Qazir qoǵamda AES salý máselesi qyzý kóterilip jatyr. Árkim óz oı-pikirin aıtyp, talqyǵa salýda. Bul óte keremet jáne demokratıalyq úrdis. Sebebi, bolashaqty baǵamdaýǵa qatysty mańyzdy sheshimder qabyldaýda halyqtyń aralasýy quptarlyq is.
Atap ótý kerek, AES turǵyzý – óte aýqymdy joba. Ony ne úshin iske asyrý qajettigi jıi aıtylyp júr. Belgili bolǵandaı, búginde elimizde elektr energıasynyń 70 paıyzy kómirden, 20 paıyzy gazdan, 5-6 paıyzy kún, jel jáne sýdan alynady. Oǵan qosa, energetıkalyq ınfraqurylymnyń jartysyna jýyǵy tozǵan desedi.
Saldarynan óńirlerde qýat kóziniń tapshylyǵy baıqalyp otyr. Ásirese, eldiń ońtústik aımaqtarynda jyl ótken saıyn anyq sezilýde. Bul túsinikti de. Sebebi, ońtústikte halyq sany artyp, ekonomıkalyq damý qarqyn alǵan.
Mundaı jaǵdaıda elektr energıasyn tutyný kórsetkishi óse beretini sózsiz.
Energetıkalyq baǵyttaǵy bul másele kúrdelenbeı turǵanda, der kezinde ońtaıly sheshim qabyldanýy kerektigi aıtpasa da túsinikti.
Mamandar, qazir atom energıasynyń óte tıimdiligin alǵa tartýda. Sebebi, kún men jelden qýat alý tabıǵattyń qubylysyna tikeleı baılanysty. Aýa-raıy bultty nemese tynyq bolsa, esh nátıje bolmaıdy.
Al, AES senimdi jáne turaqty túrde óndire alady. Ári taza energıa beredi. Árıne, «atom» degende kókeıde birden kúdikti suraq týyndaıtyny anyq. Biraq, stansıanyń qurylymy men tehnologıasy ýaqyt aǵymyna saı jańa úlgige saı jobalanǵan jáne qaýipsiz eken.
Mamandardyń aıtýynsha, búginde álem elderi III jáne III+ býyndaǵy reaktorlarǵa qyzyǵady. Sebebi, bul reaktorlar ondaǵan jyldar boıy jumys isteıtin bolady. Olardyń ortasha jumys ýaqyty 60 jylǵa eseptelgen. Degenmen, ýaqytyly kútim jasaý jáne aýystyrý arqyly paıdalaný merzimin bir ǵasyrǵa deıin uzartýǵa bolady eken.
Túptep kelgende, energıa kózisiz kúndelikti tirshiligimizdi elestetý de múmkin emes. Qolymyzdaǵy telefon, úıimizdegi tońazytqysh, televızor, t.b. turmystyq zattar jáne zaýyttar men kásiporyndar, bıznes nysandary bári de qýatqa táýeldi.
Sondyqtan bolashaqty boljap, eldiń jaǵdaıyn oılaıtyndar úshin AES salýdyń mańyzdylyǵy zor dep oılaımyn. Budan qorqýdyń túgi joq. Sebebi, álemniń damyǵan elderi de qazir atom energetıkasyn jandandyrýdy qolǵa alyp otyr.
