QR Ulttyq akademıalyq kitaphanasynda ótken tusaýkeserge Prezıdenttiń baspasóz-hatshysy jáne keńesshisi Berik Ýálı, QR oqý-aǵartý mınıstri Ǵanı Beısembaev, QR Parlament depýtaty Ashat Aımaǵambetov, ,QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligine qarasty Ǵylym komıtetiniń tóraǵasy Beket Qabıdenuly, QR Ulttyq akademıalyq kitaphanasynyń basshysy Ǵazıza Nurǵalıeva, álippe oqý-baǵdarlamasynyń avtory Bıjan Igenbaeva, sondaı-aq, belgili jýrnalıser men qoǵam belsendileri qatysty.
«Ál-Jábrdiń atasy» ataný sebebi...
«Jýrnaldyń «Ál-Jábrdiń atasy» ataný sebebi, algebranyń atasy Muhammed ál-Horezmı degen kisiniń «Ál Jábr»degen eńbegi bolǵan. Ál Horezmı - Aral teńiziniń boıynda týǵan, álemdik órkenıetke orasan zor úles qosqan oıshyl, Iran men Turan ǵana emes búkil álemge ortaq tulǵa. Algorıtm uǵymyna – qolyńyzdaǵy smartfon, kompúter, aqparattyq tehnologıa men Big Data uǵymyna deıin negizdelgen. Orta Azıadan shyǵyp, álemdik órkenıettiń basynda turǵan ǵalymnyń atyn alý biz úshin úlken mártebe. Al onyń qaı ulttan, qaı dinnen ekeni asa mańyzdy emes.
Jýrnaldyń maqsaty – jastarǵa bilimdi nasıhattaý, matematıkaǵa qyzyqtyrý. Biz qazaq tilin ǵylymǵa, tehnıkaǵa beıimdeýimiz kerek. Bul jýrnalda paıdaly maǵlumattar kóp bolady.
Jańa aıttyq, «Taı jarys» degen olımpıadanyń 5-8 synyptarǵa arnalǵan túri, «qunan jarys» degen 10-12 klasqa arnalǵan túri, «dónen jarys» degen ustazdarǵa arnalǵan olımpıadanyń túri. Osylardyń bárin júzege asyramyz. «Taı jarystyń» olımpıadasy ózi 5-aq esep. Az ǵana, qıyn emes. Biraq, balalardy qyzyqtyratyn esepter. Jas kezimizde biz oqıtyn «Qazaqstan pıoneri», «Baldyrǵan» men «Bilim jáne eńbek» degen úsh-tórt qana gazet-jýrnal bolatyn. Sol gazet-jýrnaldardaǵy esepterdi shyǵaratyn edik. Qarap otyrsam, qazir elimizde 10 myńnan asa gazet-jýrnal shyǵady eken. Biraq sonyń arasynda ǵylymǵa arnalǵan, onyń ishinde balalar aýdıtorıasyna baǵyttalǵan birde bir jýrnal da, gazet te joq» – dedi jýrnaldyń bas redaktory, QR Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq ǵylym akademıasynyń vıse-prezıdenti Asqar Jumadildaev.
Asqar Jumadildaev ǵylymı-tanymdyq balalarǵa arnalǵan jýrnal shyǵarý ıdeıasyn on jyl boıy aıtyp, birtalaı pármeni bar sheneýnikterge usynǵanyn jasyrmady. Tek Qalan jobasy ǵana ǵalymnyń ıdeıasyn á degennen qoldap, jýrnaldyń jaryqqa shyǵýyna muryndyq bolypty.
