«Ózenmunaıgaz» AQ kompanıasynda munaı óndirý kólemi birneshe jyl qatarynan tómendep keledi. Bul Jańaózen qalasynyń ekonomıkalyq bolashaǵyna qatysty alańdaýshylyq týǵyzady, sebebi bul kompanıa birden-bir qala quraýshy kásiporyn. Qalanyń kóptegen turǵyndary munaı-gaz salasynda eńbek etetini belgili. Munaı óndirisi azaıýynyń sebepteri men olardyń joıý josparlary jaıly Dalanews.kz materıalynan oqı alasyz.
«Ózenmunaıgaz» kompanıasy Ózen jáne Qaramandybas ken oryndarynda munaı óndirýmen aınalysady. Ol jerde munaı XX ǵasyrdyń 1960-shy jyldarynan bastap ıgerilip keledi. 1961 jyly 15 jeltoqsanda Mıhaıl Kýlebákınniń brıgadasy alǵashqy munaı burqaǵyn alǵan. Sol sátten bastap Ózen ken ornynyń, sonymen birge Jańaózen qalasynyń damý tarıhy bastaý alady.
Al «Ózenmunaıgaz» kompanıasynyń tarıhy 1964 jyly bastaldy deýge bolady. Tap sol jyly «Ózen» munaı-gaz óndirý kásipshiligi quryldy. Sondaı-aq munaıshylardyń bolashaq qalasy – Jańaózen qalasynyń qurylysy bastaldy. Osy ýaqyt aralyǵynda vahtalyq jumysshylar ǵana turatyn eldi meken keńeıip, jańaózendikterdiń birneshe urpaǵy ósip-óngen qalaǵa aınaldy. Búgingi tańda qalada 100 myńnan asa halyq turady.
Ókinishke qaraı, Jańaózen qalasynyń ken oryndarynda munaı óndirý kólemi jyl saıyn tómendep keledi. 2023 jyly «Ózenmunaıgazdyń» munaı jáne gaz kondensaty óndirisi 4,3%-ǵa, ıaǵnı 4,87 mln tonnaǵa azaıdy. 2020 jyly bul kórsetkish 5 mln 347 myń tonna bolsa, 2021 jyly 5 mln 332 myń tonnaǵa tómendedi. Al 2022 jyly odan da az 5 mln 096 myń tonna munaı óndirildi.
Óndiristiń tómendeýine Mańǵystaý atom energıa kombınaty tarapynan (MAEK) elektr qýatyn apattyq ajyratýlar men shekteýler sebep boldy. Onyń ústine «Ózenmunaıgaz» ken oryndary sarqylǵan. Eske sala ketsek, bul jerde munaı ıgerile bastalǵanyna 60 jylǵa jýyq ýaqyt boldy.
Qandaı shara qoldanýǵa bolady?
Kompanıa neǵurlym munaıdy az óndirse, soǵurlym kirisi men tabysy azaıady. Bul kompanıaǵa munaı óndirýdi tıisti deńgeıde ustap turý úshin jańa jabdyq pen tehnologıalarǵa qarajat salýǵa kedergi keldiredi. Osynyń saldarynan kásiporyn munaı servısine jáne basqa qyzmetterge, sondaı-aq kúndelikti shyǵystarǵa jumsalatyn shyǵyndy óteý úshin aqsha tabýdyń basqa amaldaryn izdeýge týra keledi.
Kompanıada 10 myńnan asa adam eńbek etedi. Al, merdiger uıymdardyń jumysshylarymen birge sanasaq, «Ózenmunaıgaz» ken oryndaryna jumyldyrylǵan jumys kúshi 20 myń adamnan asýy múmkin. Sarapshylardyń aıtýynsha, «Ózenmunaıgaz» mekemesinde eńbek resýrstary kóp shoǵyrlanǵan, ıaǵnı qyzmetkerler shtaty tym úlken. Máselen, «Ózenmunaıgazdyń» bir qyzmetkeri táýligine 5 barelge jýyq munaı men gaz kondensatyn óndiredi (óndiris 365 kún úzbeı júrgizilgen bolsa). Al shetel kompanıalarynyń bir jumysshysy táýligine 15-20 barel óndiredi.
Óndiristiń tómendeýin toqtatý úshin 2023 jyly «Ózenmunaıgaz» kompanıasy Ózen jáne Qaramandybas ken oryndaryn ońaltý jobasyn qolǵa aldy. Ol úshin Qazaqstannyń Úkimeti «Ózenmunaıgazǵa» salynatyn paıdaly qazbalardy óndirý salyǵyn tómendetti. Únemdelgen qarjy ońaltý sharalaryna jumsalatyn bolady.
«Ózenmunaıgazdyń» munaı óndirisinen basqa da máselesi bar. Munaı servıs kompanıalarynyń jumysshylary ulttyq kompanıanyń shtatyna alýdy talap etkenine birneshe jyl boldy. Alaıda kompanıa shtatyn odan ári keńeıte almaıdy, áıtpesekásiporyn birneshe jyldan keıin-aq jabylyp qalýy ábden múmkin.
