Ekonomıkalyq ósimdi tejeýshi faktorlar qataryna jahandyq dúdamaldylyq,munaı baǵasynyń turaqsyzdyǵy jáne ınvestısıalyq belsendiliktiń baıaýlaýy jatady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Ulttyq statısıka búrosynyń aldyn ala derekteri boıynsha, 2025 jyldyń qańtar-mamyr aılarynda JİÓ 6,0% ósti, bul jahandyq turaqsyzdyq jaǵdaıynda tirkelgen ekonomıkalyq ósimniń aıtarlyqtaı joǵary kórsetkishi bolyp sanalady.
"Bul ósim negizinen JİÓ-niń 60%-dan astamyn quraıtyn negizgi salalardaǵy óndiristiń fızıkalyq kóleminiń ózgerýin kórsetetin qysqa merzimdi ekonomıkalyq kórsetkishtiń (QEI) dınamıkasymen baılanysty. Bes aıdyń nátıjesi boıynsha QIE sońǵy 10 jyldaǵy jyldyq 8,6% tarıhı maksımýmǵa jetti. Bul serpin JİÓ ósimine negiz bolyp, biraq ekonomıkalyq damýdyń sońǵy kórsetkishine myna faktorlar kesheni áser etti: ósý kózderi, búdjettik saıasat, taýarlyq konúnktýra jáne syrtqy ekonomıkalyq jaǵdaılar. Ónerkásiptiń barlyq salalarynda ósý qarqynynyń artýy baıqaldy. Ósim draıverleri kólik (jyldyq +23,1%) jáne qurylys (+15,4%) boldy, bul 2025 jyldyń barlyq 5 aıynda eki tańbaly ósim qarqynyn kórsetti", - deıdi Halyk Finance Taldaý ortalyǵynyń sarapshysy Saltanat Igenbekova.
JİÓ-niń 16,5%-yn quraıtyn saýda salasy jyl basyndaǵy azdap báseńdeýden keıin óz ósimin 7,8% deıin jedeldetti. Ósim draıveri kóterme saýda (+8,3%), negizinen azyq-túlikke jatpaıtyn jáne ónerkásiptik taýarlar boldy. Kóterme saýdanyń ósimi, ishinara tómen bazalyq áserge baılanysty (2024 jylǵy qańtar-mamyrda jyldyq +2,2%) taý-ken sektorynyń belsendi dınamıkasy arqyly qoldaý tapty. Bólshek saýda da ósim jedeldedi (+6,5%). Munda negizgi úles azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlarǵa degen suranyspen qamtamasyz etildi, basqalarmen qatar, osy kezeńde turǵyn úıdi satyp alý-satý mámileleri sanynyń ulǵaıýy, ilespe taýarlar men qyzmetterge suranystyń ulǵaıýymen qatar júredi.
Kólik salasy sońǵy 9 jyldaǵy eń joǵary serpindi kórsetti: jyldyq 23,1%. Salanyń negizgi ósimi júk aınalymynyń jyl saıynǵy 13,6% (negizinen temirjol kóligimen) jáne jolaýshy aınalymynyń 12,9% (negizinen avtomobıl kóligi salasynda) ulǵaıýy esebinen boldy. Ónerkásiptiń damýyn jedeldetý úshin qosymsha yntalandyrý munaı jáne gaz óndirýdi jyldyq 9,8% keńeıtý boldy. Sáıkesinshe, ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda qubyr arqyly tasymaldaý kólemi 18,2% ósti. Sonymen qatar, qubyr arqyly tasymaldaý sektordyń jalpy kirisiniń shamamen úshten birin qamtamasyz etetin negizgi kiris kózderiniń biri bolyp qala beredi. Aıta ketý kerek, júk aınalymynyń keńeıýimen qatar, kólik salasynyń erekshe joǵary ósýi magıstraldyq jeliler boıynsha statısıkany qalyptastyrý ádistemesiniń ózgerýimen túsindiriledi.
