Qazaq eliniń bilim men ǵylym keńistiginde ózindik sara joly, jarqyn qoltańbasy bar kórnekti ǵalym, ulaǵatty ustaz, qoǵam qaıratkeri, saıasattanýshy-ǵalym – Janatbek Eshenqojauly İshpekbaev bıyl mereıli 60 jasqa tolyp otyr. Bul – parasatty ómirdiń, tynymsyz eńbek pen adal qyzmettiń, bıik rýh pen bekzat bolmystyń belesi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sanaly ǵumyryn ultyna, eliniń órkendeýine, rýhanı jańǵyrýyna, jastardyń tárbıesi men otandyq ǵylymnyń damýyna arnaǵan Janatbek Eshenqojauly – shyn máninde ulttyń uly muratyna qyzmet etip kele jatqan qaıratker tulǵa.
Ǵylymǵa adaldyq – ǵumyrǵa baǵdar
Janatbek Eshenqojaulynyń ǵylymı joly tereń bilim men kópjyldyq tájirıbege, ulttyq murat pen qoǵamdyq jaýapkershilikke negizdelgen. Ol – Qazaqstan Joǵary mektebi Ulttyq Ǵylym akademıasynyń korespondent-múshesi, Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Hanshan pedagogıkalyq ınstıtýtynyń qurmetti profesory, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy memlekettik syılyqtyń laýreaty, «Qurmet» ordeniniń ıegeri.
Janatbek Eshenqojaulynyń negizgi ǵylymı-zertteý eńbekteri Táýelsiz Qazaqstannyń qalyptasýy men damýy, ulttyq sana men tarıhı jadyny jańǵyrtý, saıası turaqtylyqty qamtamasyz etý máselelerine arnaldy. 2004 jyly «Táýelsiz memleketter dostastyǵynda saıası konsensýsty qalyptastyrý» taqyrybynda kandıdattyq dısertasıa qorǵap, saıası ǵylymdar kandıdaty ǵylymı dárejesin ıelendi.
Ǵylymı izdenisteri men pedagogıkalyq qyzmetiniń nátıjesinde 2011 jyly Abaı atyndaǵy QazUPÝ-niń akademıalyq profesory ataǵyna ıe boldy. Onyń qalamynan týǵan 6 monografıa, ondaǵan oqý-ádistemelik quraldar men 100-den astam ǵylymı maqalalar elimizdiń ǵylymyna súbeli úles bolyp qosyldy. Onyń eńbekteri Scopus derekqoryna enip, avtorlyq patenttermen qorǵalǵan.
«Máńgilik El» ıdeıasynyń ǵylymı negizin qalaǵan eńbekter
Janatbek Eshenqojaulynyń «Máńgilik El» ıdeıasyna arnalǵan irgeli eńbekteri – otandyq gýmanıtarlyq ǵylymnyń altyn qoryna qosylǵan biregeı týyndylar. Onyń «Máńgilik El osylaısha somdalǵan» jáne «Máńgilik El qazaǵyna hat» atty monografıalary – Táýelsiz Qazaqstannyń tarıhı shejiresin, rýhanı-mádenı qalyptasý jolyn tereń zerdeleıtin, ulttyq sana men bolmysty ǵylymı negizde baıyptaıtyn eńbekter.
Atalǵan eńbekte qazaq ultynyń tamyrynan búgingi órkenine deıingi tarıhı evolúsıasy, qoǵamdyq sanasy men ıntellektýaldyq áleýeti fılosofıalyq, saıası, mádenı turǵyda zerdelengen. Abaı murasy men ulttyq tálim, urpaq sabaqtastyǵy jáne rýhanı jańǵyrý máseleleri ǵylymı-teorıalyq negizde taldanyp, oqyrmanǵa tyń oı salady. Bul eńbek úshin Janatbek Ishpekbaev 2023 jyly gýmanıtarlyq ǵylym salasyndaǵy úzdik zertteýi retinde Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy memlekettik syılyqtyń laýreaty atyndy.
