Shveısarıa bıligi Ózbekstannyń birinshi prezıdentiniń qyzy Gúlnara Karımovadan tárkilengen 182 mıllıon dollardy qaıtarýǵa daıyndalyp jatyr. Buǵan deıin Ózbekstan Fransıadan Karımovanyń aktıvterinen 10 mıllıon dollar alǵan, biraq onyń qaıda jumsalǵany belgisiz. Al Shveısarıa bul qarajatty nege Tashkentke tikeleı emes, arnaıy halyqaralyq qor arqyly qaıtarady? Bul másele jóninde sarapshylar pikir bildirgen, dep habarlaıdy Dalanews.kz Azattyqqa siltep.
Karımova isi: sybaılas jemqorlyq jáne zańsyz tabys
Gúlnara Karımovaǵa qatysty qylmystyq isti sybaılas jemqorlyq, zańsyz tabysty “tazartý” jáne memleketke mıllıardtaǵan dollar zalal keltirý áreketteri dep sıpattaýǵa bolady.
Ózbekstan Bas prokýratýrasynyń málimetinshe, Karımova memleket pen azamattarǵa 1,6 mıllıard dollar, 26 mıllıon eýro jáne 1 trıllıon sýmnan (shamamen 77,5 mıllıon dollar) astam shyǵyn keltirgen. Ózbekstan úkimetiniń ótinishi boıynsha, onyń Shveısarıa bankterindegi 840 mıllıon dollar aktıvi buǵattalǵan.
Qaıtarylǵan aqsha qaıda jumsalady?
2025 jylǵy 6 aqpanda Ózbekstan Ádilet mınıstrligi Shveısarıanyń Bas prokýratýrasy Gúlnara Karımovaǵa qatysty qylmystyq is aıasynda tárkilengen ondaǵan mıllıon dollardy qaıtarý týraly sheshim qabyldaǵanyn habarlady. Mınıstrliktiń málimetinshe, qarajat Ózbekstan úkimeti men Shveısarıa federaldy keńesi arasyndaǵy kelisimge sáıkes qaıtarylady.
“Kelisim boıynsha, 2012 jyly Gúlnara Karımovaǵa qarsy qozǵalǵan qylmystyq is barysynda tárkilengen jáne Ózbekstannyń keıbir azamattary zańsyz ıelengen 182 mıllıon dollar elge qaıtarylady”, – delingen resmı habarlamada.
Ózbekstan Ádilet mınıstrligi 2022 jyldyń aqpanynda Karımovanyń Fransıadaǵy aktıvterinen 10 mıllıon dollar qaıtarylǵanyn jáne taǵy 131 mıllıon dollardyń qaıtarýǵa daıyn ekenin málimdegen bolatyn.
Resmı aqparatqa sáıkes, BUU janyndaǵy Uzbekistan Vision 2030 qory arqyly qaıtarylǵan qarajat Ózbekstan halqynyń múddesine saı áleýmettik mańyzy bar jobalarǵa, sonyń ishinde densaýlyq saqtaý jáne bilim berý salalaryna jumsalady.
Aqsha qalaı jumsalady?
Alaıda bul qarajattyń naqty qaıda jáne qalaı jumsalatyny týraly ashyq esep bar ma? Ulybrıtanıanyń Olster ýnıversıtetiniń krımınologıa profesory Krıstıan Lasslett bul máselege kúmánmen qaraıdy.
“Bul qarajattyń jumsalýy týraly qoǵamǵa ashyq esep berilgenin kórmedim. Eger aqparat qoljetimdi bolmasa, onda ol qarjyny basqa maqsattarǵa paıdalaný nemese talan-tarajǵa salý qaýpi joǵary”, – dep esepteıdi ol.
Londondaǵy Central Asia Due Diligence zertteý ortalyǵynyń dırektory Álisher Ilhamov ta osy pikirdi qoldaıdy.
“Shveısarıa bul aktıvterdi, burynǵy 130 mıllıon dollar sıaqty, qazirgi 182 mıllıon dollardy da Ózbekstan úkimetine tikeleı emes, BUU agenttigi arqyly beredi. Sebebi, eger bul qarajat tikeleı Ózbekstan úkimetine berilse, ony qaıtadan jymqyrý nemese sybaılas jemqorlyqqa paıdalaný qaýpi bar”, – deıdi Ilhamov.
Gúlnara Karımova isi jáne Batyspen qarym-qatynas
Saıasattanýshy Rafael Sattarov Gúlnara Karımovaǵa tıesili qarajattyń qaıtarylýyn Ózbekstannyń Batys úkimetterimen baılanysyn nyǵaıtýymen baılanystyrady.
“Resmı túrde aıtylmasa da, qazirgi ýaqytta Eýropa men Batys elıtalarynyń Ózbekstan men Ortalyq Azıa elderine degen kózqarasy ózgerdi. Osyndaı jaǵdaıda Gúlnara Karımovanyń qarajatyn qaıtarý prosesi Ózbekstan basshylyǵy úshin aıtarlyqtaı jeńildedi. Biraq Ózbekstan qoǵamy úshin bul proses eshqashan ashyq bolmady. 2013 jyly Gúlnara Karımovaǵa aıyp taǵylǵannan beri bul istiń aınalasynda qaýeset pen boljamdar ǵana kóp”, – deıdi saıasattanýshy.
Qarajattyń elge qaıtarylýy – mańyzdy qadam. Biraq onyń halyq ıgiligine qanshalyqty tıimdi jumsalatyny ashyq baqylaý men eseptilikti qajet etedi.
