmen salystyrǵanda 2,2 trln teńgege nemese 13,1% artyq kórsetkish. Nesıe berý kóleminiń artýynda korporatıvtik segmenttiń (+11,9%) de, bólshek segmenttiń (+14,4%) da úlesi bar. Bul rette jańa nesıelerdiń basym bóligi bızneske (50,3%) emes, halyqqa (49,7%) berilgenin basa aıta ketelik. Mundaı málimetter Qazaqstan qarjygerleri qaýymdastyǵy Taldaý ortalyǵynyń 2025 jyldyń I jartyjyldyǵy boıynsha Qazaqstannyń bank sektoryna jasaǵan sholýynda aıtylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Investısıalyq suranystyń ósýine kásiporyndardyń qarjylyq-sharýashylyq qyzmetiniń jaqsarýy (óndiris +10,3%, kiris +9,6%), ishki tapsyrystardyń artýy jaǵdaıynda aınalym qarajatynyń keńeıýi, jeńildikpen qarjylandyrý quraldary men kólemderiniń artýy, óńdeý ónerkásibinde (mysaly, hımıa ónerkásibi ónimderi men metalýrgıa óndirisi), kólik salasynda ınvestısıalyq jobalardyń iske asyrylýy jáne eldegi tirkelgen zańdy tulǵalar sanynyń kóbeıýi (+9,3 myń, 2025 jyldyń alǵashqy 6 aıynda) áser etýi múmkin", delingen sholýda.
Qaryz qarajatyna tutynýshylyq suranysqa jalaqynyń ósýi (+10,7%), jańa klıentter aǵyny (+55 myń, bıylǵy İ toqsanda), bankter arasyndaǵy básekelestik, marketıńtik aksıalar men bólip tóleý baǵdarlamalarynyń keńeıýi, jeńildikpen ıpotekalyq baǵdarlamalardyń artýy áser etti, bul paıyzdyq mólsherlemelerdiń ósýine qaramastan nesıelerdiń qoljetimdiligi men tartymdylyǵyn arttyrdy.
"Jańa berilgen nesıelerdiń aıtarlyqtaı artýy esebinen ekinshi deńgeıli bankterdiń jıyntyq nesıe portfeli 9,1% ósti, bul olardyń aktıvteriniń jalpy ósiminen (+5,3%) edáýir artyq jáne bank sektorynyń naqty sektor men halyqty nesıeleýge basymdyq berip otyrǵanyn kórsetedi. Osy jaǵdaı aıasynda nesıe portfelinen túsken paıyzdyq tabystardyń jıyntyq paıyzdyq tabystar qurylymyndaǵy úlesi 73,5%-ǵa deıin ósti (jyl basynda – 72,1%), bul qarjylandyrý qunynyń ósýine qaramastan, turaqty aqsha aǵynyn qamtamasyz etetin aktıvterge basymdyq saqtalǵanyn kórsetedi", - deıdi qaýymdastyq sarapshylary.
Problemalyq qaryzdardy kolektorlarǵa satýǵa tyıym salynǵanyna qaramastan, nesıe portfeliniń sapasy joǵary deńgeıde saqtaldy (NPL – 3,4%), al paıyzdyq tabystardyń artýy taza paıdanyń (+19,2%) ósýine jáne bankterdiń kapıtaldanýynyń (+5,1%) kúsheıýine yqpal etti.
Bul ekinshi jartyjyldyqta nesıeleýdi keńeıtý jáne negizgi bıznestiń teńgerimdi ósýin qoldaý úshin qajetti menshikti qarajattyń qosymsha qoryn qalyptastyrýǵa múmkindik beredi.
Sektordyń kiristiligi salyq túsimderiniń ósýimen qatar júrdi: korporatıvtik tabys salyǵy (KTS) boıynsha tólemder 35,9%, ıaǵnı 187,2 mlrd teńgeden 245,7 mlrd teńgege deıin ósti, bul respýblıkalyq búdjetke KTS boıynsha barlyq túsimderdiń 12%-yn quraıdy. Fıskaldyq júktemeniń qosymsha ósýi kapıtaldaný qarqyny men joǵary nesıeleý kólemderin saqtaý múmkindigine teris áser etýi múmkin.
2025 jyldyń I jartyjyldyǵynda bank sektory bıznes pen halyqty belsendi nesıeleýge súıene otyryp, turaqty ósý dınamıkasyn kórsetti. Bul rette bankterdiń nesıe portfelderi jıyntyq aktıvterge qaraǵanda qarqyndy ósti, bul negizgi bızneske basymdyq berilip otyrǵanyn kórsetedi. Sonymen qatar, nesıe portfeliniń sapasy baqylanatyn deńgeıde saqtalyp, bankterge paıyzdyq tabysty joǵary deńgeıde ustap turýǵa jáne paıdalaryn arttyrýǵa múmkindik berdi.
"Ekinshi jartyjyldyqta nesıeleýdiń oń dınamıkasy saqtalady dep kútiledi, degenmen onyń qarqyny qalypty bolýy múmkin. Kredıtteý dınamıkasyna birqatar faktorlar kesheni tejeýshi áser etedi. Olardyń qatarynda qyrkúıek aıynan bastap EDB qorlandyrý shyǵyndaryn arttyratyn eń tómengi rezervter boıynsha jańa talaptardyń kúshine enýi de jatqyzylady. Makroprýdensıaldyq saıasatty qatańdatý jeke segmentterdiń ósim múmkindikterin shekteıdi. Ulttyq valúta baǵamy qubylmalylyǵynyń kúsheıýi bıznes pen halyq úshin shyǵystar men ınvestısıalyq sheshimderdi josparlaýdy qıyndatady, bolashaq aqsha aǵyndaryn baǵalaýda dúdamal ahýaldy arttyrady. Salyq júktemesiniń ósýi kapıtaldandyrý qarqynyn báseńdetedi jáne nesıe portfeliniń keńeıý áleýetin tejeıdi. Osy faktorlardyń jıyntyq áseri kredıttik belsendilik qarqynyn báseńdetýge jáne memlekettik deńgeıde keminde 20% deńgeıinde belgilengen kredıtteýdi ulǵaıtý jónindegi maqsatty baǵdarǵa qol jetkizýge qaýip tóndirýi yqtımal", delingen sholýda.
Buǵan deıin saıtymyzda "Maýsym aıynda bıznes te, halyq ta ókirtip kredıt alǵan. Nege?" degen materıal jarıalanǵan bolatyn.
