Aıgúl qaryndasymyzdyń sózderi ultqa janashyr sıpatta bolǵanmen, shyndyqqa janaspaıtyn tusy kóp. Sondyqtan posttaryndaǵy mátinge qatty mán berip júrgen joqpyn. Daýsy jýan shyǵyp jatqanymen, joly jińishke qaryndasym ǵoı. Meni basqa nárse alańdatady, basqa nárse oılandyrady.
Osyndaı qarakózderimizdiń tolyq zerttemegen, ózine aıdaı aıqyn bolmaǵan taqyryptarmen júıkesi sharshap, jurtqa jan aıqaıyn jetkize almaı jabyǵyp júrgenine biz, erkekter kinálimiz-aý.
O zamanda bu zaman, qazaq qyz balasyn qashan qoǵamnyń talqysyna tastap qoıyp edi?!
Baıǵyzdaı ulytyp, baqadaı shýlatyp daýryqqan daýly iske qyz balasyn jumsap pa edi? Borbaılatyp shapqyzyp, boz ingendeı yńyrantyp, boqtasań da qaıtpa dep jaǵa jyrtysqan janjaldyń basyna aparýshy ma edi? "Qylysh qynyn joǵaltsa, qol kesedi, qyz qylyǵyn joǵaltsa, jol kesedi!"
Másele Aıgúlde emes, másele sheshetin erkektiń azaıǵanynda, mámile jasaıtyn erdiń maıdalanǵandyǵynda. Qyzyn qylyqty qylyp ósirip, minezin jibekteı qylyp qulpyrtatyn ákeniń tapshylyǵynda. Qaryndasyn alaqanǵa sap aıalaıtyn, kóptiń kóztúrtkisinen qyzǵanyp, kóńiline kirbiń shaldyrmaı qamqor bolatyn aǵalardyń joǵalǵandyǵynda.
Erkektiń bári tý ustap tursa, arýlar atynyń shylbyryn ýystap turmas pa edi? Erkek bitken qoǵamnyń jyrtyǵyna jamaý bop júrse, arýlar úıde maxabatqa alaý bop júrmes pe edi? Nege deseńiz, biz qyzdarymyzdyń tolyqqandy júregi tynyshtyq taýyp, sengen azamaty sertinen taımaı, ár kúni shattyqqa toly shadyman ómirmen qamtamasyz ete almaı jatyrmyz. Eger er azamattar arýyn alaqanǵa salyp, minin emes, minezin baǵyp, qasıetin qaıraqtaı janyp, energıasyn jaqsy iske jaǵyp otyrsa, bilegin sybanyp daý izdeıtin, jaǵasyn jyrtyp jaý izdeıtin áıel balasy qalmas edi.
Názik qyzdardyń munshalyqty beti ashylyp, tili qyshymas edi. Ártúrli beıádep sózder normaǵa aınalmas edi.
Jandaıshap jurttyń "bárekeldisine" arbalmas edi. Biz, erkekter kinálimiz. Arýlarymyzdy ashyndyrǵan da, arlylarymyzdy sheshindirgen de ózimiz. "Áı" deıtin áje tabylsa da, "Qoı" deıtin qoja bola almaı júrmiz. Sosyn kimge, ne dep renjımiz? Árıne "betten alady", búldirshin kezde bedelińdi kórsete almasań. Árıne "tóske shabady" tórkindep keletindeı tór taýyp bere almasań. Qarakózderge qamqor bolar, sharapatymen shalqar bolar er azamattardyń azdyǵy, qyz bop kıinip, qyz bop sóıleıtinderdiń ezdigi – eń úlken qasiretimiz. Iá, qazaqta "etegin túrip jaýǵa shapqan, eriniń búrip alǵa shapqan" batyr qyzdar kóp bolǵan. Eldiń basyn biriktirip, jurtty uıystyrǵan dana, aqyldy analar da az bolmaǵan. Keı arýdyń esimimen bekerge taıpanyń aty atalyp, rýdyń nyspysy bekitilmegen. Hanǵa qadiri ótken, tipti, Paıǵambarǵa (S.Ǵ.S.) aqyl aıtqan adal jarlar da bolǵan. Men qyz balanyń qoǵamdyq deńgeıde qyzmet etip, eldik problemaǵa ún qosqanyna qarsy emespin. Biraq bilmeıtin jerge iz qaldyryp, bilmeıtin adamǵa sóz keltirip, ónbeıtin daýdy, óspeıtin elge qýǵyzyp, dostan jaý jasap, sybystan daý jasap otyrǵan kezde nalısyń, ne aıtaryńdy bilmeısiń.
Sondyqtan Aıgúl qaryndasymyz men jaıly tolyq bilmegendikten, osylaı aıtyp jatqan shyǵar.
Qazaq aıtady ǵoı: «Kisi tanymaǵanyn syılamas», «Kisi – bilmegenniń dushpany» dep. Zańger Aıgúl qaryndasymyz jabyqqanǵa járdem beretin, qamyqqannyń kóńilin tabýǵa tyrysatyn qazaqtyń qyzy ǵoı. Jaqsylyq oılap, jany yshqynyp júrgen shyǵar. Aldaǵy ýaqytta biler, tanyr, pikiri ózgerer, oǵan ýaqyt kerek qoı, men oǵan asyǵyp jatqan joqpyn. Ár nárseniń qaıyry bar. Daýlasyp júrgender dos bop jatady. Syılasyp júrgender jaý bop jatady. Ómir ǵoı. Keıde qarap turyp, kóshede ashynǵan qyz kórsem, qamqor áke, aıalar aǵa bolmaǵanyn sezem, ashylǵan qyz kórsem, "áı" deıtin áke, qyzǵanar aǵa joq ekenin sezem. Árkim qol astyndaǵydan jaýapker.
Biz – er azamattar qazaq qyzynyń otbasynda erke, qoǵamda kórkem bolýy úshin, ómirden óz ornyn taýyp, aq shashty áje bolǵansha ádemi minezi, ary men uıaty saqtalýy úshin qam jeýimiz kerek. Qyzdyń ary – erkektiń abyroıy ekenin túsinýimiz kerek!
Muhamedjan Tazabekovtyń
"Qamshy" portalyna bergen suhbatynan úzindi
