Úlken sporttan bıliktiń túrli tarmaǵyna barǵan sportshylar barshylyq. Olardyń bir toby osy kúnge deıin Úkimet, Parlament, ákimdikter, sport mekemelerinde ártúrli basshylyq qyzmetterde boldy. Ásirese úlken sportta, Olımpıada, Álem chempıonattarynda el namysyn qorǵap, kók týdy bıik ustyǵandar týraly aıtýǵa bolady. Nazarbaevtyń dáýirinde ásirese eldiń zań shyǵarýshy organyna partıalyq tizimmen ótken dańqty sportshylar az bolǵan joq. Serik Qonaqbaev, Dáýlet Turlyhanov, Olga Shıshıgına, Muhtar Tinikeev, Serik Sápıev, Taras Hıtýov, Ońalbaı Aıashev úlken sportta jetistikke jetken, halyqtyń jyly yqylasyna bólengen tulǵalar. Olar Parlamentte otandyq sporttyń problemalaryn kóterip qoımaı, jalpy saıası-ekonomıkalyq jáne áleýmettik-mádenı saladaǵy máselelerdi qozǵap, kóppen birge elge qyzmet etti dese de bolady.
Sol dańqty sportshylardyń sportta da, saıasatta da izbasarlary ósip keledi. Jańa Qazaqstan dáýirinde de elge sporttaǵy jetistikterimen tanylǵan azamattardy bılik tarmaqtaryna qyzmetke tartý úrdisi jalǵasyn tapty. Olardyń arasynda oblys ákimdikteri, Týrızm jáne sport mınıstrligi, túrli salalyq federasıalardyń basshylyq qurylymdarynda orta eńbek etip júrgender barshylyq.
Dalanews.kz saıty men “Qala men dala” gazeti solardyń keıbirine sholý jasap, jaqynyraq tanystyrýǵa tyrysty. Olardyń osyndaı jaýapty qyzmetti atqarýǵa tájirıbesi jáne bilimi men bedeli jete me? Sportshy sheneýnikterdiń el basqarýdaǵy tájirıbesi halyqtyń kóńilinen shyǵa ma, olar qanshalyqty bilikti basshy bola aldy? Bul saýaldardy biz oqyrmannyń ózine qaldyramyz.
NURBAQYT TEŃİZBAEV
Nurbaqyt Teńizbaev – Almaty oblysy Kegen aýdanynyń ákimi. Jıyrma myńnan astam halqy bar aýdandy sońǵy 2 jyldan beri basqarady. Jasy 42-ge kelgen memlekettik qyzmetker qazirgi Jetisý oblysy Panfılov aýdany Úsharal aýylynda týǵan. Grek-rım kúresiniń sheberi Olımpıadanyń kúmis júldegeri, Azıa, Álem chempıonattarynyń birneshe dúrkin jeńimpazy. Úlken sporttan ketken soń Nurbaqyt Moldahmetuly jergilikti atqarýshy bılik salasynda qyzmet atqara bastady. Ómirbaıandyq derekterde ol sport jáne deneshynyqtyrý mekemelerinde nusqaýshy, ádisker boldy. Almaty oblystyq joǵary sport sheberligi mektebiniń dırektory. Al bılikke 2018 jyldyń qazan aıynda aralasa bastady. Sol kezdegi Almaty oblysynyń ákimi Amandyq Batalov olımpıada júldegerin óńirdegi Dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasy basshysy laýazymyna taǵaıyndaıdy. Al Qańtar oqıǵasynan keıin 2023 jyly shildede Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń jáne Kegen aýdandyq máslıhaty depýtattarynyń kelisimi boıynsha Almaty oblysy ákiminiń ókimimen Nurbaqyt Teńizbaev Kegen aýdanynyń ákimi laýazymyna barǵan edi.
Keıbir BAQ Teńizbaevty 2025 jyldyń basynda Almaty qalasy Sport basqarmasynyń basshysy laýazymyna taǵaıyndalady dep jazdy. Alaıda QR Týrızm jáne sport mınıstri janyndaǵy óńirlik sport basqarmalarynyń basshylaryn taǵaıyndaý jónindegi komısıanyń kezekti otyrysynda Almatyǵa Nurbaqyt Teńizbaev emes Darhan Nurhanulynyń kandıdatýrasy bekitilgen. Al dańqty sportshy Kegen aýdanyndaǵy qyzmetin jalǵastyryp jatyr.
ASHAT SHAHAROV
Aqtóbe oblysynyń qazirgi ákimi Ashat Shaharov ta sporttyq mansabynda halyqaralyq arenada el namysyn qorǵaǵan tanymal tulǵa. Sambodan úsh márte álem chempıony, eki dúrkin álem kýbogynyń ıegeri, dzúdodan dúnıejúzilik birinshiliktiń qola júldegeri, Qazaqstan eńbek sińirgen sport sheberi degen ataq-dańqy bar. Sıdneıde ótken 2000-shi jylǵy jazǵy olımpıadada ulttyq qurama sapynda kúresip, 5-shi orynǵa turaqtaǵan.
