Eýrazıalyq odaq: ıntegrasıa nátıjeleri týraly sarapshylar ne oılaıdy?

Dalanews 13 qaz. 2017 11:21 543



«Eýrazıa álemi» pikir-saıys klýbynyń kezekti otyrysy «Eýrazıa keńistigindegi ıntegrasıalyq úderisterdiń nátıjeleri men senarıleri» taqyrybyna arnaldy.


Jıynnyń shymyldyǵyn túrgen saıasattanýshy Edýard Poletaev: «Reseıden ózge odaqqa birikken elderdiń áriptestigi sonshalyqty joǵary deńgeıde emes. Bálkim, bul odaqtyń bolashaǵy baıandy bolýy úshin naqty jospar jasaý qajet shyǵar?» degen pikir bildirdi.


Óz kezeginde «Sibir-Eýrazıa» sarapshylar klýbynyń atqarýshy dırektory Sergeı Kozlov ıntegrasıalyq prosestterdiń úsh ólshemi bar ekenin aıtty.




– Munyń eń bastysy mádenı keńistik. Sosyn mynadaı jaǵdaı bar. Bizdi biriktirip otyrǵan ne? Orystildi qalalyq mádenıet. Qazir bul mádenıet jan-jaqtan úlken qysymǵa ushyraýda. Bizge osy mádenıetti saqtap qalý kerek



– dedi ol.


Óz kezeginde ekonomıs Aıdarhan Qusaıynov: «Jalpy mundaı odaqtastyqtan qashyp qutyla almasymyz anyq edi. Odaqtas elder óz tańdaýyn jasady. «Reseımen bolǵanymyz jaqsy ári tıimdi, Ýkraınanyń taǵdyryn keship júrmelik» dedi olar. Keler jyly ıntegrasıa óziniń eń qıyn kezeńine keledi. Ol ne deısizder me? Kelesi jyly Reseıde prezıdent saılaýy ótedi», – degen oı aıtty.


Jýrnalıs Evgenıı Pastýhovtyń pikirinshe belgili bir memleketterdiń uıymǵa, ujymǵa, odaqqa, qaýymdastyqqa birigiýi búgin paıda bolǵan joq. Burynnan bar.


«Aıtalyq, áıgili Napaleon Bonapart birikke Eýropa birlestigin qurýdy armandady. Buǵan soǵystyń kómegimen qol jetkizbek boldy.






Keıinnen 1826 jyly áıgili Sımon Bolıvar quramyna Kolýmbıa, Bolıvıa, Perý jáne Chılı kirgen Ońtústik Birikke Shtattaryn qurǵanyn málimdeı jazdady.


Jalpy mundaı odaqqa dástúr-turmystary uqsasa, saıası, áleýmettik-mádenı baılanystary áli de bolsa saqtalǵan memleketter birigedi.


Onda turǵan túk joq. Mundaı odaqtar atalǵan memleketter álemdik saıası sahnadan óz ornyn tapqansha kerek bolady», – dedi ol.


Jıyndy túıindegen ǵalym Asqar Nursha: «Odaqtas elderdiń mádenı baılanysy týraly aıtqanda birjaqty pikir bildirýden saq bolǵanymyz jón. Aıtýynsha,




Keńes odaǵy kelmeske ketti, postkeńestik keńistiktiń aqyry da jaqyn.



– Sondyqtan da qazirgi ýaqytta basqasha oılaý qajet. Keńester odaǵynda 15 respýblıka bolady. Bul qatarǵa Baltyq elderin de qosyp otyrmyn. Baıqasańyz biz Baltyq eldiń osy sizder aıtqan postkeńestik keńistikke qospaımyz. Sebebi, olar bul keńistikten birden ketip qaldy. Basqa mádenıetke aýysty. Basqa túsinikke kóshti.


Baltyq elderin kórgen basqa da birqatar memleketter solardyń jolyn qaıtalady. Sonyń biri Ýkraına. Moldova da solaı. Grýzıa da…


Jalpy jańa álem keldi. Jáne osy jańa álemdi qabyldaý kerek. Biz Keńes odaǵynan baıaǵyda alystap ketti. Alystaı beremiz, – dedi sarapshy.





 


Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar