Elimizde qazaq tilinde qyzmet kórsetýdi talap etetin azamattar kóbeıip keledi. Alaıda arnaıy mekemelerde til máselesi álde de kóńil kónshitpeıdi. Buny kóz kórip, qulaq estip júr. Máselen, til janashyry Tolqyn Muhtarhanova osyndaı jaǵdaımen betpe-bet kelgen. Ol qazaq tiliniń quqyǵyn shektegen “Miele” JSHS jáne "Mechta" kompanıalaryn azamattyq sotta jeńip shyqqan. Til maıdanyndaǵy tartysty jaǵdaıdy Air Astana kompanıasynyń burynǵy qyzmetkeri Dalanews.kz agenttiginiń tilshisine egjeı-tegjeıli baıandap berdi.

Kópbalaly ananyń aıtýynsha, til úshin kúres bir jyl buryn bastaý alǵan. Buǵan deıin de ádildikti tý etken azamattyń til quqyǵyn talap etýine birneshe jaǵdaı áser etken.

“Negizi ózim ádildikti týra ári qoryqpaı aıtatyn adammyn. Ádiletsizdikti kórsem, kóz jumyp otyra almaımyn. Jalpy til úshin kúreske barýdyń birneshe sebebi bar. Birinshi – balalarymnyń bolashaǵyna degen alańdaýshylyq. Bir kúni balam bir ǵımarattaǵy jazýdy kórip, “Anashym, “ehet” degen ne dep surady?”. Sóıtsem tóbede "shyǵý" degen jazýdy tek aǵylshyn tilinde jazyp qoıǵan. “Exit” degen sózdi “ehet” dep oqyp júr eken. Men osy sátte balam óz eliniń ǵımaratynan túsinbeıtin sózdi oqyp turǵanyna qatty namystandym.

Ekinshi sebep dúkende bolǵan jaǵdaı edi.  Kezekte turǵanda satýshy bir kisige: “Ia vas ne ponımaıý. Govorıte na rýsskom, lıbo ýhodıte s ocheredı” dedi. Maǵan sol sátte: “Men óz elimde turamyn, biraq nege qazaq tilimiz qorǵalmaǵan” degen oı keldi. Sóıtip zańdy adilet.kz-ten qaraı bastadym. Memlekettik tilimizdi qorǵaıtyn zańdar kóp eken. Alaıda biz ony bile bermeıdi ekenbiz. Eger men sol jerde zańdy bilsem, satýshyny ornyna qoıar edim” , - deıdi Tolqyn hanym.

Osylaısha zańmen tolyqqandy tanysyp shyqqannan keıin, ol til máselesin bir Konstıtýsıamen qorǵaýǵa bolatynyn túsinedi. Aıtýynsha, zań turǵysynan kóptegen múmkindik qarastyrylǵan. Alaıda adamdar odan beıhabar. 

“Bizdiń Ata Zańymyzda ne deıdi? Árkim Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyn, zańdaryn, adamdar quqyqtaryn, bostandyqtaryn, abyroı men qadir-qasıetin qurmetteýge mindetti. Ókinishtisi, biz óz quqyǵymyzdy bilmegendikten, tilimizdi qorǵaı almaı júrmiz.

Ary qaraı til týraly zańǵa toqtalyp ótsem. Munda tutynýshylardy qorǵaıtyn zań men kásipkerlik kodeks te bar. Tipti jarnamadaǵy mańdaıshalarǵa da arnaıy zań qarastyrylǵan. Osylardyń bárin oqyp, ózimniń quqyǵymdy tolyq qorǵaı alatyn boldym”, - deıdi ol.

Osy tusta Tolqyn hanym Qazaqstanda turmystyq tehnıkaǵa qajetti taýarlardy usynatyn “Miele” kompanıasymen til máselesi boıynsha keleńsiz jaǵdaıǵa tap bolady. Tipti bul is sotqa deıin barǵan.

“Otbasymyzben jańa qonys aldyq. Sol jerge óńdeý jumystaryn jasaýǵa bel baıladyq. Osylaısha jazda aldyn ala “Mechta” dúkenine baryp, “Miele” kompanıasynyń kir jýǵysh mashınasy men keptiretin qurylǵysyn satyp aldyq. Páterimizdiń óńdeý jumysy aıaqtalǵan soń, kúzde jańa qonysymyzǵa kóship keldik.

Zattarymyzdy “Miele” kompanıasynan aldyrttyq. Sodan kópbalaly bolǵan soń, birinshi qajet nárse kir mashına boldy. Sony ornatyp, qoldana bastadyq. Alaıda men nusqaýlyqtan qazaqsha mátin taba almadym. Alǵan zattarymyzda qazaqsha nusqaýlyǵy múldem bolmady. Sodan men “Miele” kompanıasyna habarlasyp, olardan qazaqsha nusqaýlyqty suradym. Olar jiberý úshin ýaqyt qajet ekenin aıtty. Sodan men óz talabymdy sot arqyly sheshetinimdi jetkizdim”, - deıdi Tolqyn hanym.

Al kompanıa qazaqsha nusqaýlyǵyn eki apta ótkennen keıin jibergen.

“Aıta ketetin jaıt, “Miele” bir aı nemese eki apta buryn ashylǵan kompanıa emes. Qazaqstanda 15 jyldan beri jumys istep keledi. Eger olarda qazaqsha nusqaýlyq bolsa, sol mezette elektrondy poshtama joldaıtyn edi. Biraq olar eki apta ótkennen keıin iske kirisip, elektrondy nusqasyn poshtama jiberdi. Nátıjesinde “Miele men "Mechta" kompanıalaryn “tutynýshy quqyǵym buzyldy dep” azamattyq sotqa berdim. Birinshiden, tutynýshy retinde suraǵan nusqaýlyq pen “Miele”  kompanıasynda qazaqsha aqparattyń joq ekenin aıttym. Sonymen qatar "Miele" kompanıasynyń saıtynda qazaq tilin tańdaıtyn batyrmanyń joq ekenin de atap óttim. Sot prosesinde olar “kz” degen qazaqsha batyrmany engizdi.Alaıda batyrmany qosqanymen, qazaqsha aqparat bolmady. Osy negizde tutynýshy retinde quqyǵymnyń buzylǵanyn qostym”, - deıdi til janashyry.

Nátıjesinde ol “Miele” kompanıasyn sotta jeńip shyǵady. Al tutynýshy quqyǵyn shektegen kompanıa oǵan arnaıy ótemaqy tólegen.

“Meniń bir tanysym shańsorǵysh satyp aldy. Ol jerde de tek oryssha nusqaýlyq boldy. Men ony dálel retinde qosqym keldi. Alaıda sot bir tutynýshy bolǵandyqtan, ony bólek tutynýshy retinde jazsyn dep aıtty. Sottyń sheshimi boıynsha, “Miele” kompanıasyn prokýratýraǵa 455-bap boıynsha jiberýim kerek boldy. Sondaı-aq “Miele” kompanıasy tutynýshy quqyǵym buzylǵany úshin moraldyq shyǵyn retinde 100.000 teńge tóledi jáne bajymdy qaıtaratyn boldy”, - deıdi ol.

Aryzdanýshy atalmysh kompanıamen is áli aıaqtalmaǵanyn jáne ony sońyna deıin jetkizetinin aıtty. 

“Miele kompanıasynyń saıtynda til tańdaý buryshy bolmaıtyn. Tek oryssha turatyn. Sot barysynda “kz” dep batyrma engizdi. Biraq aqparat áli de joq. Sondyqtan meniń kelesi jumysym prokýratýraǵa aryz jazyp, "Miele" kompanıasynyń kórneki aqparattarynyń bárin aýdartý”, - deıdi.

Til janashyry ár adam Qazaqstannyń kez kelgen óńirinen qazaqsha aqparat alýǵa tolyq quqyqyly ekenin jáne máseleni daý-damaısyz zań turǵysynan sheshýge bolatynyn aıtady. Osy tusta kásipkerler de zańmen tanysyp shyqsa degen ótinishin jetkizdi.

“Kóptegen kásipkerge aıtarym bar. Eń birinshi olar tutynýshy quqyǵyn qorǵaıtyn zańdy oqyp, kásipkerlik kodeksin qarap shyqsa deımin. Óıtkeni men qazaq tilindegi aqparatty talap etetin kezde, kóp jaǵdaıda sen urys izdep tursyń, ultshylsyń dep aıtady. Men óz kezegimde "Bul jerde qatyp qalǵan eshqandaı prınsıp joq ekenin, tek men quqyǵymdy zań júzinde talap etip turǵanymdy aıtamyn”, - dep sózin jalǵady ol.   

Qazirgi tańda adamdar qaı jerde júrse de óz quqyǵyn qorǵaı alady. Osy tusta til janashary úıde otyryp-aq aryzdy onlaı berýge múmkindik qarastyrylǵanyn atap ótti.

“Memleket basshysy halyqtyń shaǵymyn, aryzyn, talaptaryn jetkizý úshin onlaın júıeni de iske qosty. Máselen, sýretke túsiresiz. Sosyn ótinish pen elektrondy kiltińiz bolsa, barlyq mekemege shaǵym jibere alasyz. Al shaǵymǵa jaýap kelmese,sotqa bere alasyz. Esh qıyndyǵy joq. Men osy tásildi halyq túsinse eken deımin. Máselege beı-jaı qaramaı, óz quqyqtaryn talap etse, biz qoǵam retinde damı alamyz”, - deıdi ol.

Sondaı-aq til janashyry taǵy bir mańyzdy tilegin tilge tıek etti.

“Meniń taǵy bir armanym -  memlekettik til týraly zań shyǵaryp, sony qadaǵalaıtyn arnaıy bólimshe bolsa eken deımin. Sebebi ol jalpy qazaq bolyp qalýymyzdyń mańyzdy bólshegi” – dep ótinishin jetkizdi.