Ashat Shaharov 1978 jyly Reseıde qazaqtar kóp qonystanǵan Orynbor oblysynda dúnıege kelgen. 2005 jylǵy qarashadan Aqtóbe pedagogıkalyq ınstıtýty dene tárbıesi kafedrasynyń dosenti.
Al 2007 jylǵy sáýirden Aqtóbe oblystyq olımpıadashylar rezervin daıyndaý ortalyǵynyń dırektory. Al saıası mansabyn 2013 jyly BQO Qaratóbe aýdany ákimi, 2017 jyly Zelenov aýdany ákimi retinde bastaıdy. Al 2020 jyly Aqtóbe qalasynyń ákimi bop taǵaıyndalady. Keıin Prezıdent ákimshiligine qyzmetke aýysady. Sosyn Jańa Qazaqstan dáýiri kelgende Aqtóbe oblysynyń ákimi laýazymyna taǵaıyndalyp, 2023 jyldan beri Reseımen shekaralas óńirdi basqaryp otyr.
BAQTIAR ARTAEV
Baqtıar Artaev orta býyn sportshylar ishinde halyqqa tanymal jáne ózindik sımpatıasy bar, belgili sportshy. Onyń sport mansabymen birge memlekettik qyzmettegi joly da erte bastaldy. Tarazdyń týmasy bala kezinen bokspen shuǵyldanyp, Olımp shyńyna shyqqan sanaýly qazaqtyń biri. Afına olımpıadasynyń chempıony, Vel Barker kýbogynyń ıegeri Baqtıar Artaev Nurbaqyt Teńizbaevpen túıdeı qurdas.
Baqtıar Artaev qazir Qyzylorda oblysynyń Sport jáne deneshynyqtyrý basqarmasynyń basshysy. Onyń memlekettik qyzmettegi mansaby aýyl ákimi laýazymynan bastalǵan.
Quqyqtaný, menejment, dene shynyqtyrý pániniń muǵalimi mamandyqtary boıynsha M.Q.Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıtetin, Qazaq sport jáne týrızm akademıasyn támamdaǵan.
Eńbek jolynda gaz salasynda, ishki áskerde kishi qyzmetker bolyp jumys istegen. Al 2008 jyly nebári 25 jasynda Taraz qalasynyń mańyndaǵy Aısha-Bıbi aýyldyq okrýginiń ákimi bolyp taǵaıyndalady. Odan keıin Jambyl oblysy týrızm, dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasyn basqardy. Jambyl oblysy ákiminiń ókimimen Jambyl obylysy ákimi apparaty jetekshisiniń orynbasary qyzmetine aýysty. Keıin Baqtıar Artaev atyndaǵy boks saraıynyń dırektory bolǵan. «Astana» Prezıdenttik kásipqoı sport klýbynda, boks federasıasynda túrli qyzmetter atqardy. Baqtıar Artaev 2014 jyly Aısulý Ibrashova atty áıel adamdy urdy dep, basy daýǵa qalǵan bolatyn. Al 2021 jyly boksshy Baqyt Sársekbaev Artaevty bokstaǵy básekelestikke qatysty aıyptap, úndeý joldaǵan edi.
SERİK SÁPIEV
Boks áleminde aýyz toltyryp aıtarlyqtaı jetistikke jetken sportshynyń biregeıi – Serik Sápıev. Ol 2012 jyly London olımpıadasynyń chempıony bolmaı turyp, Álem jáne Azıa chempıonattarynda atoı salǵan boksshy. Dańqty sportshy Álem chempıonatynyń 2, Azıa chempıonatynyń 2 altynyn jeńip alǵan. Al Olımpıadada Baqtıar Artaev sıaqty Vel Barker kýbogyn ıelengen qazaq boks sheberi.
Serik Sápıev te Nurbaqyt Teńizbaev pen Baqtıar Artaevtyń qurdasy. Ol 1983 jyly Qaraǵandy oblysynda týǵan. Sápıevti de Nazarbaev dáýirinde memlekettik laýazymdy qyzmetterge erte aralastyrdy. Ol 24 jasynda “Astana Arlans” boks klýbynyń bas dırektory qyzmetine taǵaıyndaldy. Al saıası mansaby 2017 jyly QR Parlamenti Májilisi depýtattyǵynan bastaldy. Zań shyǵarýshy organ kreslosynda 1 jyl ǵana turaqtaǵan Serik Sápıev QR Mádenıet jáne sport mınıstrligine komıtet tóraǵasy laýazymyna jumysqa aýysty. Al 2024 jyly Qaraǵandy Sport jáne deneshynyqtyrý basqarmasynyń bastyǵy, 2025 jyly Ulttyq Sýrdlımpıa komıtetiniń prezıdenti laýazymyna taǵaıyndalǵan.
