Tamyz aıynyń ekinshi jeksenbisi qurylysshylardyń kásibı merekesi. Qurylys ekonomıka men ınfraqurylymdy alǵa súırep kele jatqan asa mańyzdy sala.
Qalany kórkeıtip, aýyldyń ajaryn ashatyn da osy salanyń eńbekkerleri. Alty jyl ishinde el aýmaǵynda shamamen 98 mln sharshy metr baspana boı kótergen, bul kezeńde 870 myńnan asa otbasy qonys toıyn toılady.
Al bıyldyń ózinde alǵashqy alty aıda 7,9 mln sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi. Salanyń senimdi túrde damyp kele jatqanynyń bir aıqyn dáleli osy.
Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Ersaıyn Naǵaspaevtyń aıtýynsha, qurylysqa salynǵan ınvestısıa kólemi turaqty túrde artyp otyr. Sońǵy alty jylda bul salaǵa 15,4 trln teńge tartyldy. Al osy jyldyń alǵashqy jartysynda taǵy 1,5 trln teńge ınvestısıa quıyldy.
Bul qarajat tek qana turǵyn úı qurylysyna jumsalmaı, áleýmettik baǵyttaǵy jobalardy iske asyrýǵa da arnaldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bıylǵy jyldy «Jumysshy mamandyqtar jyly» dep jarıalaýy da saladaǵy qarapaıym mamandardyń bedelin arttyrýǵa jasalǵan naqty qadam boldy.
Qurylys salasy adamı kapıtalǵa táýeldi baǵyttardyń biri. Búginde bul salada eńbek etetin 106 myńnan asa mamannyń ortasha jalaqysy 485 myń teńgeni qurap otyr, bul eldegi ortasha aılyqtan 15 paıyzǵa jýyq joǵary. Aldaǵy ýaqytta Qazaqstan boıynsha eńbek naryǵynda 3 mln mamanǵa suranys týsa, sonyń 210 myńy qurylys salasynan bolmaq.
Sol qajettilikti qamtamasyz etý úshin memleket tehnıkalyq jáne kásiptik bilimdi damytýǵa basymdyq berip otyr. Bıyldyń ózinde 77 myńnan asa bilim granty bólinse, sonyń ishinde qurylys pen ınjenerıa baǵytynda 22 myńnan asa maman daıarlanbaq.
Qazir kolejderde osy sala boıynsha 160 myńdaı stýdent bilim alýda. Olardyń 82,7%-y oqýdy támamdaǵannan keıin birden qurylys salasynda jumys tabady. Sonymen qatar, aýyldarda jalǵa beriletin turǵyn úı salatyn kásipkerler bıyldan bastap memleketten 5 mln teńgege deıin sýbsıdıa ala alady.
Eldegi turǵyn úı qurylysynyń qarqyny jyldan-jylǵa artyp keledi. Byltyrdyń ózinde Qazaqstanda 19,1 mln sharshy metr turǵyn úı salynyp, rekordtyq kórsetkishke qol jetti. Al paıdalanýǵa berilgen páterlerdiń jalpy sany 173 myńnan asty.
Jeke turǵyn úı qurylysyna da basa nazar aýdarylýda. Sońǵy bes jylda 183 myńnan astam jer ýchaskesi ınjenerlik jelilermen tolyq qamtamasyz etildi. Buǵan qosa, áleýmettik osal toptarǵa jeńildetilgen ıpoteka jáne jaldamaly turǵyn úı baǵdarlamalary arqyly 77 myńnan astam páter berildi. «Otbasy bankiniń» qolaıly ıpotekalyq baǵdarlamalary arqyly 80 myńǵa jýyq otbasy baspanaly boldy.
Qazirgi qurylys salasy turǵyn úıden bólek, áleýmettik ınfraqurylymdy jaqsartýǵa da baǵyttalǵan. Keıingi alty jylda qalalardyń 99,3%-y, aýyldardyń 97,5%-y taza aýyz sýmen qamtyldy.
Jańa joldar salynyp, kópirler turǵyzylyp, káriz júıeleri de jańartylyp jatyr. 2023–2029 jyldarǵa arnalǵan arnaıy tujyrymdama aıasynda respýblıkalyq búdjetten óńirlerdegi kóppáterli turǵyn úılerdi jóndeýge 0,1 paıyzdyq jeńildetilgen kredıtter bólinýde. Tek ótken jyldyń ózinde ǵana 233 kópqabatty turǵyn úı tolyqtaı jóndelip, myńdaǵan otbasynyń ómir sapasy jaqsardy.
Qurylys salasy kez kelgen tótenshe jaǵdaıda elmen birge synǵa túsedi. 2024 jylǵy sý tasqynynan keıin mamandardyń birlesken jumysynyń arqasynda qysqa merzim ishinde 9 myńnan asa úı qalpyna keltirilip, 2700 jańa úı salyndy. Sondaı-aq zardap shekken óńirlerdegi jol, elektr jelileri men áleýmettik nysandar tolyqtaı qalpyna keltirildi.
Salany sıfrlandyrý men ınovasıalyq tehnologıalar da qarqyndy túrde engizilýde. «e-Qurylys» júıesi jáne qala qurylysy kadastry sıaqty baǵdarlamalar qurylys úderisiniń ashyqtyǵyn qamtamasyz etip, jobalardyń ýaqytyly ári sapaly oryndalýyna yqpal etedi. Mınıstrlik iske qosqan biryńǵaı sıfrlyq ekojúıe qurylys úderisin tolyq avtomattandyrýdy kózdeıdi. Qazir eldegi ınjenerlik ınfraqurylymnyń 90 paıyzdan astamy sıfrlandyryldy.
Mınıstr Ersaıyn Naǵaspaev aıtqandaı, qurylys salasy – eldiń ekonomıkalyq damýy men ómir sapasyn arttyrýdyń negizgi qozǵaýshy kúshi. Búgingi qurylys alańy tek ǵımarattar turǵyzý ǵana emes, qolaıly ári qaýipsiz ómir súrý ortasyn qalyptastyrýdyń alańy. Osy mindetti abyroımen atqaryp júrgen qurylysshylar qandaı qurmetke de laıyq.
