Qazaqstandyq qarjy sarapshysy Aıbar Oljaı keıingi kúnderi kópshilik arasynda talqyǵa túsken taqyryp — Kaspi aksıalarynyń arzandaǵanyn jan-jaqty saraptady. Atalǵan keıske uqsas jaǵdaı qashan bolǵanyn, nemen aıaqtalǵanyn jáne aldaǵy ýaqytta ne bolýy múmkin ekenine eksperttik pikirin bildirdi dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qazaqstan syndy beıtanys elden beıtanys kompanıalar Nasdaq syndy amerıkalyq bırjaǵa shyǵyp jatqanda eń aldymen «aıýlar» qatty qýanady. Aıýlar degende ormanda júrgen ań týraly aıtyp otyrǵan joqpyn. Bırjadaǵy spekýlánttardyń aksıa qunynyń arzandaýynan paıda tabatyn tobyn «aıýlar» deıdi. Al aksıa qymbattasa paıda tabatyndar — «buqalar».
Aıýlardyń ishinde «shortseller» degen top bar. Olar aksıa qunynyń quldyraýyn basqalar sıaqty kútip júrmeı, túrli aqparat, feık zertteý, qaýeset jasap, taratý arqyly osy quldyraýǵa barynsha yqpal etedi. Amerıkalyq shortsellerler jurt bile bermeıtin elderden kelgen, AQSH ınvestorlary tanymaıtyn kompanıalardy nysanaǵa alady. Reseıge sanksıa salynǵaly beri Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq elinen shyqqan kez-kelgen kompanıa týraly «qaıtalama sanksıa aldynda tur» dep aqparat taratsań, bırja dúr ete qalatyny anyq. Shortısterge qyzmet etetin Culper Research ta osy ádisti paıdalanyp Kaspıdi jáýkemdemek boldy. Alǵashqy eki kúnde Kaspı aksıalarynyń baǵasyn tipti 16 paıyzǵa túsire aldy. Bırjadaǵy basqalar aqymaq emes, sondyqtan artynan aksıa quny tez qalpyna keldi.
Gındenbýrg oqıǵasy
Sarapshy osy rette Hindenburg Research shortıster tobynyń Frıdom Fınansqa jasaǵan shabýylyn eske aldy. 2020 jyly Hindenburg Research Tesla-ǵa básekeles bolýǵa tıis dep sanalǵan, kapıtalızasıasy 28 mıllıard dollarǵa jetken Nicola startapyn zertteý jasaý arqyly áshkerelep, onyń aksıalaryn 75 paıyzǵa qulatqan edi. Sonyń arqasynda 263 mln dollar paıda kórgen. Aıbar Oljaıdyń esebinshe, Hindenburg Research qanjyǵasy kem degende 50 mıllıon dollarǵa maılanǵan bolsa kerek.
«2023 jyly Hindenburg Research ataqty mınorıtarlyq aksıoner Karl Aıkannyń Icahn Enterprises, Twitter negizin qalaýshy Djek Dorsıdiń Block tólemder kompanıasy men úndi mıllıoneri Gaýtam Adanıdiń Adani Group alpaýytyna shabýyl jasady. Sol kezde atalǵan kompanıalardyń ortaq kapıtalızasıasy 99 mıllıard dollar joǵaltqan. S3 Partners málimetteri boıynsha, Icahn-degi barlyq ashyq shorttar ıdeal jaǵdaıda 56 mıllıon tabys bere alǵan. Budan Hindenburg Research jartysyn tapty dep topshylasaq, Adani Group boıynsha 50 mıllıon dollardyń shamasynda tabys, Block pen Twitter jaǵdaıynda shamamen 5 mıllıon dollar paıda kelgen. Bırjada ár nárseniń tegin jasalmaıtynyn ishińiz sezetin shyǵar» deıdi sarapshy.
Osydan soń álemdik alpaýyttardy shertip júrgen Hindenburg Research Nasdaq bırjasynda lıstıńtelgen, qazaqstandyq Freedom Holding Corp. týraly zertteý shyǵarýdy durys dep tabady. Biraq osy joly Hindenburg Research ońbaı qatelesti. Zertteý materıaly jaryq kórgen kúni naryqtaǵy kotırovkalar sál qubyldy da, artynan Freedom óse bastady. Short-skvız senarıi oryn alyp, shortshylar keminde 8 mıllıon dollar joǵaltqan. «Kaspı keısinde de shortıster túk tappaǵan sıaqty. Beker ýaqyt pen energıa qurtty» deıdi qarjy sarapshysy.
Kaspi-di qulatý múmkin be?
«Kaspi aksıalarynyń qunynda turǵan eshteńe joq. Ekojúıe úshin bastysy aktıvter kólemi men bıznestiń rentabeldiligi, ıaǵnı tıimdiligi men tabystylyǵy. Bul jóninen Kaspıde problema joq.
Búgingi tańda Kaspi.kz kompanıasynyń aktıvteri 7,1 trıllıon teńgeni quraıdy. Bul bir jyl boıy búkil Qazaqstan boıynsha jınalatyn salyqtyń teń jartysy. Masshtabty elestettińiz be? Endi qarańyz. Jyl basynan beri Kaspi.kz tapqan taza tabys 460 mıllıard teńgege jetti. Iaǵnı 9 aıda 460 mıllıard bolsa, jyl sońyna deıin 600 mıllıard teńgege jetýi tıis. Bul 1 mıllıard dollardan asady. Ótimdilik rezervi mol mundaı qarjy uıymyn qulatý múmkin emes. Ekinshi jaǵynan memleket te oǵan jol bermeıdi.
Basshysy Mıheıl Lomtazde osymen altynshy ret úzdik SEO ataǵyn alǵan jáne búgin aksıonerlerine kezekti dıvıdend tólegen Kaspi.kz qazaq elindegi eń turaqty úsh kompanıanyń tizimine kiredi.
Sondyqtan, ýaıymdamaı, kaspı qosymshasyn ashyp, QR arqyly tólep, baıaǵydaı alańsyz ómir súre berińiz. Olar siz úshin isteıtin nárseni isteıtinine kúmán joq. Tek basy-kózi joq kredıt ala bermeńizder» dep támamdady sarapshy.
Eske sala ketsek, buǵan deıin Kaspi.kz aksıalaryn quldyratqan zertteýde ne aıtylǵany týraly jazǵan edik.
Jazba avtordyń ruqsatymen basyldy.
