Ekonomıkalyq saıasat ınstıtýtynyń dırektory Qaıyrbek Arystanbekov 1 AQSH dollarynyń quny 600 teńge bolýy tıis ekenin aıtady. Alaıda Ulttyq bank bul prosesti tejep, sheshýshi qadamdarǵa bara almaı otyrǵan kórinedi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Sońǵy bes jylda jınaqtalyp qalǵan ınflásıa kórsetkishi bizde 50-60 paıyzdy qurap otyr. Al EýrAzEQ elderinde bul shama 20-30 paıyzdy qamtıdy. Iaǵnı, bes jyl boıy elimizde taýarlar men qyzmetterdiń, tarıfterdiń quny ósip jatty, alaıda aqsha baǵamy ózgerissiz qalyp otyrǵan. Sondyqtan aldaǵy perspektıvada, meniń oıymsha, 1 AQSH dollarynyń naqty quny 600 teńge bolýy tıis", - dedi Qaıyrbek Arystanbekov otandyq BAQ-tardyń birine bergen suqbatynda.
Bul - mamannyń "1 AQSH dollary 600 teńge bolýy tıis" degen tujyrymǵa keltirgen alǵashqy dáleli. Ekinshi fakt retinde ol shıkizattyń emes sektordyń úńireıip qalǵan tusyn nusqaıdy.
"Ótken jyly tólem balansynda 9 mlrd dolar kóleminde tapshylyq oryn aldy. Eger jaǵdaı osylaı jalǵasa berse, onda valútalyq qordan aıyrylyp tynamyz. Mysaly, biz 2023 jyly shıkizattyq emes sektordyń eksport kólemi boıynsha 15 mlrd dollardy joǵalttyq. Nege? Óıtkeni bizdiń valútalyq baǵam ózgerissiz qalyp keledi. Saldarynan biz álemdik ekonomıkada baǵa jaǵynan básekege qabiletsizbiz. Sondyqtan da devalvasıa kerek bizge", - deıdi ekonomıs.
Onyń aıtýynsha, devalvasıany dúńk etkizip, birden jasaýǵa bolmaıdy. Ol "eńbekteı joǵarylaýshy baǵam" degen túsinik baryn aıtady.
"Ulttyq bank osy "eńbekteı ósý aqsha baǵamyn" ustansa, biz ekonomıkamyzdyń básekege qabilettigin arttyra alar edik. Iaǵnı, jyl boıyna tam-tumdap baǵa qosyp, kóterý. Ondaıda jumys orny kóbeıip, búdjetke túsetin salyq kólemi de artar edi. Sonda biz syrtqy ekonomkalyq kórsetkishterimizdi de qalpyna keltire alar edik. Alaıda, ázirge, Ulttyq bank usynylǵan bul tásildi paıdalanýdan bas tartyp otyr", - deıdi maman.
Ekonomıkalyq saıasat ınstıtýtynyń dırektory óz baǵamdary boıynsha, 2025-2026 jyldarda úsh daǵdarystyń nyshany bilinetinin naqtylaı ketti.
"Olar jeke-dara táýekel túrinde úlken qaýipti tanytpaıdy. Másele ekonomıkamyz úshin sol úsh teris nyshannyń sharyqtaý shegi bir sátke, bir ýaqytqa kelýi úlken qaýip týdyrady. Beınelep aıtqanda, bir sátte el ekonomıkasyna úsh soqqy jasalmaq", - deıdi ol.
Atap aıtqanda:
- búdjettik, QR kiristeri men shyǵystary arasyndaǵy alshaqtyqqa baılanysty tapshylyq (2025 jyly - 4,1 trln teńge);
- saýda balansynyń daǵdarysy (ımporttyń eksporttan edáýir asyp ketýi, ıaǵnı shetelge kapıtaldyń aǵylýy basym bolady);
- borysh boıynsha – 2025-2026 jyldarda jeke kompanıalardyń halyqaralyq uıymdar aldyndaǵy boryshyn óteýi osy kezeńge saı keledi (jeke kompanıalardyń syrtqa qaryzy shamamen 101 mlrd dollardy quraıdy). Demek, bul kapıtaldyń orasan kólemde syrtqa aǵylýyn tanytady.
"Eger osy úsh daǵdarys "bir ýaqytta qylań berse", jaǵdaı óte qıyn bolady. Mundaı jaǵdaıda teńge devalvasıasyna jol beriledi, Ulttyq qorymyz sarqyla túsedi jáne basty kapıtalǵa jasalatyn ınvestısıalar aǵyny tómendeýi múmkin", - deıdi Arystanbekov.
