Birinshi suraq: Kólik salyǵyn qandaı sýbektiler tóleýge mindetti?
Jaýap: Kólik salyǵyn jeke ıeliginde kóligi bar jeke tulǵalar, zańdy tulǵalar men olardyń qurylymdyq bólimsheleri jáne salyq tóleý obektisi negizinde qarjylyq kelisim boıynsha lızıń alýshylar tóleýge mindetti. Al kólikti senimhatpen nemese saqtandyrý polısi boıynsha júrgizip júrgender kóliktiń tehnıkalyq tólqujaty kimniń atyna resimdelgen bolsa, sol adamnyń atynan tóleýi qajet.
Qazirgi ýaqytta kólikti senimhatpen nemese saqtandyrý polısimen júrgizip júrgen júrgizýshilerdiń ishinde kólik salyǵyn jyldap tólemeı júrgen azamattar az emes.
Olardyń keıbireýi kólikti senimhat arqyly basybaıly satyp alsa da, óz atyna resimdeýge asyqpaıdy. Sonymen qatar qala ishinde jol júrý erejesin buzǵan jaǵdaıda da aıyppul kólik ıesiniń atyna keledi.
Sondyqtan da kóligin satýshy azamattar kólikti basqa bireýge satqan jaǵdaıda, ony birden satyp alýshy sýbektiniń atyna resimdep bergeni abzal. Sonda ǵana joǵaryda aıtyp ótken problemalardan boıdy aýlaq ustaýǵa bolady.
Ekinshi suraq: Kóliktiń qandaı túrleri salyqtan bosatylady?
Jaýap: Júk kóterý salmaǵy 40 tonna jáne odan asatyn karerlik samosvaldar, arnaıy jabdyqtalǵan medısınalyq kólik quraldary jáne Qazaqstannyń halyqaralyq reestrinde tirkelgen teńiz kemeleri salyq tóleýden bosatylady.
Úshinshi suraq: Kóliktik salyqty tóleý merzimi qandaı?
Jaýap: Jeke tulǵalar kólik salyǵyn aǵymdaǵy jyldyń 31 jeltoqsanynan keshiktirmeı tóleýleri qajet. Sonymen qatar kólikti tirkeý, qaıta tirkeý jáne tehnıkalyq baıqaýdan ótkizý kezinde salyqty aldyn ala tóleýi tıis.
Tólemegen jaǵdaıda kólik tirkeýge alynbaıdy jáne tehnıkalyq baıqaýdan ótkizilmeıdi.
Al endi zańdy tulǵalar bolsa kóliktiń tirkelgen jerine baılanysty sol jyldyń 5 shildesine deıin tóleýge mindetti. Al endi 1 shildeden keıin satyp alǵan jaǵdaıda, deklarasıa tapsyrýdyń ýaqyty kelgennen keıin eseptegi aıdyń 10-na deıin keshiktirmeýi tıis. Salyqtyq mindettemelerdi oryndamaǵan jaǵdaıda, keshiktirilgen ár kún úshin pená júrip otyrady.
Tórtinshi suraq: Qandaı sýbektiler kóliktik salyqtan bosatylady?
Jaýap: Bul suraqtyń jaýaby Salyq kodeksiniń 365-babynda naqtylanǵan. Oǵan jan-jaqty jaýap berý úshin gazettiń bir beti kótermeıdi. Sondyqtan da qysqasha toqtalyp óteıin. Atap aıtsaq, aýyl sharýashylyǵy ónimin (balyq aýlaý, t.b.) shyǵaratyn zańdy tulǵalar, fermerlik jáne sharýa qojalyqtarynyń basshylary, tıisti normatıv boıynsha qajettilikke baılanysty paıdalanatyn arnaıy tehnıkalar salyqtan bosatylady.
Sonymen qatar múgedekterdiń qoǵamdyq uıymdarynyń qaraýyndaǵy qozǵaltqysh kólemi 3000 kýbtan aspaıtyn bir jeńil kólik pen bir avtobýs bosatylady.
Buǵan qosa Uly Otan soǵysyna qatysýshylar men olarǵa teńestirilgender, soǵys jyldary tylda janqıarlyq eńbek etý nátıjesinde KSRO-nyń ordenderi men medaldarymen marapattalǵandar, 1941 jyldyń 22 shildesinen bastap 1945 jyldyń 9 mamyryna deıin keminde alty ásker qatarynda qyzmet etkender jáne tylda janqıarlyqpen eńbek etse de, KSRO-nyń ordenderi men medaldarymen marapattalmaǵandar, Uly Otan soǵysynyń batyrlary men Sosıalısik eńbek erleri, «Halyq qaharmany», «Qazaqstannyń eńbek eri» ataǵyna ıe bolǵandar, Dańq ordeniniń úsh dárejesiniń jáne Otan ordeniniń ıegerleri, kópbalaly «Batyr analar», «Altyn alqa» jáne «Kúmis alqa» ıeleri bosatylady. Bul tizim QR Úkimetiniń arnaıy qaýlysymen bekitilgen jáne ústimizdegi jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine endi.
Besinshi suraq: Kóliktik salyqtyń stavkalary qandaı mólsherde?
Jaýap: Kóliktik salyq kóliktiń markasy men tartymdylyq kúshine baılanysty aılyq eseptik kórsetkishpen esepteledi. Qazirgi ýaqytta bir aılyq eseptik kórsetkish 2121 teńge kóleminde belgilengen. Jáne de kóliktik salyq mindetti túrde kólik ıesiniń atynan tólenedi.
Mysaly, jeńil kólikterdiń stavkasy 1 aılyq eseptik kórsetkishten 117 eseptik kórsetkish aralyǵyn quraıdy. Atap aıtsaq, otaldyrǵysh kólemi 1100 kýbqa deıin 1 aılyq eseptik kórsetkish, 1100-den 1500 kýbqa deıin 2 aılyq eseptik kórsetkish, 1500-den 2000 kýbqa deıin 3 aılyq eseptik kórsetkish bolyp kete beredi. Kóliktik salyqtyń stavkalary tek jeńil kólikter ǵana emes, júk kólikterine de baılanysty Salyq kodeksiniń 367-babynda naqty kórsetilgen.
Beken NURAHMETOV, Almaty qalalyq memlekettik kirister departamenti túsindirý jumystary basqarmasynyń bólim basshysy
