Qazaqstannyń munaı eksporty Kaspıı qubyr jelisi konsorsıýmy (KQK) arqyly mamyr aıynda edáýir qysqarýy múmkin, dep habarlaıdy Dalanews.kz Reuters agenttigine siltep.
Novorossııskidegi Reseıdiń Qara teńiz porty arqyly jóneltiletin CPC Blend markaly shıki munaı eksporty sáýirdegi táýligine 1,6 mln barelden mamyrda shamamen 1,5 mln barelge deıin tómendeıdi dep kútilýde.
KQK — Qazaqstan munaıynyń negizgi eksport arnasy. Sońǵy aılarda bul baǵytta birqatar kidirister boldy, al oǵan áser etýshi basty faktor — geosaıası turaqsyzdyq.
1 sáýirden bastap KQK arqyly eksport táýligine 1 mln barelge deıin shekteldi. Bul naryqtan shamamen 700 myń bareldiń joǵalýyna ákeldi. Buǵan sebep — 2024 jylǵy jeltoqsanda Kerch buǵazynda oryn alǵan munaı tógilýinen keıingi Reseı júrgizgen tekseristerden soń Novorossıısk termınalyndaǵy úsh aılaqtyń ekeýiniń jabylýy boldy.
Keıin reseılik sot bul shekteýlerdi alyp tastap, eki aılaqtyń jumysyna qaıta ruqsat berdi. Alaıda úshinshi aılaq áli de jumys istemeı tur, bul qubyr ótkizý múmkindigin shekteıdi.
Reseı bıligi keıbir ınfraqurylymdyq aqaýlardy ýkraın drondarynyń shabýylymen baılanystyrdy. Atap aıtqanda, «Kropotkınskaıa» sorǵy stansıasy men oǵan jaqyn munaı qoımasyna shabýyl jasalǵan. Sonymen qatar VPÝ-1 jáne VPÝ-2 aılaqtarynyń jabylýy Reseı kólik salasyn qadaǵalaý agenttiginiń qaýipsizdik tekseristerimen baılanysty.
Qazaqstan OPEK+ óndiris kvotalaryn oryndaýda qıyndyqtarǵa tap bolýda. Sebebi munaı óndirý kólemi kelisilgen shekterden asyp ketken. Bul jaǵdaıǵa Chevron basqaratyn Teńiz ken ornyndaǵy óndiristiń artýy áser etken.
Týyndaǵan qıyndyqtarǵa jaýap retinde jáne energetıka salasyndaǵy áriptestikti ártaraptandyrý maqsatynda Qazaqstan jýyrda BAÁ-men jalpy quny 5 mıllıard dollardan asatyn kelisimderge qol qoıdy. Bul kelisimder jasyl energetıka, ınfraqurylym jáne sıfrlandyrý salalaryn qamtıdy, dep habarlady Astana Times basylymy.
Aıta ketsek, 2025 jyldyń 17 aqpanynda Krasnodar ólkesiniń Kavkaz aýdanynda ornalasqan Kropotkınskaıa munaı aıdaý stansasy drondar shabýylyna ushyrady. Qaza tapqandar men zardap shekkender joq, alaıda munaı tasymaldaý nysany búlinip, qoldanystan shyǵyp qaldy.
"18 aqpanda oqıǵa ornynda KQK basshylyq toby jáne konsorsıýmnyń Batys óńiriniń ókilderi bolyp, terıtorıany sholyp shyqty. Mamandardyń aldyna qysqa merzimde merdigerlermen birlesip, stansıanyń barlyq qosalqy obektileriniń jumysqa qabilettiligin qalpyna keltirý úshin jóndeý jumystaryn júrgizý mindeti qoıyldy", - dep atap ótti konsorsıýmdaǵylar.
Sondaı-aq "Transneft" JAQ Kaspıı qubyr konsorsıýmynyń (KQK) "Kropotkınskaıa" munaı aıdaý stansıasyna jasalǵan drondar shabýylynyń saldarynan qansha shyǵyn bolatynyn jarıalady.
"KQK mamandarynyń pikirinshe, atalǵan soqqynyń saldarynan bolǵan aqaýlardy joıýǵa 1,5 aıdan 2 aıǵa deıin ýaqyt ketedi, bul Qazaqstannyń munaı aıdaý kóleminiń shamamen 30%-ǵa tómendeýine ákelip soqtyrýy múmkin", - dep túsindirdi kompanıadaǵylar.
Aıta keteıik, KQK Teńiz – Novorossıısk baǵyty boıynsha munaı tasymaldaýdy jalǵastyrýda. Júk jóneltýshilerden munaı qabyldaý sharasy munaıdy aıdaý boıynsha naqtylanǵan tehnıkalyq múmkindikter boıynsha júzege asyrylady.
Kaspıı qubyry konsorsıýmynyń Kýbannyń Kavkaz aýdanyndaǵy "Kropotkınskaıa" munaı aıdaý stansasy RF terıtorıasynda ornalasqan eń iri nysan bolyp tabylady. KQK qubyr jelileri júıesi - TMD terıtorıasyndaǵy energetıkalyq saladaǵy iri jobalardyń biri. Teńiz-Novorossıısk qubyrynyń uzyndyǵy 1 511 shaqyrymdy quraıdy. Bul baǵyt barlyq eksportqa baǵyttalatyn munaıdyń úshten ekisinen astamyn qamtıdy. Munaı salasynyń mamany Oljas Baıdildınovtyń naqtylaýynsha, bul qubyrmen aıdalatyn 63 mln tonna munaıdyń 53,8 mln tonnasy – qazaqtiki, naqtyraq aıtqanda, Teńiz, Qarashyǵanaq jáne Qashaǵan munaıy (búkil kólemniń 86%), sonymen qatar basqa da qazaqstandyq kompanıalardyń da shıkizaty bar. Sondyqtan ol Qazaqstan da bul rette resmı ustanymyn bildirip, óz aktıvin qorǵaý kerektigin aıtady. Al alda da bul qubyrǵa shabýyl jasalyp, ol búlinetin bolsa, sarapshynyń aıtýynsha, ondaı jaǵdaıda Qazaqstan munaıynyń eksporty kúrt qysqaryp, óz kezeginde ol búdjet túsimderine, odan ári teńge baǵamyna keri áser etýi yqtımal.
