Ótken jyldan bastap álemdi jaılaǵan koronavırýs indetine baılanysty barlyq oqý júıesi onlaın tártibinde qashyqtyqtan oqytý júıesine kóshkeni málim. Alǵashynda bul júıemen oqytý qıyn bolǵany shyn. Biraq birte-birte bul jaǵdaıǵa daǵdylanýǵa týra keldi. Bizdiń Abaı atyndaǵy Qazaq ult­tyq pedagogıkalyq ýnı­ver­sıtetinde qashyqtan oqýǵa kóshý kóp qıyndyq týǵyzbady. Sebebi biz­de kóp jyldan beri Univer jáne Moodle aqparattyq júıele­ri jumys istep keledi jáne bi­­­lim berýdi uıymdastyrý­­­dy osy arqyly qam­tamasyz etemiz. So­ny­­men birge za­manaýı kom­mý­nı­kasıalyq Skype, Zoom júıelerin paıda­lanyp, kóptegen onlaın sa­baq­tar ótkizdik.

Degenmen ja­sy egdeleý, kompúterdi te­reń meńgermegen ustazdarymyzǵa qıyndyqtar týǵyzdy. Biz olarmen arnaıy sabaqtar ótkizdik. Ýnı­versıtet stýdentteriniń 70 paıyz­dan astamy aýyldyq jer­ler­de turady. Olar bizdiń júıege kirý kezinde, keı­bir aýyldarda ınternet óte nashar bolǵandyqtan, brshama qıyndyqtarmen betpe-bet keldi. Stýdentter ot­ba­­­sylary kompútermen ne noý­t­­­­býkpen tolyq qamtamasyz etil­­megen. Degenmen bizdiń júıe­lerge gadjettermen mo­bıl­di baılanys arqyly kirý úshin arnaıy baǵdarlama jasa­ǵany­myzdyń arqasynda bul jerde de tyǵyryqtan shyǵýdyń jolyn taptyq. Bul kezdegi bizdiń eń negizgi maqsaty­myz - stýdentterdi tolyq­qandy bilim berý júıesimen qamtamasyz etý jáne bilimniń sapa­­­­syn tómendetip almaý bolatyn. Birden qashyq­tan oqý júıesine kóshý bilim sapasyna keri áser etpedi deý qıyn. Óıtkeni aıaqastynan bolǵan jaǵdaıda betpe-bet bilim berýdi jalǵastyrý qıyn boldy. Ustaz­darymyz tipti ýaqytpen sa­na­spaı kúni-túni jumys istedi. Óıtkeni stýdentterdiń suraqtary kez kelgen ýaqytta paıda bolyp, tapsyrma oryn­­­daýda qıyndyq­tar týyndap jatty. Degen­­men biz stý­dentterdiń ózderine qoıylǵan talap­tardyń bárin oryndaýyn qamtamasyz ettik.

 

Qazirgi tańda «Pandemıadan keıin qalaı bolady? Stýdentter aýdıtorıaǵa qaıta kele me? Álde, qashyqtan oqý júıesinde qala ma?» degen basty suraq týyndap otyr. Árıne, aldaǵy ýaqytta qa­shyqtan oqytýdyń orny da, már­tebesi de artady. Degenmen ýnıversıtetter men mektepter bilim ordasy retinde saqtalyp qa­lady. Óıtkeni stýdentterdiń ne­gizgi bilimdi alatyn, azamat retinde qalyptasatyn, áleý­met­tik jaǵynan damıtyn jeri - osy oqý oryndary. Ýnıversıtettiń mádenıeti, bilim berý ortasynyń mádenı nemese psıhologıalyq jaǵynan áserin qashyqtan oqy­tý bere almaıdy. Tótenshe jaǵdaı kezinde stý­denttermen birneshe ret onlaın kezdesý ótkizdim. Olar­dyń eń basty suraǵy: «Aǵaı, ýnıver­sıtet­ke qashan qaıtamyz?» boldy. Olar ustazdarymen tikeleı ju­mys istegenniń qanshalyqty mańyzdy ekenin jaqsy túsindi.

 

Qashyqtan oqytýdyń da ózin­dik ońtaıly tustary bar. Stý­dentterdi aýdıtorıada sa­baq­tarmen otyrǵyzbaı, kóptegen nár­selerdi qashyqtan berýge, sóı­tip jańa ıdeıa retinde aıtylyp júrgen blended learning - aralas oqytýdy engizýge múmkindik týyp jatyr. Bul jaǵdaıda praktıkalyq oqytýdy kóbeıtýimizge bolady. Mysaly, ýnıversıtette IV kýrs stýdentterin jyl boıy tórt kún mektepterge praktıkaǵa jiberip, eki kún ýnıversıtette teorıalyq bilim alatyn júıe engizgenbiz. Endi stýdentter praktıka kezin­de ýnıversıtetke kelmeı-aq, qa­shyqtan tapsyrmalaryn oryn­daıtyn júıege kóshti. Sonda stýdentter ýnıversıtetke jyl basynda, sosyn ortasynda bir aptadan kelip, sol ýaqytta tapsyrmalar men aralyq ba­qylaýlardy oryndaıdy jáne se­mestrdiń sońynda sesıa tap­syrýǵa keledi. Basqa ýaqytta tek praktıkada júredi.

 

Aldaǵy ýaqytta bilim berý­de dástúrli ádiske qosymsha qa­shyqtan oqytýdy da paı­da­lanǵymyz keledi. Bul ádis stýdentterdiń ózindik jumys­ta­rynyń mańyzyn, jaýap­ker­shiligin arttyrdy. Buryn­ǵy­daı toppen birge júrip tap­­syr­­­malaryn oryndaıtyn jaǵ­­daı joq, árkim ózi úshin jaýap beredi. Stýdentter óz be­tinshe bilim alýǵa, ózin-ózi da­my­týǵa beıimdeledi. Qashyqtan oqy­týdyń kóp múmkin­­dikteri bar. Bul álemdik úzdik tájirıbelerdi alýdyń jaqsy joly eken. Ótken jyly 6-7 eldiń ǵalymdary bi­ri­gip, konferensıa ótkizdik. Olar óz oı-pikirleri men ǵylymı jetistikterin or­taǵa saldy. Buryn mundaı konferensıalardy ótkizý úshin bir elde jınalyp, biri kelip, ekinshisi jeke jaǵdaıyna baı­lanysty qatysa almaı qalyp jatatyn. Qazir belgili bir taqyr­ypty belgilep, birer saǵattyń ishinde álemdik deńgeıdegi kez­desýler ótkizip jatyrmyz. Beı­nekonferensıalardyń múmkin­digi zor ekenine kózimiz jetip otyr, ony aldaǵy ýaqytta keńinen paı­dala­natyn bolamyz.

Takır Balyqbaev, Abaı atyndaǵy qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń rektory, profesor.