Qaıta qaralǵan "2024-2026 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq búdjet" týraly zań jobasynda birqatar sıfrlar qaıta túzeldi. Máselen, bıyl respýblıkalyq búdjettiń kiristeri 14,1 trln teńge kóleminde baǵalanady, bul - aldyndaǵy jospardan 2 trln teńgege kem sıfr. Onyń sebebin, búgin Májilis qabyrǵasynda Premer-mınıstrdiń orynbasary – Ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarov pen Qarjy mınıstri Mádı Takıev keńinen túsindirip berdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"2024 jylǵa arnalǵan makro kórsetkishterdiń parametrleri 2024-2028 jyldarǵa arnalǵan maquldanǵan boljam sheńberinde saqtaldy. Respýblıkalyq búdjettiń kiristeri 14,1 trln teńge kóleminde baǵalanady, bul bekitilgen jospardan 2 trln teńgege tómen", - deıdi Nurlan Baıbazarov.
Ulttyq ekonomıka mınıstriniń aıtýynsha, buǵan myna úsh faktor sebep:
- "Teńizshevroıl" JSHS-nyń 2025 jyldaǵy keńeıtý jobasyn iske qosýdy keıinge qaldyrýǵa baılanysty munaı óndirisi kóleminiń 5,1 mln tonnaǵa azaıýy;
- qosymsha qun salyǵy kóleminiń azaıýy;
- syrtqy saýda aınalymynyń tómendeýi.
"Negizgi tómendeý korporatıvtik tabys salyǵyna, qosylǵan qun salyǵyna jáne munaıdyń eksporttyq kedendik baj salyǵyna tıesili. Bul salyqtar búdjetke túsetin salyqtyq túsimderdiń basym bóligin quraıdy, ıaǵnı qosylǵan qun salyǵynyń úlesi 45,9 paıyz, korporatıvtik tabys salyǵy 29 paıyz jáne munaıdyń eksporttyq kedendik baj salyǵy 10,8 paıyz. Qosylǵan qun salyǵy boıynsha bekitilgen josparǵa qaraǵanda túsimderdiń 1,5 trln teńgege tómendeýi, búdjetten qosylǵan qun salyǵyn qaıtarýdy 595 mlrd teńgege ulǵaıýy, ımport kóleminiń 8,3%-ǵa tómendeıtini boljanady. Munaıdyń eksporttyq kedendik bajy boıynsha munaı óndirisi 95,4 mln tonnadan 90,3 mln tonnaǵa deıin azaıyp, túsim 266 mlrd teńgege deıin tómendeýi boljanyp otyr", - deıdi ol.
Qarjy mınıstri Mádı Tákıev salyq túsimderiniń tómendeýine qandaı faktorlar áser etkenin túsindirdi.
"Birinshiden, "Teńiz Shevroıl" boıynsha bolashaqta keńeıtý jobasyn iske qosý merzimi 2025 jylǵa aýystyrýǵa baılanysty munaı óndirý kólemi 5,1 mln tonnaǵa tómendedi. Bul shıki munaıǵa eksporttyq keden bajy boıynsha túsimderdiń 200 mlrd teńgege azaıýyna ákelip soqty. Ekinshiden, byltyr 594 mlrd teńge somasynda boryshty qaıtarýǵa baılanysty qosymsha qun salyǵyn qaıtarýdyń ósýi. Ótken jylmen salystyrǵanda, bıyl búdjetten qosymsha qun salyǵyn úsh ese artyq qaıtardyq", - dedi Mádı Tákıev Májilistiń jalpy otyrysynda.
Mınıstr salyq túsimderiniń tómendeýiniń úshinshi sebebin úshinshi elderdiń ımport kóleminiń 6,4%-ǵa azaıýymen baılanystyrady.
"Negizgi eksporttyq taýarlardyń (metaldar men munaıdyń) álemdik baǵalary sıaqty syrtqy faktorlardyń turaqsyzdyǵy respýblıkalyq búdjettiń kiris bóligine keri áser etti. Bul úrdis jyl boıy birqatar metaldar boıynsha saqtalyp otyr. Odan bólek geosaıası jaǵdaıǵa baılanysty iri kompanıalardyń logıstıkalyq shyǵyndary ulǵaıdy. Kompanıalar tabystarynyń tómendeýine baılanysty salyq túsimderi shamamen 350 mlrd teńgege tómendedi", - dep túsindirdi vedomstvo basshysy.
Bıyl 10 aıdyń qorytyndysy boıynsha munaıdyń bir barreliniń ortasha baǵasy 80,5 AQSH dollary deńgeıinde qalyptasty, ulttyq valútaǵa shaqqanda AQSH dollarynyń ortasha baǵamy 461,4 teńge boldy.
