Sońǵy onjyldyqtarda jasandy ıntellekt kúndelikti ómirimizdiń ajyramas bóligine aınaldy. Tapsyrmalardy avtomattandyrýdan bastap medısınalyq dıagnozdardy jaqsartýǵa deıin jasandy ıntellekt bizdiń ómirimizdiń ártúrli salalaryna jol ashty. Bul tehnologıalyq serpilistiń kóptegen artyqshylyǵy bar. Qazaqstandyq IT maman Aıgúl Satybaldına jasandy ıntellekttiń qarapaıym ómirimizdegi orny men adamzatqa degen kómegi týraly aıtyp berdi.
– Aıgúl hanym, jasandy ıntellektti qazirdiń ózinde qoldana bastaǵanymyzdy kóp adam túsine bermeıdi. Aınalamyzda jasandy ıntellektti qandaı jaǵdaılarda paıdalana bastaǵanymyzdy túsindire ketesiz be?
– Árıne, búgingi kúni jasandy ıntellektti paıdalana bastaǵanymyz sózsiz. Kúndelikti ómirde jasandy ıntellekttiń eń kórinetin jaǵdaılardyń biri – ony úı qurylǵylarynda paıdalaný. Siri, Google Assistant, Yandex Alice jáne Amazon Alexa sıaqty daýystyq kómekshiler úıdi avtomattandyrýdy basqarýǵa, taýarlarǵa tapsyrys berýge, aqparatty tabýǵa múmkindik berýde.
Jasandy ıntellekttiń arqasynda úı qurylǵylary ıntýıtıvti jáne olardy paıdalaný burynǵydan ońaı bola tústi. Jasandy ıntellekt medısına salasynda da óziniń mańyzdy sala ekenin dáleldep úlgerdi.
Mashınalyq oqytý algorıtmderi dál dıagnozdar men emdeý boıynsha usynystar berý úshin medısınalyq derekterdiń úlken kólemin taldaýǵa jasandy ıntellekt taptyrmas kómekshi bolyp tur. Bul ásirese sırek kezdesetin aýrýlardy anyqtaýǵa kezinde mańyzdy.
Sol sıaqty kólik sektorynda da jasandy ıntellekt keńinen qoldanylýda. Avtonomdy avtomobılder jolda sheshim qabyldaý úshin mashınalyq oqytý men derekterdi taldaýdy paıdalanady.
Sondaı-aq, jasandy ıntellekt áýejaılar men qoǵamdyq oryndarda kúdikti áreketterdi anyqtaıtyn jáne qaýipterdiń aldyn alatyn tıimdirek qaýipsizdik júıelerin jasaýǵa kómektesedi.
– Degenmen jasandy ıntellekttiń kóp qoldanylýynyń qandaı da bir saldary bolýy múmkin be?
– Iá, bolýy múmkin, biraq ol adamzatqa aıtarlyqtaı zardap tıgizedi dep aıtpas edim. Oıǵa keletin eń basty saldary – jasandy ıntellekt arqyly kóp quraldyń avtomattanýyna baılanysty jumyssyzdyqtyń kóbeıýin birinshi kezekte aıtýǵa bolady.
Sonymen qatar jasandy ıntellektti paıdalanýdaǵy etıka máselesi de bolýy múmkin. Iaǵnı, tehnologıany damytý maqsatynda alynatyn jeke derekterdiń saqtalýyn jáne onyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý mańyzdy.
Árıne, naqty qandaı saldary bolatyny jasandy ıntellekttiń arnaıy júıeleriniń qalaı qoldanylýyna da baılanysty. Aıtalyq, jasandy ıntellekt dıskrımınasıa jasaǵan keıster de bar. Iaǵnı, jasandy ıntellekt quralyna adamdardyń násili aqparattardy engizgen kezde «Azıalyq adamdar» sanatyn «jumyssyzdar nemese jalaqysy tómen jumysta jáne kóp balaly otbasynda turatyndar» retinde sıpattap bergen.
Sonymen qatar, qazirgi tańda ózdiginen júretin avtokólikter paıda bolǵany belgili. Alaıda mundaı jaǵdaıda adamdar jasandy ıntellekt qoldanylǵan kólikke tolyq senip, saldarynan jol apaty sekildi aýyr zardaptarǵa alyp keletin jaǵdaılar da bolyp jatady.
Odan bólek, kıbershabýyldar qaýpi artady. Sebebi, jeke derekterdi nemese kompanıa týraly qupıa aqparatty urlaǵysy keletin hakerler jasandy ıntellekt júıelerine kóbirek shabýyl jasaıdy.
– Degenmen, jasandy ıntellekt adamzat úshin qaýipti dep aıta alamyz ba?
– Jaqynda IT salasyndaǵy alyptar – Ilon Mask, Stıv Voznák jáne odan bólek myńdaǵan sarapshy jasandy ıntellektti qoldanýdy keminde alty aıǵa toqtata turýymyz keregin, osy ýaqyt aralyǵynda jasandy ıntellektti zertep alýymyz keregin aıtqan bolatyn.
Jasandy ıntellektti adamzatqa qarsy shyǵatyn robot dep túsiný qate bolar. Bul jaǵdaıda, ıaǵnı bolashaqta birneshe senarı bolýy múmkin. Sonyń birinshisi – adamzat pen jasandy ıntellekt birge beıbit ómir súredi.
Qazirdiń ózinde avtomattandyrylǵan «mashınalar» adamdardyń jeńil ómir súrýine yqpal etip jatyr. Ol joǵaryda atap ótkenimdeı kez kelgen salada baıqalady.
Tipti, robot-kýrerler de paıda boldy. Sonyń bárin adamzat óz paıdasyna qoldanyp, jasandy ıntellektpen beıbit ómir súrýge bolady. Oıǵa keletin ekinshi senarı – jasandy ıntellekt adamzatty joıyp jiberedi.
Árıne, bul ázirge tek biz fantasıkalyq fılmderde kórip júrgen dúnıe. Jasandy ıntellekt adamzatty joıyp jiberedi dep kesip aıtý durys emes. Sebebi biz aldaǵy júz jyldyqta bizdi ne kútip otyrǵanyn boljaı da almaımyz.
Suhbattasqan Aıym Nurǵalıeva
