Kez kelgen memleket úshin ýaqyt máselesi qashanda mańyzdy bolǵan. Birneshe saǵattyq beldeýlerdi qamtyp jatqan, ulan-ǵaıyr aýmaǵy bar Qazaq elinde biryńǵaı «tabıǵı» saǵattyq beldeýge oralý pikirtalasy, tek ǵylymı ǵana emes, sonymen qatar qoǵamdyq deńgeıdegi taqyrypqa aınaldy. «Qoldaımyn» deýshilerdiń argýmentteri kúsheıip kelse, al yqtımal paıdalar barǵan saıyn aıqyn kóriniske ıe bop keledi.
1991 jyly Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin Qazaqstan aımaqtyq geografıalyq erekshelikterin tolyq eskermeı qalǵan, tarıhı sebepterge baılanysty saǵattyq beldeýler júıesin mura etip aldy. Ondaǵan jyldar boıy elimiz tabıǵı kúnniń merzimine qatysty jıi aýysatyn ýaqytty paıdalanyp keldi. Bul bıologıalyq yrǵaqtardyń buzylýymen baılanysty aýrýlardyń kóbeıýinen bastap, halyqtyń jalpy ónimdiliginiń tómendeýine deıingi sıaqty birqatar jaǵymsyz saldarǵa ákelip soqqany ras.
Tabıǵı saǵat beldeýi degenimiz bul taltústiń kún belsendiligini shyńyna sáıkes kelgendegi, ıaǵnı kún merzimine múmkindiginshe jaqyn ýaqytty aıtamyz.
Kóptegen memleketter tabıǵı saǵat beldeýine kóshýdi júzege asyrdy. Mysaly, Qytaıdy alsaq, úlken aýmaqqa ıe bola otyryp, bir ýaqytty paıdalanady, bul eldi basqarýdyń tıimdiligin arttyrady. Eýropada, kerisinshe, saǵat tilderin maýsymdyq aýystyrýdan bas tartqannan keıin tabıǵı saǵattyq beldeýlerge oralý úrdisi baıqalýda. Qazaqstanda bul daǵdylar zerttelinip, úzdik tájirıbe qabyldandy.
Qazaq elinde biryńǵaı saǵat beldeýin engizý-bul kúrdeli, biraq oryndy da aqtalǵan qadam. Berilgen sheshimniń paıdasyn tabıǵı yrǵaqtar men ekonomıkalyq tıimdilik qoldaıdy. Alaıda, ýaqyt júıesindegi kez-kelgen ózgeris muqıat daıyndyqty qajet etetindigin eskerý kerek. Mysaly: halyqqa arnalǵan aqparattyq naýqan, kólik pen memlekettik mekemelerdiń jumysyn túzetý, sondaı-aq eldiń ártúrli aımaqtarynyń erekshelikterin eskerý.
Bul úrdis asyǵys bolmaýy kerek, biraq saýatty júzege asyrylatyn jaǵdaıda, ol Qazaq eline uzaq merzimdi paıda ákelýi múmkin. Qazaqstan dástúrler men zamanaýı syn-tegeýrinderdiń toǵysynda turǵan el retinde, ǵylymı derekter men azamattardyń qajettilikterin de eskere otyryp, ýaqyt máselesine degen utymdy tásildemeniń úlgisin kórsetýge árqalaı múmkindigi bar.
ENÝ-diń jaratylystaný ǵylymdary fakúlteti
