"Búgin, 16 maýsymda Astanada QHR basshysy Sı Szınpınniń qatysýymen Ortalyq Azıa elderi kóshbasshylarynyń kezdesýi bastalady. Bul kelissózder álemdik geosaıası jaǵdaı kez kelgen ýaqytta kútpegen jerden ózgerip sala beretindeı kezeńde ótýde.  Eýropa jańa tepe-teńdik modelin izdeýde. Taıaý Shyǵys qalshyldap tur. Reseı - Ýkraınadaǵy soǵysqa baılanysty tereń ishki transformasıa kezeńinde. Mundaı jaǵdaıda Qazaqstannyń turaqtylyǵy men ashyqtyǵy tek básekege qabiletti artyqshylyqqa aınalyp qana qoımaı, strategıalyq aktıv túrin qabyldaýda".  Osylaı degen ekonomıkalyq sarapshy Rasýl Rysmambetov Qazaqstan men Qytaıdyń ózgerister dáýirindegi strategıalyq áriptestiginiń 7 baǵytyn atap kórsetti, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Ekonomıs Qazaqstannyń Ortalyq Azıanyń iri ekonomıkasy retinde óńirlik yntymaqtastyqtyń qatysýshysy ǵana emes, onyń sáýletshisi bolý múmkindigine de ıe ekenin aıtady.

"Biz Shyǵys pen Batysty bir-birine qarsy qoımaımyz, biz ózgeni ajyratýshy qabyrǵalar salmaımyz, kerisinshe biriktiretin dálizder quramyz. Osyndaı dálizderdiń biri - Qytaımen tereń, teńdestirilgen, pragmatıkalyq seriktestik. Búgingi tańda bizdiń yntymaqtastyǵymyz jańa deńgeıge kóterilýde, onyń Qazaqstanǵa naqty paıda ákeletin kem degende 7 baǵyty bar (shyn máninde olardyń sany odan kóp)", - deıdi Rasýl Rysmambetov.

Atap aıtqanda:

Birinshisi - jańa býyndaǵy ınfraqurylymdyq ınvestısıalar.

Temir joldardy, logıstıkalyq habtardy, kedendik jáne sıfrlyq platformalardy ıntegrasıalaı otyryp, "aqyldy" shekaralyq aımaqtardy (Qorǵas) damytý. Bul qazirdiń ózinde Qazaqstannyń Qytaı, Kavkaz jáne Eýropa arasyndaǵy negizgi tranzıttik torap retindegi ustanymyn kúsheıtedi. Ózbekstanmen, Qyrǵyzstanmen jáne Trans-Kaspıımen aradaǵy shekaralas saýda ortalyqtary jaıyn da umytpaǵan jón.

Ekinshisi - sý jáne klımattyq jobalardaǵy yntymaqtastyq. Bizge transshekaralyq ózenderdi basqarý (İle, Ertis), sýarý júıelerin qurý jáne ońtústik óńirlerde melıorasıany jańǵyrtý boıynsha birlesken baǵdarlamalardy iske qosý qajet. Bul arada bizge qytaılyqtar tamshylatyp sýarý jáne shóleıtter sanyn qysqartý tájirıbesimen kómekke kele alady.

Qytaı jáne biz úshin Qazaqstanda óndiristik tizbekterdi qurý mańyzdy bolyp tabylady. Bul - úshinshisi. Qytaı óndiristeriniń bir bóligin Qazaqstan terıtorıasyna kóshirý: avto bólshekterden bastap agro óńdeý salasyna deıin. Bul jumys oryndary men tehnologıalyq bazany qurýǵa múmkindik beredi. Eń bastysy – ekologıa jaıyn jadydan shyǵarmaý.

