2025 jylǵy 14 mamyrda Túrkistan qalasynda Túrki memleketteri uıymyna (TMU) múshe memleketterdiń Ortalyq saılaý organdarynyń konsýltatıvtik platformasy (OSO KP) týraly Erejege qol qoıyldy jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komısıasy jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligimen birlesip uıymdastyrylǵan «Túrki álemi: saılaý júıeleriniń dástúri, tájirıbesi jáne damý bolashaǵy» atty halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıasy ótti, - dep habarlaıdy Dalanews.kz
İs-sharaǵa TMU múshe memleketter – Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkıa, Ózbekstan jáne TMU baqylaýshy memleket – Majarstannyń ortalyq saılaý organdarynyń, sondaı-aq 4 bedeldi halyqaralyq uıym – TMU, Saılaý organdarynyń dúnıejúzilik qaýymdastyǵy (A-WEB), Túrki memleketteriniń Parlamenttik Assambleıasy (TúrkPA), Túrki akademıasynyń basshylary men ókilderi, sondaı-aq TMU elderiniń ǵalymdary, QR Parlamentiniń depýtattary, QR Ortalyq saılaý komısıasy janyndaǵy Saraptamalyq keńestiń músheleri, oblystyq, Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynyń aýmaqtyq saılaý komısıalarynyń tóraǵalary qatysty.
«Túrki álemi: saılaý júıeleriniń dástúri, tájirıbesi jáne damý bolashaǵy» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıanyń plenarlyq otyrysynyń barysynda QR Ortalyq saılaý komısıasynyń Tóraǵasy Nurlan Ábdirov halyqaralyq elektoraldy yntymaqtastyǵyn nyǵaıtýdyń, túrki álemi birliginiń sımvoly retinde Túrkistan qalasynyń tarıhı jáne rýhanı mańyzdylyǵyn atap, el Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev bastamashylyq etken konstıtýsıalyq reforma kontekstinde Qazaqstannyń saılaý júıesiniń transformasıalanýy týraly aqparatty usyndy.
Konferensıada Qazaqstan Respýblıkasynyń Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek, TMU Bas hatshysy Kýbanychbek Ómiralıev, sondaı-aq Ázirbaıjan, Qyrǵyzstan, Túrkıa jáne Ózbekstannyń ortalyq saılaý organdarynyń basshylary quttyqtaý sóz sóıledi. Spıkerler tájirıbe almasýdyń jáne saılaý júıeleriniń dástúrli negizderin saqtaýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Konferensıada túrki memleketterindegi kásibı dıalog, saılaý júıelerin damytý tájirıbesimen syndarly jáne nátıjeli almasý ótti, al konferensıa nátıjeleri TMU múshe memleketterdiń saılaý júıelerin damytýdyń zańnamalyq negizderi men praktıkasyn odan ári jetildirýge septigin tıgizedi.
Konferensıa túrki elderiniń saılaý júıeleriniń tarıhı jáne zamanaýı tájirıbesine arnalǵan eki seksıamen jalǵasty.
1-seksıa: «Túrki qaýymdastyǵyndaǵy saılaý dástúrleri»
QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń hatshysy, tarıh ǵylymdarynyń doktory, fılosofıa doktory, profesor Darhan Qydyráli seksıada moderator boldy. Túrki memleketterinde bılikti qalyptastyrýdyń tarıhı aspektileri talqylandy. Ázirbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Ózbekstan jáne Túrkıa ǵalymdary qaǵan saılaýy, bılerdiń sot óndirisi, Altyn Ordanyń dala demokratıasy, Túrkıadaǵy saıası reformalar men saılaý prosesteri, Eýrazıa keńistigindegi kóshpeli memleketterdegi ǵasyrlar boıǵy saılaý dástúrleri men erekshelikteri týraly baıandamalar usyndy.
2-seksıa: «Túrki memleketteriniń saılaý júıelerin taldaý: jetistikteri men bolashaǵy»
Seksıany akademık E.A.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy ýnıversıtetiniń rektory, zań ǵylymdarynyń doktory, profesor Nurlan Dýlatbekov moderasıalady. Ǵalymdar túrki elderindegi saılaý prosesteriniń jaı-kúıi men damý perspektıvalary týraly óz baıandamalaryn usyndy. Halyq erki ınstıtýttarynyń transformasıasy men sabaqtastyǵy, saılaý quqyǵyndaǵy qazirgi zamanǵy úrdister, saılaýshylardyń quqyqtaryn qamtamasyz etý tetikteri, úgitteýdegi jańa trendter jáne basqa da kóptegen máseleler talqylandy.
Konferensıa jumysynyń qorytyndysy boıynsha qabyldanǵan Túrkistan qararynda qatysýshylar demokratıalyq ınstıtýttar men saılaý prosesterin odan ári nyǵaıtýǵa degen jalpy beıimdiligin basa kórsete otyryp, konferensıa barlyq TMU múshe memleketterdiń ǵalymdary men sarapshylaryn saılaý júıelerin jetildirýdiń jáne olarǵa azamattardyń senimin arttyrýdyń ózekti máselelerin talqylaýǵa tartýǵa jáne olardyń keńinen qatysýyna jańa serpin beretinin atap ótti.
Sondaı-aq, konferensıaǵa qatysýshylar TMU múshe memleketterdiń ýákiletti organdarǵa saılaý prosesteri salasynda birlesken ǵylymı zertteýler men ǵylymı-praktıkalyq konferensıalar ótkizýge qoldaý kórsetýdi usyndy.
Konferensıa materıaldary qazaq jáne aǵylshyn tilderinde jınaq túrinde jarıalanady.
