Táýelsizdiktiń eleń-alańyńda Baıqońyr ǵarysh aılaǵy Reseıdiń qaramaǵyna ótip ketýi ábden múmkin edi. "Nursultan Nazarbaevtyń mámilegerlik qarym-qabiletiniń arqasynda Baıqońyr Qazaqstannyń quramynda qaldy, ári ony jalǵa berýde de bizdiń tarap tabandylyq tanytty", – deıdi Qasym-Jomart Toqaev.
Dalanews.kz Qazaqstan prezıdentiniń "Nur men kóleńke" atty kitabynan Baıqońyrǵa qatysty kelissózderdiń qalaı júrgenin egjeı-tegjeıli baıandaǵan myna bir úzindini nazarlaryńyzǵa usynady.
"Maǵan syrtqy ister mınıstri retinde N.Nazarbaev pen B.Elsınnyń arasynda ótken kóptegen kezdesýler men kelissózderdiń kýási bolýdyń sáti tústi.
Bul eki memleket halqynyń ıgiligine arnalyp qabyldanǵan sheshimder úshin joǵary jaýapkershilikpen oraılasqan ózara qarym-qatynastar bolatyn. 1994 jyly naýryzda Baıqonyr ǵarysh aılaǵynyń taǵdyry sheshilgen kezdesý- sonyń biri.
Bul másele jónindegi kelissózder óte kúrdeli de shıelenisti júrdi. Bir de bir tarap ǵarysh aılaǵynyń mártebesine baılanysty aldyn ala ýaǵdalastyqqa qanaǵattanbady.
Reseıde keıbir saıasatkerler atalǵan strategıalyq obektini zańdyq turǵydan da, is júzinde de Qazaqstannan bólip alý kerek dep sanady.
Bizdiń elimizde de ǵarysh aılaǵyn reseılikterge berýge kúmánniń bolǵany "aıaǵyna deıin berispeý" qajet degen pikirdiń qalyptasqany jasyryn emes.
Máskeýde ótken kelissózder barysynda Nursultan Ábishuly men Borıs Nıkolaevıch Baıqońyrdyń Qazaqstannyń menshigine qalatyny, biraq Reseı ony jalǵa alý shartymen paıdalanatyny jóninde prınsıpti turǵyda ýaǵdalasty.
Bul eki prezıdenttiń óziniń mán maǵynasy jaǵynan durys ta strategıalyq sheshimi bolatyn. On jyldan soń eki el ǵarysh aılaǵyn qazaqstandyq baılanys jer serigin ushyrýǵa paıdalaný týraly kelisimge qol qoıady.
Al sol kezde áńgimeniń qıyn túıini ǵarysh aılaǵynyń jaldaý aqysynyń qunyna kelip tirelgen. Ony paıdalanǵany úshin reseılikter eshqandaı tólem jasaǵysy kelmedi.
Shaǵyn kuramda meılinshe shıelenisti ótip jatqan kelissózdiń bir sátinde Borıs Nıkolaevıch ahýaldy seıiltý úshin ishimdık ákelýdi surady. Kaýipsizdik kyzmetiniń kyzmetkeri tórt rúmkege kuıylǵan araǵy jáne jeńil- jelpi tiske basary bar tabaqty alyp kirdi.
Nursultan Ábishulynyń:"Nege tórt rúmke?" degen suraǵyna kabınettiń qojasy jaıbaraqat qana: "Eki rúmka az, al tórteýi jetkilikti",- dedi.
Osy bir ózinshe oınaqy dıalogtan soń prezıdentter baýyrlastyq, dostyq úshin tost kóterip, tabaqshada turǵan ydystardy tábettene bosatty.
Odan soń bizdiń prezıdent:
"Reseı - úlken memleket koı, Baıqonyr úshin sizder nege tólem jasaǵylaryńyz kelmeıdi?"- dedi.
Borıs Nıkolaevıch bul suraqqa basyn shaıqap:
"Kóp talap etip otyrsyzdar, 200 mıllıon dollar bizdiń búdjetimiz úshin múldem kóp. Meni joldastarym túsinbeı qalýy múmkin, olar ǵarysh aılaǵyn Qazaqstandiki dep moıyndaǵanymyzdyń tólemi retinde tegin alýdy surap otyr", – dep jaýap berdı.
Sóıdedi de, budan arǵy pikirtalasty sozýdyń endi maǵynasy joq degendeı ol qolyn shalt sermep qaldy.
Biraq N.Nazarbaev ǵarysh aılaǵyn jaldaý aqysyn tóleýdi aqyryna deıin talap etip otyryp aldy.
Aqyrynda Borıs Elsın kelisýge bel sheshti de: 50 mıllıon dollar, odan bir dollar da artyq emes dedi.
Birer sekýnd oılanǵan Nursultan Ábishuly:
"Borıs Nıkolaevıch, jaldaý aqysyn 100 mln dollar deńgeıinde belgileıik, buǵan qosa 15 mıllıon dollar dostyǵymyz úshin bolsyn", – dedi.
Bul usynys sol kezdegi mınıstr Andreı Kozyrevke unamaı, ol jalma-jan óz prezıdentine birdeńe dep keńes bergisi kelip edi, biraq B.Elsın onyń munysyn jaqtyrmaı kaldy.
Ol ústeldi alaqanymen: "Kelisemin!" – dep sart etkizip bir urdy da, óziniń Syrtqy ister mınıstrine óz ornyńdy bil degendeı ısharamen susty kózimen kárlene qarap qoıdy.
Mine, sondyqtan da shart mátininiń túpnusqasynda ǵarysh aılaǵynyń quny tasqa basylǵan árippen emes, N. Nazarbaevtyń qolymen jazylǵan.
Búgingi kún turǵysynan Baıqońyr problemasyn sheshýge, bálkim, ózgeshe oraımen kelý kerek bolar. Biraq sol kezde budan basqa amal joq edi, Nursultan Nazarbaev óte kúrdeli ahýalda múmkindiktiń bárin syǵyp alǵandaı boldy.
Eń bastysy biregeı qurylym bolyp tabylatyn, búkil adamzat órkenıetine tıesili ǵarysh aılaǵy Qazaqstannyń zańdyk ıeliginde qaldy, sonyń arqasynda bizdiń elimiz kosmostyq memleketter qataryna endi.
Álemdik qoǵamdastyq ǵarysh aılaǵy jónindegi kelisimdi saıası jaǵynan ońtaıly sheshim dep qabyldady".
