Dalanews.kz ءتىلشىسى وسى پورتالعا سۇحبات بەرگەن ساياساتتانۋشى انتون برەديحيننىڭ «برەدىن» باسىنان اياعىنا شەيىن تىڭداپ شىقتى.
پروپاگاندا سۇحبات الۋشى مەن سۇحبات بەرۋشىنىڭ ونە بويىنا ءوتىپ كەتىپتى. پارانوياسى قوزعانى سونشالىق تۇتاس ءۇلتتى تىلدەپ، كوپە-كورنەۋ كەمسىتۋگە كوشكەن ەكەن.
بۇل تۇرىمەن ۋكراينامەن ارازداسقان، بەلارۋسپەن بەت جىرتىسۋعا شاق تۇرعان رەسەيدەن كۇندەردىڭ-كۇنى قازاقستان دا تەرىس اينالادى.
قىسقا قايىرا ايتقاندا، قازاق دەگەن ۇلت جوق. برەديحين ءسوي دەپ ساندىراقتاپتى.
«قازاقتىڭ قازاق بولعانى كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ تۇسىندا عانا. وعان دەيىن بۇلاردى كيرگيز-كايساك نەمەسە ءجاي انشەيىن كيرگيز دەپ اتاپ كەلدى.
بۇلاردا ورتاق يدەنتتىلىك، ەتنيكالىق تۇتاستىق اتىمەن جوق. ءبۇتىن ءبىر ۇلتقا باعدار بولارلىق ءبىرتۇتاس ءدىني قاۋىمداستىق قالىپتاسپاعان. سالاقۇلاش جاتقان الا-قۇلا قوعام.
90 جىلدارى سلياۆان ۇلتىنىڭ وكىلدەرى مەن نەمىستەر قازاقستاننان ءتۇپ قوپارىلا كوشتى. قازاقستاندا قالا تۇرعىزعان، تىڭ يگەرۋگە اتسالىسقان، ءوندىرىس ورىندارىن اشقان ورىستاردىڭ ءۇرىم-بۇتاعى اتاجۇرتىنا ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ ورالدى. وسىنداعى ورىس زيالىلارى قازاق بيلىگىنە قاجەت بولماي قالدى. ولار دا وسى ەلدەن اۋا كوشۋگە ءماجبۇر بولدى.
شىعىس قازاقستان؟ شىعىس قازاقستان كازاكتاردىڭ جەرى. وسى ولكەنىڭ قوجاسى – كازاكتار»، – دەيدى ساياساتتانۋشى .
ال قازاقستانداعى سلاۆيان ورتالىقتارىنىڭ شىنتۋايتىندا وسىنداعى ورىستارعا ارا تۇسەر قاۋقارى دا، ىقپالى دا جوق. برەديحين قازاقستانداعى كازاك اتاماندارى اقش-تىڭ اگەنتى ەكەنىنە سەنىمدى. ولار رەسەيدى الدەقاشان ساتىپ كەتكەن.
قازاقستانداعى «كازاكتاردىڭ» اتامانى يۋريي زاحاروۆ امەريكامەن اۋىز جالاسىپ ۇلگەرىپتى.
«اتامان زاحاروۆ ءسرۋ-دىڭ شپيونى. وسى ەلدەگى سلاۆيانداردىڭ ءسوزىن سويلەيتىن ۇيىمداردىڭ ارتىندا الاياقتار تۇر. ولاردىڭ ورىسقا جانى اشىمايدى»، – دەيدى برەديحين.
سۇحبات الۋشى دا شاماسى كەلگەنشە شاتىپ-بۇتقان ەكەن. وسكەمەندەگى ورىستىڭ رەسەيدى ولەردەي قولدايتىنىن، ولاردىڭ ۇلەسى 51 پايىزدان اسىپ جىعىلاتىنىن، وسىدان 25 جىل بۇرىن بۇلاردىڭ ورىس اۆتونومياسىن قۇرماققا تالپىنعانىن جىپكە ءتىزىپتى.
«ورىستاردىڭ كوپشىلىگى وسكەمەندەگى كوشە اتاۋىن وزگەرتۋگە قارسى. و جاقتاعى قازاقتار ەڭسە كوتەرە الماي يمەنىڭكىرەپ، جەتىمسىرەپ جۇرەدى. ءوڭىر تۇرعىندارىن رەسەيگە تارتىپ تۇرادى»، – دەيدى ءتىلشى.
