Memlekettik kirister komıteti tórt aı boıy salyq qaryzyn ótemegen, boryshy 150 AEK-ten (589,8 myń teńge) asatyn kompanıalardyń tolyq tizimin jarıalady. Komıtet deregine súıengen Dalanews.kz málimetinshe, bul tizimde 15 myńnan asa kompanıa bar, olardyń jalpy qaryzy 758,7 mlrd teńgege jetken.

Qaryzyn ótemeı júrgender kimder?

Eń nazar aýdararlyǵy osy qaryzdyń 60 paıyzy nemese 448,3 mlrd teńgesi nebári 10 kompanıanyń enshisinde eken. Boryshkerler arasynda belsendi jumys istep turǵan da, qazir jumysyn toqtatqan da kompanıalar kezdesedi. Olardyń keıbiri týraly derek az.

Eń kóp salyq bereshegi bar kompanıalar mynalar:

• Ai-To Progress – 104,1 mlrd teńge (Almaty, tirkelgen jyly – 2007, kóterme saýdamen aınalysady);
• TEX ALLIANCE – 94,1 mlrd teńge (Almaty oblysy, tirkelgen jyly – 2013, kóterme saýda);
• Alpha-bet – 88,1 mlrd teńge (Almaty, tirkelgen jyly – 2015, qumar oıyndar uıymdastyrýshy, sheteldik úlesi bar kompanıa);
• OLIMP KZ býkmekerlik keńsesi – 80,2 mlrd teńge (Astana, tirkelgen jyly – 2006, sport salasy);
• GB Invest – 43,5 mlrd teńge (Almaty oblysy, tirkelgen jyly – 2011, bólshek saýda);
• "Kastıng" – 18,1 mlrd teńge (Almaty, tirkelgen jyly – 1999, tústi metal quıý, sheteldik qatysýy bar, birlesken kásiporyn);
• "KazGerStroı" birlesken kásiporny – 8,9 mlrd teńge (Astana, tirkelgen jyly – 2004, turǵyn úı qurylysy);
• "PFD Interneshnl" Atyraý fılıaly – 3,8 mlrd teńge (Atyraý oblysy, tirkelgen jyly – 2000, sheteldik kompanıa);
• "FortStroı-T" – 3,69 mlrd teńge (Astana, tirkelgen jyly – 2020, qurylys-montaj jumystary);
• GL-TRANSPORT – 3,59 mlrd teńge (Almaty, tirkelgen jyly – 1999, avtobýs tasymaly).

Salyq beresheginiń basym bóligi myna bes óńirge tıesili:

• Almaty qalasy – 369,9 mlrd teńge;
• Almaty oblysy – 151,5 mlrd teńge;
• Astana qalasy – 53,1 mlrd teńge;
• Qaraǵandy oblysy – 45,9 mlrd teńge;
• Aqtóbe oblysy – 38,1 mlrd teńge.

Premer-mınıstr Bektenovtiń eskertýi

28 aqpanda premer-mınıstr Oljas Bektenov vıse-premer-ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarınmen jáne qarjy mınıstri Mádı Takıevpen birge jumys keńesin ótkizdi. Keńeste salyq-búdjet reformasy jáne salyq túsimderin baqylaýdy kúsheıtý máseleleri qaraldy.

Qarjy mınıstri Mádı Takıev júrgizilgen taldaý sheńberinde salyq tóleýshiler shaǵyn kásipkerlikti qoldaý jáne damytý maqsatynda buryn engizilgen arnaıy salyq rejımderin (SRP) paıdalanǵany anyqtalǵanyn baıandady.

"Qarjy mınıstriniń aqparatynan salyq júktemesin ońtaılandyrýdyń ártúrli shemalaryn qoldana otyryp, mindetin adal atqarmaıtyn kásipkerler baryn kórip otyrmyz. Mıllıardtaǵan aınalymmen olar búdjetke ózderiniń tapqan paıdasyna múldem sáıkes kelmeıtin somalardy tóleıdi. Bizde osyndaı iri kompanıalardyń tolyq tizimi bar. Ol tizimde BI Group, BAZIS jáne basqa da kóptegen iri qurylys kompanıasy júr. Ekonomıkanyń basqa salalarynda jumys isteıtin belgili ári tanymal meıramhanalar, fıtnes-klýbtar jáne ártúrli kompanıalar bar. Osy múmkindikti paıdalana otyryp, qazir salyq júktemesin ońtaılandyrýdyń túrli shemalaryn qoldanatyn iri kompanıalardyń ıeleri men basshylaryna qarata aıtqym keledi. Búgin-erteń sizderdiń kompanıalaryńyzǵa salyq organdarynan qosymsha salyq somalaryn tóleý qajettiligi týraly habarlamalar kelip túsedi", - dedi Bektenov.

Oljas Bektenov kásipkerlerden eki apta ishinde salyq organdaryna qosymsha salyq deklarasıalaryn tapsyrýdy jáne shynaıy salyq somasyn tóleýdi surady.

"Eger bul áreketter jasalmasa, memleket fıskaldyq jáne quqyq qorǵaý organdaryn qosqanda, memleket ıeligindegi barlyq resýrsty qoldaný quqyǵyn ózine qaldyrady. Munyń sońy qıyn bolady, biraq eger bıznes memleket aldyndaǵy mindettemesin ádiletti túrde oryndaýǵa daıyn bolsa, biz dıalogqa daıynbyz", - dedi Oljas Bektenov.