Sońǵy aptada áleýmettik jeliler men keıbir medıa alańdarynda quqyq qorǵaýshy Baqytjan Tóreǵojına tarapynan Marat Jylanbaevtyń «ólim aýzynda jatqany» jaıly aqparat belsendi túrde taratyldy. Emosıaǵa qurylǵan jazbalar, halyqaralyq uıymdarǵa úndeýler jáne túrli posttar qoǵamda úlken rezonans týǵyzdy. Alaıda kolonıadan jarıalanǵan beınejazbalar onyń shyn máninde sportpen aınalysyp, qalypty jaǵdaıda ekenin kórsetti,- dep habarlaıdy Dalanews.kz
Saıasattanýshy Ádil Seıfýllınniń aıtýynsha, bul jaǵdaı klasıkalyq aqparattyq manıpýlásıanyń mysaly.
«Qoǵamǵa «qaterli halde» degen obraz usynylyp, keıin ony saıası kampanıaǵa paıdalanýǵa tyrysqan. Al aqıqat beınejazbalar arqyly ashyldy», – deıdi ol.
Quqyq qorǵaýshylarǵa senim daǵdarysy
Jýrnalıs Gúlbaný Ábenova da bul oqıǵadan túńilisin jasyrmaıdy. Onyń paıymdaýynsha, elimizdegi keıbir «quqyq qorǵaýshylardyń» basty maqsaty – sheteldik granttarǵa táýeldi aqparattyq sebepter jasaý.
«Biz olardy shynaıy kúresker dep senip jazdyq. Al shyn máninde árbir «shýly oqıǵa» – donorlarǵa esep berýdiń amaly eken. Bul qoǵamdy adastyrady, jýrnalıserdi de paıdalanǵandaı áser qaldyrady», – deıdi ol.
«Dúmshe-belsendiler» fenomeni
Al jýrnalıs Oral Álimbektiń pikirinshe, bul jaǵdaı – halyqaralyq qarjylandyrýdyń toqtaýy saldarynan týǵan qubylys.
«USAID bar kezde jalǵandy jalpaǵynan basqan belsendiler qazir jańa aqsha kózin taba almaı, qoǵamnan qarjy jınaý úshin ótirikti kúsheıtti. Shyndyǵynda, olardyń qazaqqa paıdasy shamaly. Qaltasyna aqsha tússe bolǵany», – dep atap ótti ol.
Jeke senimniń joǵalýy
Saıası sholýshy Ilás Mynjasarov bolsa, Tóreǵojınaǵa senimniń áldeqashan joǵalǵanyn aıtady. Onyń sózinshe, belsendi buryn da «shynaıylyqtan alshaq teorıalar» usynǵan.
«Jylanbaevtyń densaýlyǵy shyn máninde olardy alańdatyp otyrǵan joq. Keıde olardyń ózderi «jaqsy bolar ma edi, shynymen aýyr halde bolsa» degen oı týdyrady. Óıtkeni sol arqyly ózderiniń «durys ekendigin» dáleldeýge tyrysady», – deıdi ol.
Jylanbaev isi aqparattyq soǵystyń quralyna aınalǵany baıqalady. Bir jaǵynda – emosıaǵa qurylǵan ańyzdar, ekinshi jaǵynda – naqty faktiler. Bul jaǵdaı qazaqstandyq qoǵam úshin mańyzdy sabaq: árbir rezonansty aqparatty tekserip, manıpýlásıaǵa ermeı, faktige súıengen durys.
Oqıǵa taǵy da kórsetkendeı, azamattyq belsendiliktiń basty quny – adaldyq pen shynaıylyq. Al olar bolmaǵan jerde, quqyq qorǵaýshylyq mısıasy senimsizdik pen kúmánniń kóleńkesinde qalady.
