Aýdan ortalyǵynda ornalasqan Dańq aleıasyndaǵy saıası qýǵyn – súrgin qurbandaryna arnaıy ornatylǵan eskertkishke gúl shoqtary qoıylyp, qurbandardy eske alý rásimi ótkizildi.
Eske alý rásimine aýdan ákimniń orynbasary M.Tóleýjanov jáne óńirdiń zıaly qaýym ókilderi, bólim – mekeme basshylary men birqatar qyzmetkerler qatysty.
Sóz alǵan aýdan ákimniń orynbasary M.Tóleýjanov:
- HH ǵasyrdyń 20-50 jyldaryndaǵy saıası qýǵyn – súrgin zobalańy – halqymyzdyń tarıhyndaǵy qasiretti kezeń. Aýyzǵa salar as pen kıer kıimnen, jan jylýlyǵynan aıyrylǵan, torǵa qamalǵan totydaı bir ýaqyt qanat qaǵýǵa mursha tappaı japa shekken azamattarymyzdyń esimderi máńgilik júrekte qalary sózsiz. Mine, bıyl el táýelsizdigine 30 jyl tolyp otyr. Táýelsiz Qazaqstannyń árbir azamaty jazyqsyz qurban bolǵan azamattardyń esimderin máńgi umytpaı, olardy árqashan este saqtap, ótkenge salaýat etip, aqtandaqtar aqıqatyna tereńirek mán berip, uǵyný – búgingi urpaqtyń abyroıly mindeti men paryzy bolmaq.
Jalpy, derekterge súıener bolsaq 1929 – 1933 jyldar Keńes Odaǵynda 40 mıllıonnan astam adam saıası qýǵyn – súrginniń qurbany bolǵan. Al, Qazaqstanǵa keler bolsaq 1921 – 1954 – shi jyldary jalǵan saıası aıyppen 100 myńnan astam adam sottalyp, 30 myńdaıy atý jazasyna kesilgen. Tek qana, 1931 – 1933 jyldary qoldan uıymdastyrylǵan asharshylyq saldarynan 2 mıllıonǵa jýyq qazaq azamattary qaza tapsa, qıyndyqqa qarsy tótep bere almaǵan bir mıllıonnan astam azamattar shetel asyp ketýine májbúr boldy. Bul sol kezdegi barlyq qazaqtyń teń jarymynan astamy edi.
Qazaq tarıhyndaǵy bul qasiretke beı – jaı qaraý, sanamyzdan óshirý eldigimizge syn keltiretindigi belgili. Ashshy tarıhymyzdy bilmeý – táýelsizdik qadirin túsinbeýmen para – par. Urpaq sanasyna ótken dáýir tarıhyn jańǵyrtý, halyq zıalylaryn jadymyzdan bir sát te shyǵarmaý barshamyzdyń ult aldyndaǵy azamattyq boryshymyz dep bileıik.
Qasıet ARSTAN,
Alakól aýdany ákiminiń
baspasóz-hatshysy