Tórtinshisi, jasyl energetıka jáne sırek kezdesetin jer asty elementteri. Qytaı kún batareıalary, akýmýlátorlar, sırek kezdesetin jer asty metaldaryn qaıta óńdeý tehnologıalary boıynsha álemdik kóshbasshy bolyp tabylady. Qazaqstan shıkizatty jetkizýshi senimdi seriktes bola alady, sonymen birge ózindik qun tizbegin birtindep arttyra otyryp, qaıta óńdeý jaǵyn damyta alady.

Besinshiden, bul qarjylyq seriktestik jáne ulttyq valútalarmen ózara esep aıyrysý. SHYU-nyń jańa Damý bankiniń iske qosylýymen jáne ıýánnyń óńirlik valúta retinde kúsh alýymen Qazaqstan EAEO jáne OA aýmaǵynda esep aıyrysý, qorlandyrý jáne ıslam bankıngi úshin hab bola alady. Nemese valúta qorjynyna baılanǵan aımaqtyq sıfrlyq aktıvterdi birtindep iske qosýymyzǵa da bolady.

Bilim men tehnologıa - altynshy tarmaq. JOO-nyń birlesken kampýstary, AI, bıotehnologıa, jasyl qurylys salasyndaǵy zertteý ortalyqtary. Qazaqstan postkeńestik naryqtarǵa beıimdele otyryp, Qytaı tehnologıalaryn engizýde synaq alańyna aınalýy múmkin. QazUÝ qazirdiń ózinde Shyńjań zertteý ýnıversıtetinen grant alyp úlgerdi jáne bizdiń zertteýshiler úshin tamasha nátıjeler baıqalady.

Jetinshisi,  týrızm, medısına, mádenıettermen almasý. Medısınalyq týrızmdi damytý (sanatorııler, check-up ortalyqtary), Batys Qytaıǵa qatynaıtyn tikeleı reıster, "Jibek joly" jáne gastronomıalyq týrızm baǵyttaryn ilgeriletý.

Budan Qazaqstanǵa keletin paıda:

• jańa jumys oryndary men ınvestısıalar,
• shıkizatqa jatpaıtyn eksporttyń ósimi jáne tereń óńdeý, tehnologıalyq transfer jáne sıfrlyq ınfraqurylym,
• Qytaı men syrtqy álem arasyndaǵy hab retinde eldiń mártebesin bekitý,
• Reseıdiń ońtústiginde, Kavkaz ben Taıaý Shyǵystaǵy pozısıalardy nyǵaıtý.

"Mańdaıymyzǵa baqyraıtyp turyp bylaı dep jazyp alýymyz kerek: "Biz bul yntymaqtastyqqa táýeldilik retinde emes, jańa álemde turaqtylyqtyń býynyna aınalý múmkindigi retinde qaraýymyz kerek. Qazaqstan qazirdiń ózinde Qytaıdyń Ortalyq Azıaǵa kiretin qaqpasy bolyp tabylady, biraq bizdiń Eýropa men Taıaý Shyǵysqa shyǵa otyryp, búkil eýrazıalyq keńistiktegi áriptestik arhıtektýrasynyń ortalyǵyna aınalýymyz da múmkin jáne solaı bolýy da tıis. Bul uly derjavalarmen jumysta eń bastysy - óz osin joǵaltyp almaý. Qazaqstan Qytaıdyń batys tiregine de, Batystyń shyǵys tiregine de aınalmaýy tıis. Qazirgi barlyǵy kimge súıenetinin bilmeı, jantalasqan álemde Qazaqstannyń osyndaı sırek kezdesetin múmkindigi bar. Syn esim emes, zat esim. Býfer emes, qurastyrý núktesi. Al bul qarýdyń emes, aqyl-oıdyń kúshin, strategıany jáne aldyn ala jasalǵan uzaqmerzimdi kózqarasty qajet etedi", - deıdi ol.

Aıta ketsek, búginderi Qytaı Halyq Respýblıkasynyń tóraǵasy Sı Szınpınniń memlekettik saparmen Qazaqstanda júrgeni belgili.