«2018 jyly Qalan jobasyn júzege asyrar aldynda aǵamyzdyń aldyna baryp aq batasyn alǵan edik. Bes jyl ishinde TMD naryǵyna shyǵyp, birtalaı jetistikke jettik. Aǵanyń kelesi tapsyrmasy osy jýrnal boldy. Búgin de ol tapsyrmanyń bastamasyn kórip otyrsyzdar. Jýrnaldy ary qaraı júıeli shyǵaryp turý bizge berilgen amanat pen jaýapkershilik. Jýrnaldy ary qaraı júıeli shyǵaryp turý bizge berilgen amanat pen jaýapkershilik. Bul bıznes pen Ǵylym akademıasy birlesip júzege asyryp otyrǵan joba. Bolashaqta bıznes pen ǵylym osylaı ózara ıntegrasıalanyp, tehnokrat jastarymyzdyń kóbeıýine yqpal etedi dep senemin»,-dedi Qalan jobasynyń ókilderi.
«Aǵartýshylyq fýnksıasy bar jýrnal»
Sondaı-aq, tanymdyq jýrnaldar oqýshylardyń ǵylym álemine degen qushtarlyǵyn oıatatyny sózsiz degen Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetovte saltanatty jıynǵa arnaıy kelip, óziniń aq jarma tilegin bildirdi.
«Eń aldymen osyndaı biregeı ǵylymı-tanymdyq jýrnaldyń tusaýkeserimen shyn júrekten quttyqtaımyn. Osy bastamaǵa Ulttyq ǵylym akademıasynyń muryndyq bolyp otyrǵanyna qatty qýanyp otyrmyn. Osy jýrnaldyń shyǵýynyń úlken aǵartýshylyq fýnksıasy bar. Balalar ǵylymǵa birden óz betinshe kele salmaıdy, olardy biz qyzyqtyryp, balalardyń ǵylymǵa degen erekshe sezimderin oıatýymyz kerek. Balalar osyndaı jeńil tilmen jazylǵan, vızýaly ádemi jýrnaldardy jaqsy kóredi. «Iýnyı tehnıktiń» jazylýshylary bir mıllıon, «Iýnyı natýralıs» tırajy 3,5 mıllıon boldy. «Ál-Jábrdiń atasy da» osyndaı jýrnaldardyń biri bolady dep men senemin»,-dedi Ashat Aımaǵambetov.
Alǵashqy tırajy 2500 dana bolyp shyǵarylǵan «Ál-Jábirdiń atasy» basylymyna degen suranys kún sanap kóbeıip otyr. Jýrnaldy shyǵarýǵa ǵylym ókilderi, jýrnalıser men redaktorlar atsalysty. Jobaǵa jazýshy Sadyq Sherimbek jetekshilik etse, shef-redaktory Oralaı Aleıdarova, ǵylymı redaktory - dintanýshy Asyltaı Tasbolat. Sonymen qatar, Jánıa Ábdibek syndy jýrnalıserdiń materıaldary basyldy.
Aıta keteıik, jýrnaldyń jaryqqa shyǵýyna Qalan Halyqaralyq bilim platformasy qarjylaı qoldaý kórsetken. Bul platforma – matematıkany IT tehnologıasy jáne pedagogıkanyń kómegimen oqytatyn qazaqstandyq onlaın-trenajer, matematıkany qashyqtan oqytý boıynsha naryq kóshbasshysyna aınalǵan joba.
Platformada 340 myńnan astam qoldanýshy bar, onyń 12,7 myńǵa jýyǵy personaldy oqytý ádisimen bilim alyp jatyr. Ataýy Abaıdyń «Sen de bir kirpish dúnıege, ketigin tap ta bar qalan!» degen óleń joldarynan alynǵan.
Matematıka arqyly ár balada myqty bilim irgetasyn qalaýǵa yqpal etý degen mısıamen jumys isteıdi. 2022 jyly platformadaǵy esepterdi orys tiline aýdarylyp, TMD aıasynda satyla bastady. Bıyl Reseı Federasıasynda (Tatarstan, Bashqurtstan), Ózbekstan, Qyrǵyzstan memleketterinde ashyldy. Qalan.kz Ortalyq Azıadaǵy iri halyqaralyq tehnopark «Astana Hub» rezıdenti.