Dańqty boksshy mınıstrliktegi Sport komıtetin basqarǵan tusta eki birdeı orynbasary jemqorlyqpen ustaldy. Kóp uzamaı Sápıev te Úkimettegi laýazymynan bosatyldy. Sondaı-aq ol 2023 jyly Zelımhan Mýsıhanov esimdi sporshymen Batyrball týrnıri kezinde janjaldasyp, artynan BAQ betinde onyń qyzba minezi talqylaýǵa tústi. Serik Sápıev qazaq tilin jetik bilmegeni úshin de jıi synǵa ushyraıdy.
AǴAIYNDY ULAN RYSQUL JÁNE RÝSLAN ÁBDİRAZAQOV
Qazaq sporshylarynyń ishinde qaptaǵaı deneli, eńsegeı boıly Ulan Rysqulǵa da sońǵy jyldary atqarýshy bıliktiń qaıys kreslosyna jaıǵasty. Ulan Ǵalymuly Jetisý oblysy ákiminiń ókimimen eki ret óńirdiń Dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysy bolyp taǵaıyndaldy. Ol 2023 jyly naýryzda oblys basshysy Beıbit Isabaevtyń ókimimen Jetisý oblysy Dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasyn basqarýǵa taǵaıyndalady. Alaıda 2024 jylǵy Parıj Olımpıadasyndaǵy jetistikterdiń tómendigi óńirdegi basqarma jetekshilerin jumystan alýǵa ulasty. Ulan Rysqul da osy lekpen qyzmetinen bosatylǵan edi. Balýan araǵa 8 aı salyp, qaıtadan Taldyqorǵanǵa oraldy. Ózi kelgenshe bos turǵan laýazymǵa QR Týrızm jáne sport mınıstri Erbol Myrzabosynov Qazaqstan barysynyń úsh dúrkin jeńimpazy Ulan Rysquldy qaıta jiberdi. Ol qazir Jetisý oblysy Deneshynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysy.
Ulan Rysqul 1986 jyly Almaty oblysy Balqash aýdany Baqanas kentinde týǵan. Úsh ýnıversıtettiń dıplomyn alǵan. Dzúdodan Qazaqstannyń 3 dúrkin chempıony, Azıanyń eki dúrkin chempıony, Álem kýbogynyń kúmis júldegeri. «Qazaqstan Barysy» týrnıriniń tuńǵysh jeńimpazy. Qazaq kúresinen sport sheberi.
Jastaıynan kúrespen aınalysqan Ulan Rysquldyń qandaıda bir daýly oqıǵalarǵa qatysy joq. Ashyq derekkózderinde ondaı aqparattar aıtylmaıdy. Onyń týǵan inisi, qazaq kúresinen «Qazaqstan barysy» týrnıriniń úsh dúrkin júldegeri Rýslan Ábdirazaqov ta jańa qyzmetke taǵaıyndaldy.
Belgili balýan bıyl mamyr aıynda Almaty oblysynyń Balqash aýdanyndaǵy sport mektebine dırektory qyzmetine bekitildi.
Ol dzúdo kúresinen el chempıonatynyń birneshe dúrkin júldegeri. Sondaı-aq, 2014 jyly Reseıde ótken álem chempıonatyna qatysqan. Rýslan qazaq kúresinen 2019 jyly 100 keli salmaqta álem chempıony atandy. Aıta ketý kerek Ulan Rysqul men Rýslan Ábdirazaqov qazirgi Jetisý oblysynyń ákimi Beıbit Isabaevtyń jerlesi. Olar Almaty oblysy Balqash aýdany Baqanas aýylynan shyqqan.
AIBEK NUǴYMAROV
Qazaq kúresiniń taǵy bir sheberi Aıbek Nuǵymarov qazir Abaı oblysynda memlekettik qyzmetker. Ol bıyl qazan aıynda Abaı oblysy Aıagóz aýdany ákiminiń orynbasary qyzmetine taǵaıyndaldy. Aıbek Serikboluly 1987 jyly Abaı aýdany, Qundyzdy aýylynda dúnıege kelgen. Semeı polıtehnıkalyq kolejin «Zańger» mamandyǵy boıynsha, Semeı memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýtyn «Dene shynyqtyrý» mamandyǵy boıynsha, Qazaq ınovasıalyq gýmanıtarlyq – zań ýnıversıtetin «Zańger» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.
