Ótkendegi shaǵyn maqalamda sáláfılerdi "baısaldy" jáne "radıkaldy" etip bólýdiń qate ekenin, jýas qasqyrdyń bolmaıtyndyǵyn aıtqan bolatynmyn. Ózderin dintanýshy sanap júrgen keıbir "zamaskırovannyı" sáláfıtterdi qospaǵanda, elimizdegi belgili din mamandarynyń da pikiri osy. Búgin sizderge sol sózime dálel bola alatyn bir ǵana mysal keltiremin. Al mundaı úkimder ózderin baısaldy sanaıtyn sáláfıtterdiń barlyq negizgi kitaptarynda órip júr. Jaraıdy. Sózdi uzatpaı mysalǵa kósheıin.
"Kisi otbasyn namazǵa shaqyrsa, biraq olar onyń sózin tyńdamaǵan jaǵdaıda, olarmen birge turyp, aralasyp júre beredi me, joq álde úıdi tastap ketedi me? - degen saýalǵa búgingi ózderin "baısaldy" sáláfıtpiz dep júrgenderdiń basty ıdeologtarynyń birine jatatyn, Saýd Arabıasy ǵulamalar keńesiniń ǵalymy Muhammad ıbn Salıh ıbn Ýsaımın bylaı dep jaýap beredi: "Eger otbasy múldem namaz oqymasa, onda olar sózsiz kápirler. Dinnen bezgender. Islam dininen shyqqan bolyp sanalady. Mundaı jaǵdaıda olarmen birge turýǵa bolmaıdy. Biraq olardy dinge shaqyrý kerek. Qaıta-qaıta, qoımaı shaqyrý kerek. Óıtkeni namazdy tárk qylǵan adam (Alla saqtasyn) Quran, súnnet hám sahabalardyń sózi negizinde kápirge jatady", - dep jaýap beredi. Sondaı-aq, ol óziniń osy bergen fátýasyn Qurannyń keıbir aıattary men Alla elshisiniń (s.a.ý.) qaısybir hadısterin jáne keıbir sahabalardyń sózin týra maǵynasynda tápsirleı otyryp negizdeýge tyrysady. Al "namaz oqymaǵan kisi kápir bolmaıdy" degen basym kópshilik ǵulamalardyń bergen fátýasyn túrli joramaldarmen joqqa shyǵarǵysy keledi. Ibn Ýsaımın atalmysh jaýabynyń aıaq jaǵynda: "Al endi namaz oqymaıtyn adam kápir bolǵandyqtan, onyń úkimi dinnen bezgenniń úkimine qosylady. Eshbir aıat-hadısterde namaz oqymaıtyn adamnyń musylman ekendigi nemese jumaqqa kiretindigi, ıakı tozaq otynan qutylatyndyǵy aıtylmaǵan" - deı kele kápir adamǵa qatysty: "Olarmen úılenýge bolmaıdy, olardyń soıǵan malynyń etin jeýge bolmaıdy, olar Mekkege jáne haram aýmaǵyna kire almaıdy, eger jaqyn týysqandarynyń biri baqılyq bolatyn bolsa, olardyń dúnıe-múlkine murager bola almaıdy, tipti namaz oqymaıtyn adam óletin bolsa, ony jýyp, kebindemeýge jáne oǵan janaza namazyn oqýǵa, sondaı-aq, musylmandardyń qabirine jerleýge bolmaıdy. Ondaı namaz oqymaıtyn adamdy shól dalaǵa aparyp shuńqyr qazyp ústindegi kıimimen kóme salamyz", - dep aıdy aspannan biraq shyǵarady. Ibn Ýsaımın atalmysh fátýasyn: "Ýa, baýyrlarym! Másele óte qaterli. Ókinishke oraı keıbir kisiler bul máselege jeńil qaraıdy da namaz oqymaıtyndarmen bir úıde turady. Bulaı jasaýǵa bolmaıdy", - dep jastardy qatań eskertýmen núkteleıdi(Muhammad ıbn Salıh ıbn Ýsaımın, Hýkmý Tárıkýs-Salatı, 3-7 better, "ál-Máktábýt-taaýnıı lıd-daýatı ýal-ırshad, Rıad).
Joǵaryda da atap ótkenimdeı bul jaýap búgingi ózderin "baısaldy sáláfılermiz", - dep júrgenderdiń basty ıdeologtarynyń biri jáne Saýd arabıa koróldigindegi ǵulamalar keńesiniń ǵalymy Muhammad ıbn Solıh ıbn Ýsaımınniń "Hýkmý tárıkýs-solah" atty kitabshasyndaǵy óz jaýaby, óz sózi. Namaz oqymaıtyndardy kápirge shyǵaratyn fátýany Saýd arabıasynyń múftıi bolǵan Abdýl-Azız Ibn Bázdan da, ǵulamalar keńesiniń ǵalymy Solıh ıbn Faýzan sekildi "baısaldy" sáláfılerdiń basqa da ǵulamalarynan kezdestiremiz.