Qurylys salasynda ósý qarqyny 15,4%-ǵa jetti. Qurylys jumystarynyń qurylymynda negizgi bóligin ǵımarattardyń (oryndalǵan jumystardyń jalpy kóleminiń 45%-y), turǵyn emes (38%) jáne turǵyn úılerdiń (17%) qurylysy alady. Qurylys salasynyń joǵary ósýi salany memlekettik qarjylandyrýmen qamtamasyz etilýde.
Jalpy ónerkásipte 6,4%, onyń ishinde taý-ken óndirý ónerkásibinde – 7,8%, óńdeý ónerkásibinde – 6,0% jyldyq ósim baıqaldy. Taý-ken ónerkásibinde negizgi oryndy munaı men gaz alady, jalpy óndiristiń 73% quraıdy. 2025 jylǵy qańtar-sáýirde munaı óndirý kólemi ótken jylǵy quldyraýdan jáne 2023 jyly qalypty ósimnen keıin fızıkalyq mánde 9,8% ósti, bul syrtqy naryqtardaǵy munaıdyń ortasha baǵasynyń tómendeýi jaǵdaıynda munaı óndirýshi sektordyń dınamıkasyn qoldady.
Óńdeý ónerkásibinde ósim azyq-túlik ónimderi (jyldyq +10,5%), munaı ónimderi (+11,3%) jáne mashına jasaý (+10,5%) boıynsha ósti. Óńdeý ónerkásibiniń eń mańyzdy salasy (jalpy kólemniń 40%-y) metalýrgıa óz kórsetkishterin ózgerissiz qaldyrdy.
Aýyl sharýashylyǵynda mal sharýashylyǵy ónimderi kóleminiń 4,2% artýy esebinen jyl saıynǵy ósim 4,0%-dy qurady.
Baılanys sektory I toqsandaǵy quldyraýdan keıin ósý qarqynyn qalpyna keltirýde (+2,8%), bul ınternet qyzmetteriniń 13,9% keńeıýine baılanysty boldy. Telekomýnıkasıa qyzmetteri men uıaly baılanys osy qyzmetter naryǵynyń qanyǵýymen baılanysty tómendeý (tıisinshe -16,9%; -1,8%) tirkeldi.
"Úkimet 2025 jylǵy ekonomıkalyq ósimdi 5,6% deńgeıinde bolady dep baǵalap otyr, mundaı ósim, negizinen, óńdeýshi sektordaǵy odan arǵy qarqyn, ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý jáne munaı óndirýdi arttyrý esebinen josparlanady. Degenmen, jahandyq syn-qaterler men álemdik naryqtardaǵy qubylmalylyq boljamdy ósimge qol jetkizýge keri áser etýi múmkin. Sonymen qatar, qazirgi ýaqytta, negizinen, memlekettik shyǵyndarmen qamtamasyz etilgen ósý kózderi men turaqtylyǵyna qatysty másele áli de bar. Dúnıejúzilik bank Qazaqstannyń ekonomıkalyq ósimine qatysty boljamdaryn tómendeý jaǵyna qaraı qaıta qarap, muny syrtqy faktorlarmen de (jahandyq dúdamal kúı, suranystyń álsireýi, shıkizat baǵasynyń tómendeýi) jáne ishki qurylymdyq problemalarmen de baılanystyrady. Munaı baǵasynyń yqtımal qatty tómendeýi, joǵary ınflásıalyq táýekelder, salystyrmaly túrde tómen ınvestısıa jáne ónimdilik jaǵdaıynda jalǵasatyn qatań monetarlyq saıasatty qamtıtyn ósimdi tejeýshi faktorlardy eskere otyryp, 2025 jyly ekonomıkalyq ósim boljamymyz 5,3%-dy quraıdy. Jahandyq naryqtaǵy dúdamal jaǵdaıdyń artýy buryn jasalǵan ekonomıkalyq boljamdardyń oryndalýyna da áser etedi", - deıdi sarapshy.
Buǵan deıin mamyr aıynda elimizde jyldyq ınflásıa jedeldep, 11,3% bolǵany habarlanǵan.