Semeı qalasy boıynsha Shyǵys Qazaqstan oblystyq Olımpıadalyq rezervtegi № 1 balalar – jasóspirimder sport mektebinde jattyqtyrýshy – oqytýshy bolyp bastaǵan.
2019 jyldan bastap Semeı qalasyndaǵy Kólik kolejiniń dırektory qyzmetine taǵaıyndaldy.Qazaq kúresinen on dúrkin Qazaqstan chempıony, tórt dúrkin Azıa chempıony, «Álem Kýbogynyń» úsh dúrkin ıegeri, Qazaq kúresinen Álemniń tórt dúrkin chempıony, «Eýrazıa Barysy» halyqaralyq týrnıriniń tórt dúrkin chempıony, «Álem Barysy» halyqaralyq týrnıriniń úsh dúrkin chempıony, «Qazaqstan Barysy» týrnıriniń eki dúrkin chempıony. Respýblıkalyq saıası keńestiń múshesi, «AMANAT» partıasy Saıası keńesiniń múshesi, VII, VIII shaqyrylǵan Abaı oblystyq máslıhat depýtaty bolǵan. Birqatar memlekettik nagrada men joǵary dárejeli marapattary bar.
ASQAR MOJANOV
Shyǵys Qazaqstannan shyqqan kıkboks sheberi Asqar Mojanov ta óńirdiń sport salasyna jetekshilik etedi. Sportshy 2009 jyldan beri SHQO Deneshynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysy. Ol bul qyzmetten birneshe ret ketip, birneshe ret orylǵan. Sheneýnik 1973 jyly 13 maýsymda Óskemen qalasynda dúnıege kelgen. 1995 jáne 2010 jyldary S. Amanjolov atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan Memlekettik ýnıversıtetin «Dene shynyqtyrý jáne sport», «Memlekettik jáne jergilikti basqarý» mamandyqtary boıynsha aıaqtaǵan. «Altaı» kásibı-sporttyq klýbynyń dırektorynyń orynbasary bolyp qyzmet atqardy. Óskemen qalasynyń dene shynyqtyrý jáne sport, bilim jáne sport, sport jáne týrızm bólimderin basqardy. Ol kıkbokstan KSRO chempıony, Eýropa chempıony, Álem chempıony jáne Azıa qurlyǵynyń chempıony.
ARMAN ÁBEÝOV
Memlekettik qyzmette abyroıly qyzmet atqaryp júrgen taǵy bir sportshy Arman Ábeýov Qazaqstan armıasynyń Ortalyq sport klýbynyń basshysy, polkovnık. Ol Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstrligi Sport komıtetiniń tóraǵasy boldy. Memlekettik kúzet qyzmetinde túrli laýazymdarda qyzmet atqardy.
Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi Arman Ábeýov – sambodan úsh dúrkin Álem kýbogynyń ıegeri, dzúdodan Azıa chempıony, sambodan, dzúdodan jáne qazaqsha kúresten on dúrkin Qazaqstan chempıony.
AQJÚREK TAŃATAROV
Búgingi sholýymyzdy taǵy bir dańqty sportshy, London olımpıadasynyń qola júldegeri, Qazaqstannyń eńbek sińirgen sport sheberi, erkin kúresten Qazaqstannyń 4 dúrkin chempıony, birneshe dúrkin halyqaralyq birinshilikterdiń jeńimpazy Aqjúrek Tańatarovpen qortyndylaımyz. Ol da atqarýshy bılikte laýazymdy qyzmet atqarady. Sportshy qazir Almaty oblysynyń Dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń jetekshisi. Oǵan deıin 2024 jyly Aqjúrek Tańatarov Jambyl oblysy ákiminiń sportty damytý jónindegi keńesshisi (shtattan tys) bolyp taǵaıyndalǵan. Odan buryn Jambyl oblysynda birneshe sport mektepterinde dırektorlyq qyzmetter atqarǵan. Aqjúrek Tańatarov Jambyl oblysy Turar Rysqulov aýdanynda 1986 jyly ómirge kelgen.
Aqjúrek Tańatarovdyń esimi budan buryn keıbir daýly oqıǵalarmen baılanysty BAQ betterinde de aıtyldy. Jambyl oblystyq Sport basqarmasyna qarasty mektepte jumysta joq 9 adamǵa jalaqy tólengen degen derek aıtyldy. Aqjúrek Tańatarov sol kezde Taraz qalasyndaǵy Olımpıadalyq rezervtiń oblystyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat kolejinde dırektor bolatyn. Kóp uzamaı osy janjaldy basý úshin ol qyzmetten ketti. Osy mektepti 4 jyl basqarǵan Olımpıada júldegeri laýazymnan bosatylǵan soń Jambyl oblysy ákiminiń keńesshisi, bıyl Almaty oblysynda basqarma basshysy laýazymyna deıin ósti.
Jalǵasy bar…