Ustazdyq pen azamattyqtyń úlgisi
Janatbek Eshenqojaulynyń eńbek joly qarapaıym mamandyqtan bastalyp, ǵylym men pedagogıka salasynda bıikke kóterildi. Abaı atyndaǵy QazPI-diń (qazirgi – Abaı atyndaǵy QazUPÝ) qazaq ádebıeti kafedrasynda oqytýshydan bastap, rektor kómekshisi, tárbıe jumysy jáne áleýmettik damý jónindegi prorektor, rektor keńesshisi, búginde – Rektor Apparatynyń basshysy qyzmetin abyroımen atqaryp keledi.
Sonymen qatar, ol – «Saıasattaný jáne áleýmettik-fılosofıalyq pánder» kafedrasynyń profesory, tárbıe jáne rýhanı damý salasynda tereń teorıalyq negizderge súıengen biregeı baǵdarlamalardyń avtory.
Onyń bastamasymen qurylǵan «Abaı mektebi» uıymy men eki jylda bir ótetin «Abaı álemi» festıvali – stýdent jastardyń ulttyq qundylyqtarǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, rýhanı tárbıeniń úzdik úlgisine aınaldy. Sondaı-aq, ultaralyq kelisimdi nyǵaıtatyn «Birlik» stýdenttik Assambleıasy da profesordyń eldik múddege sińirgen eńbeginiń bir parasy.
Qoǵamdyq qyzmettegi qaıratkerlik kelbet
Janatbek Eshenqojauly – elimizdiń qoǵamdyq-saıası ómirine de belsene aralasqan azamat. Ol – Qazaqstan Halqy Assambleıasynyń belsendi múshesi, «Amanat» partıasynyń bastaýysh uıymdarynda tóraǵa orynbasary, birneshe márte QR Prezıdenti men Májilis, Máslıhat saılaýlarynda qoǵamdyq shtab jetekshisi boldy.
Memlekettik tildi damytýǵa arnalǵan bastamalarda da ol aldyńǵy shepte júr. Qazaq tiliniń mártebesin arttyrý baǵytynda oqý quraldaryn ázirlep, termınologıalyq sózdikter avtorlyǵyna atsalysyp, til mádenıetiniń damýyna mol úles qosty. Bul eńbegi elenip, 2024 jyly «Ahmet Baıtursynuly» tósbelgisimen marapattaldy.
Odan ózge de elge sińirgen eńbegi memlekettik deńgeıde joǵary baǵalanyp, Janatbek Eshenqojauly 2018 jyly «Qurmet» ordeniniń ıegeri, «Qazaqstan ǵylymyn damytýǵa sińirgen eńbegi úshin», «Bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri», «Y.Altynsarın» tósbelgileriniń ıegeri, QR Táýelsizdiginiń 20, 25, 30 jyldyǵyna arnalǵan mereıtoılyq medaldardyń ıegeri, Panfılov aýdanynyń Qurmetti azamaty (2013 j.) atanyp, QR Prezıdentiniń birneshe márte Alǵys hattarymen marapattalady.
Parasat ıesiniń paraqtalǵan ómiri
Janatbek Eshenqojauly – búgingi urpaqtyń ǵana emes, bolashaqtyń da júregine oı salyp, ult muratyna baǵyt beretin azamat. Ol – óz halqynyń janyn uqqan, rýhyn tanyǵan, tarıhyn zerdelegen, erteńine sengen tulǵa. Onyń eńbekteri men oı-tolǵamdary – qazaq ǵylymynyń ǵana emes, ulttyq rýhanıattyń asyl qoryna aınaldy.
Osylaısha, 60 jasqa parasatpen jetken, elin súıgen, eli súıgen Janatbek Eshenqojauly – qazaq ǵylymynyń shamshyraǵy, ult rýhynyń temirqazyǵy.