Al endi jastarymyzdy osyndaı eń radıkaldy baǵytqa tárbıelep jatqan sáláfılik aǵymy qalaı ǵana elimizde "baısaldy" (qaýipsiz) sanalyp, kitaptary, aýdıo, vıdeo ýaǵyzdardy ǵalamtordy órip júr?! Ýaǵyzshylary kez-kelgen jerde ýly ýaǵyzdaryn emin-erkin aıtyp júr? Nege olarǵa tıym salynbaıdy?
Halqymyzdyń basym kópshiligin kápirge shyǵaryp, balalaryn ata-anasy men týysqandarynan, qoǵamnan bezdiretin baısaldy sáláfılerdiń osy sekildi kóptegen fátýalary elimizdiń konstıtýsıasyna da, ondaǵy "bireýdiń nanym-senimine qaraı kemsitýge bolmaıdy" - degen babyna da qaıshy!
Jaraıdy, olardy "radıkaldy" jáne "baısaldyǵa" bólip, birin-birine aıdap salyp, birinshisin ekinshisine ótkizdik delik. Nátıjesinde qazir qarý alyp júrgenderin bolashaqta qarý alatyndardyń qataryna qosqan bolamyz. "Polýfabrıkat" jıhadısterdiń sanyn ósirgen bolamyz. Ata-anasyn kápir sanaıtyndardy qolmen kóbeıtken bolamyz. Ádet-ǵurpyńdy bıdǵatqa sanap, búkil ulttyq qundylyqtaryńdy mánsuqtaıtyndardyń elimizdi jaılap alýyna jaǵdaı jasaǵan bolamyz. El birligine syna qaǵyp, iritki salatyndarǵa "jasasyn!" deımiz. Basqa eshteńe emes!
Dál osylaı kete berse, erteń sáláfıler elimizde massaǵa aınalary sózsiz. Al massaǵa aınalǵan soń olardy zańmen de, basqamen de tyıa almaısyń. Ózderin "baısaldy" sanaıtyn sáláfılerdiń ońtaıly sát týǵanda partıa quryp, bılikke umtylǵandaryn da, 30 paıyzdan asa daýys jınaıtyndaı úlken kúshke aınalǵanyn da keshegi Mysyr jaǵdaıynda bárimiz kýá boldyq.
Sáláfızm bul dindi túsiný formýlasy. Býkvalızm formýlasy. Aqyl-esti shekteý formýlasy. Aıat-hadıstiń astaryna úńilý arqyly, dinniń rýhyna, Qudaılyq maqsatqa saı, adamzattyń paıdasyna, zaman men qoǵamnyń jaǵdaıyna qaraı túsiný emes, tikeleı týra maǵynasynda túsiný formýlasy. Bul formýla boıynsha dindi túsingen adamǵa basqasha oılaý tozaqqa jeteleıtin, dinnen shyǵaratyn áreket bolyp kórinedi. Onyń ústine sáláfılikti ýaǵyzdaıtyndar shákirtterine: "Imamdardy tyńdamańdar. Olardy tyńdaýdyń ózi kúná" degen ekpelerin de myqtap egip tastaıdy. Meshitte sáláfılerge ýaǵyz aıtqanymyzda qulaqtaryna qulaqqap kıip otyrǵandaryna talaı kýá bolǵanbyz.
Al endi osyndaı kúıdegi adamdardy aǵartýshylyq arqyly keri qaıtarý múmkin be? Árıne sáláfızm dertine áli tereń boılamaǵan jáne erkin oılaı alatyn biren-saran azamattarymyzdyń qaıtýy múmkin. Biraq olar kóp emes. 2011 jyldan beri elimizde qarqyndy túrde sáláfılikten qaıtarý jumystary, aǵartýshylyq sharalary úzdiksiz júrgizilip kele jatyr. Al nátıjesi qandaı? Sáláfılerdiń sany odan beri kóbeımese, azaıǵan joq. Olardyń sanyn 15000 dep, keshe Din isteri agenttiginiń basshysy da aıtyp ótti. Menimshe bul san kózge kóringen kelte balaqty er kisileri ǵana. Al qyzdar men áıelder jaǵy she? Ósip kele jatqan balalary she? Al sanasy ýlansa da ózderin jasyryn ustaıtyndary she?
Sózdiń toq eteri sáláfızmmen kúres eki baǵytta júrgizilý tıis. Birinshisi aǵartýshylyq, ekinshisi zańmen tyıym. Aǵartýshlyq arqyly qalǵan jastardy aman alyp qalyp, olardyń boıyna sáláfızm vırýsyna qarsy ımýnıtet qalyptastyrǵan bolamyz. Al tyıym sáláfızm vırýsyn basqalarǵa juqtyrmas úshin qajet. Sáláfıler ózderin qoǵamda erkin sezinbeýi úshin, aıaqtarynyń ushymen júrýi úshin kerek. Biraq tyıymnan basqa musylmandar, asyl dinimiz kórshi eldegideı zardap shekpeýi lázim!
Qaırat Joldybaıuly.
Derekkóz: Islam.kz
