Búgingi kásipker, buryndary aýylsharýashylyǵy vıse-mınıstri bolǵan Marat Tolybaı Qazaqstan "ponttan" birte birte bas tarta bastaıtynyn aıtady. Qaltaly azamattyń jelidegi jazbasyn Dalanews.kz oqyrmandarǵa sol kúıinde usynýdy jón kórip otyr.
"Arzan zat tutynatyndaı, men sonshalyqty baı emespin" degen sóz bar ǵoı. Ózim úshin sonyń jańa maǵynasyn ashtym. Rasynda, tek baı adam ǵana arzan zattardy tutynyp, arzan qyzmetterdi paıdalana alady. Nege ekenin bilesiz be? Óıtkeni ol eshkimge eshteńe dáleldeýge mindetti emes. Óıtkeni ol ózin-ózi áldeqashan "jasap" tastaǵan. Barshaǵa, eń bastysy óz-ózine qolynan bári keletinin dáleldegen. Osydan keıinde ol úshin alystan men mundalap turatyn qymbat saǵattar men zergerlik buıymdardyń, vıllalar men ıahtalardyń da mán-maǵynasy joıylady. Árıne, keıbir qymbat dúnıeniń qajettiligi bar. Mysaly, jaqsy meıramhanadan tústený degendeı. Jaqsy kólik te arzanyna qaraǵanda qaýipsiz jáne yńǵaıly. Biraq, praktıkalyq turǵydan alǵanda, múldem aqylǵa qonymsyz bizde baılyqtyń atrıbýttary bar. Mysaly, aýyr ári yńǵaısyz "týrbııon" qolsaǵat. Ony bizdegiler bireýge ýaqyttyń qansha ekenin aıtyp jiberý úshin emes, óziniń mańyzdylyǵyn kórsetý úshin taǵady. Dáý jıpter men hammerler she? Olardy taý-tasqa emes, qala ortasynda bedelin kórsetý úshin minip júredi. Bir kúni sol asa qymbat qolsaǵat pen hammerlerdiń ıelerine eshkimge eshteńe dáleldep jatýdyń qajeti bolmaıtynyn túsinetin ýaqyt keledi. Sosyn olar ábden kıilgen djınsy shalbarmen, japon qolsaǵatyn taǵyp, aramyzda bilinbeı júre beretin bolady. Aıtqandaı, mıllıonerdiń qarapaıymdylyǵy degen ózin-ózi qamtyǵanynyń, ózine degen senimdiliginiń birden bir belgisi. Osy túsinik birte birte kúnderdiń bir kúni bizdiń "pontty" jaqsy kóretin Qazaqstannyń da basyna keledi", delingen depýtat jazbasynda.
Aıta ketsek,2025 jyly 18 shildede qabyldanǵan elimizdiń Salyq kodeksinde "sán-saltanat salyǵy" retinde jeke salyq túri qarastyrylmaǵan. Soǵan qaramastan, jekelegen jeke tulǵalardyń múlkiniń keıbir sanattaryna salyq salý normalary bekitilgen. Atap aıtqanda:
- Quny 18 000 AEK jáne odan joǵary avtokólikter (satyp alynǵan kólik qunynyń 10%-y mólsherinde aksız esepteledi);
- Quny 24 000 AEK jáne odan joǵary ıahtalar men ushaqtar (satyp alynǵan kólik qunynyń 10%-y mólsherinde aksız esepteledi);
- Quny 500 000 teńgeden asatyn alkogól ónimderi (bir lıtrge shaqqandaǵy teńgemen kórsetilgen qunynyń 10%-y mólsherinde aksız salynady);
- Quny 10 000 teńgeden asatyn temeki ónimderi (sıgaralar) (bir danaǵa teńgemen kórsetilgen qunynyń 10%-y mólsherinde aksız salynady);
- Jyljymaıtyn múlik (páter, turǵyn úı jáne t.b.) – bir menshik ıesiniń atyna tirkelgen barlyq obektilerdiń jıyntyq quny 450 mıllıon teńgeden assa, onda múlik salyǵy 2% mólsherinde esepteledi.
Eger bir tulǵanyń menshigindegi barlyq salyq salý obektileriniń jıyntyq quny 450 mıllıon teńgeden asyp ketse, onda salyq mólsheri bylaı esepteledi:
2 946 600 teńge + 450 mln teńgeden asatyn somaǵa 2% mólsherinde.
Al, jıyntyq quny kórsetilgen shekten aspaıtyn múlik bolsa, onda ár obektiniń qunyna jeke-jeke salyq salynady.
Buǵan deıin Túrkıada ıahta men kater satyp alýshylarǵa salyq tóleý mindettelgenin jazǵan bolatynbyz. Búdjet tapshylyǵyna urynǵan Qazaqstanda 2026 jyly 1 qańtardan bastap QQS mólsheri 12-den 16 paıyzǵa ósedi.
