Májilis depýtattary "2026–2028 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq búdjet týraly" zańdy qabyldap, eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq baǵytyn aıqyndady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qujattyń negizine álemdik ekonomıkanyń qalypty ósimi, ınflásıanyń báseńdeýi jáne qarjy naryǵyndaǵy turaqtylyq alynǵan.
Boljam boıynsha, aldaǵy orta merzimdi kezeńde ishki jalpy ónimniń ortasha ósimi 5,3 paıyz shamasynda bolmaq.
2026 jyly respýblıkalyq búdjet kirisi 19,2 trıllıon teńge, 2027 jyly — 21,2 trıllıon teńge, al 2028 jyly 23,2 trıllıon teńgege jetedi dep josparlanǵan.
Shyǵystar kólemi de kezeń-kezeńimen artady:
- 2026 jyly — 27,7 trln teńge,
- 2027 jyly — 28,8 trln teńge,
- 2028 jyly — 29,8 trln teńge.
Óńirlerge qosymsha qoldaý
Búdjetti talqylaý kezinde depýtattar aımaqtardyń damýyna basymdyq berýdi usyndy. Osy maqsatta Úkimet rezervinen 30 mıllıard teńge, al memlekettik qaryzdy óteý esebinen 16,5 mıllıard teńge qosymsha bólinbek.
Bul qarajat:
- jylý jáne elektr energetıkasyn jańǵyrtýǵa,
- gaz jáne sý júıelerin jetildirýge,
- ózen-kól jaǵalaýlaryn nyǵaıtý sıaqty ınfraqurylymdyq jobalarǵa baǵyttalady.
Jedel járdem qyzmetin kúsheıtýge de erekshe kóńil bólindi. Qosymsha 5 mıllıard teńge osy salaǵa jumsalmaq.
"Biz tek máseleni aıtyp qana qoımaı, ony sheshýge naqty qadam jasaımyz. Bul qarjy jetispeıtin óńirlerde jańa jedel járdem brıgadalaryn ashýǵa, bazany jańartýǵa jáne qyzmetkerlerdiń eńbekaqysyn kóterýge múmkindik beredi. Eń bastysy, bul sheshim adam ómirin saqtaýǵa baǵyttalǵan", — dedi Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetov.
Ǵylym men mádenıet
Zań jobasy aıasynda qaterli isikke qarsy radıofarmasevtıkalyq preparattardy óndirýge qarjy qarastyryldy. Bul Qazaqstanǵa dári-dármekti óz ishinde ǵana emes, syrtqy naryqqa da eksporttaýǵa jol ashady.
Sonymen qatar qosymsha qarajat tómendegi salalarǵa bólinedi:
- 1,6 mlrd teńge — Respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebindegi ustazdardyń jalaqysy men oqýshylardyń turmystyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa;
- arhıvter men kitaphanalardyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn kúsheıtýge;
- Ulttyq ǵylym akademıasynyń aǵymdaǵy shyǵyndaryn óteýge;
- 111 mln teńge — qazaq tiliniń Ulttyq sózdik qoryn jasaýǵa;
- qazaq tilindegi múltfılmderdi óndirý men taratýǵa;
- «XXI ǵasyr kóshbasshysy», «Azamat» jáne «Jaıdar» sıaqty zıatkerlik jobalardy qoldaýǵa.
Búdjet jobasyn talqylaý qorytyndysy boıynsha Májilis depýtattary zańdy qabyldady.
Bul qujat — eldiń ekonomıkalyq turaqtylyǵyn saqtaýmen qatar, áleýmettik ádildikti nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan mańyzdy qadam boldy.
Buǵan deıin
Eske salaıyq, buǵan deıin Májilis depýtaty Azat Perýashev ulttyq kompanıalardyń memleketke tóleıtin dıvıdend kólemi tym az ekenin synǵa alǵan bolatyn. Onyń aıtýynsha, iri kvazımemlekettik holdıńter mıllıardtaǵan tabys taba tura, búdjetke mardymsyz qarjy aýdarady, al onyń esebinen áleýmettik sala men aımaqtyq jobalar zardap shegip otyr.
"Bul – ádiletsizdik. Memlekettik aktıvterden túsken kiris eń aldymen halyq ıgiligine jumsalýy tıis", – degen edi ol.
Perýashevtyń aıtýynsha, «Aqjol» partıasy memlekettik jáne kvazımemlekettik kásiporyndardyń barlyq qarajatyn tek búdjet arqyly ótkizý talabynan bas tartpaıdy.
"Biz 2024 jyldyń búdjetin bekitken kezde kvazımemlekettik sektordyń barlyq tabysyn búdjettiń kiris bóligine engizý týraly usynys jasadyq. Alaıda bul talaptyń ornyna «Samuryq-Qazyna» qory júıe quraýshy kompanıalardan túsken tabystyń 50 paıyzyn ózderi qalaǵan baǵyttarǵa jumsaý týraly norma qabyldatty. Al «Báıterek», damý ınstıtýttary, áleýmettik-kásipkerlik korporasıalar sıaqty qurylymdar taǵy da búdjetten tys qaldy", - dedi ol.
Depýtattyń málimdeýinshe, Joǵary aýdıtorlyq palata «Samuryq-Qazyna» qorynyń 11 enshiles kompanıasynan túsken 347 mlrd teńge tabys búdjetke túspegenin anyqtaǵan.
"Qordyń qarjylyq kiristeri, esepshottardaǵy bank paıyzdary, valúta baǵamynyń aıyrmasynan túsken paıda jáne basqa da tabystary memleket búdjetine baǵyttalmaı jatyr. 2024 jyly bul kiristerdiń jalpy kólemi 1 trln 250 mlrd teńgeden asqan. Bul soma esepke alynbaǵan jáne el qazynasyna túspegen. Al osynyń ústine qordyń tikeleı satyp alý úlesi 56 paıyzdan 60 paıyzǵa deıin ósip, 2 trln 200 mlrd teńgege jetken. Osylaısha, ashyqtyq pen básekelestik qaǵıdalary óreskel buzylyp otyr. Mysaly, KEGOK aksıonerlik qoǵamy jabdyqtardy naryq baǵasynan úsh ese qymbatqa satyp alǵan", - dedi Perýashev.