ونىڭ ويىن سپيكەر دە ۇستەي ءتۇسىپ، ءپۋتيننىڭ تۇنەۋكۇنگى مالىمدەسىن قايتا مازداتىپتى.
بۇدان بۇرىن پۋتين ماسكەۋدىڭ ءبىر كەزگى كسرو قۇرامىنداعى ەلدەرگە ءبىراز تەرريتوريانى تارتۋ ەتكەنىن تىلگە تيەك ەتكەن.
«قازاقتارعا قىتايمەن دوس بولعانشا، ورىستىڭ يۆانىنىڭ قولتىعىنا كىرگەن ارتىق. جۇڭگو قازاقتىڭ كوزىنە كوك شىبىن ۇيمەلەتەدى.
بۇل ەلدەگى بۇتكىل بايلىق نازاربايەۆپەن بايلانىسى بار كلانداردىڭ قولىندا. بۇلاردىڭ اكتيۆى رەسەيمەن تىكەلەي بايلانىستى، رەسەيگە تاۋەلدى. ولار ەرتەڭگى ءومىرىن رەسەيسىز ەلەستەتە المايدى. ەكى ەلدىڭ اراسى ءجىپسىز بايلاپ وتىرعان وسى ەليتانىڭ رەسەيدەگى بيزنەسى. ولار ءبىزدىڭ جۇيەمەن تامىرلاسىپ كەتكەن، بىزدەن اسىپ قايدا بارسىن؟..»، – دەيدى ساياساتتانۋشى .
سالاقۇلاش سۇحباتتىڭ سارىنى وسى. قازاقستانداعى ءورىستىلدى اۋديتوريانى استامشىل يدەولوگيامەن اۋىزداندىرىپ، ارانداتۋمەن اينالىسىپ وتىرعان جالعىز پراۆدا ەمەس، كۇللى رەسەيدىڭ اقپاراتتىق ساياساتى سونداي.
بوجكو سەكىلدىلەردى وسى تاقىلەتتەس كونتەنت اۋىزداندىرىپ وتىر...
ءتۇرۋلى ىرگەدەن تاس اتىپ وتىرعان وتارشىل، ءپۋتينشىل، يمپەرشىل كونتەنتتى بۇعاتتاۋ اقپارات مينيسترىلىگىنىڭ موينىنداعى شارۋا بولسا كەرەك.
ءبۇتىن ءبىر ۇلتقا ءتىل تيگىزىپ، تاۋەلسىز ەلدىڭ شاڭىراعىن شايقالتقىسى كەلەتىن ساراپشىسىماقتاردى "قارا تىزىمگە" ەنگىزۋ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ قۇزىرەتىنە كىرسە كەرەك-تى...
قازاق اۋديتورياسى وتكەن 30 جىلدىڭ ءادىل باعاسىن الدەقاشان بەرىپ قويعان. اقپاراتتىق ساياساتقا بولىنگەن قاراجاتتى ءورىستىلدى اۋديتوريانى قازاقتاندىرۋعا باعىتتاۋ قاجەت-اق وسىندايدا.
ەل ىشىنە ىلاڭ سالاتىندار ءورىستىلدى ورتادا ءورىپ ءجۇر. ايتالىق، رۋدنىيدان شىققان بوجكونىڭ بويىندا قازاققا دەگەن وشپەندىلىك قالاي قالىپتاستى؟ ءشوۆينيزمنىڭ بالالايتىن ادەتى بار. بوجكونىڭ ءوزى عانا ەمەس، قوينىنداعى قاتىنى دا، باۋىرىنداعى بالاسى دا سونداي دەمەك. ورتاسى دا. بۇل مەملەكەتتىڭ اقپاراتتىق سالادا جىبەرگەن اقاۋى.
بيلىك بوجكو سەكىلدىلەردىڭ قانداي كونتەنتتى تۇتىنىپ وتىرعانىنا باس قاتىرعىسى كەلمەيدى. رەسەي پروپاگانداسى تۇتاس رۋدنىيدى تورلاپ العان بولۋى مۇمكىن. وعان كىم ويلانىپ جاتىر؟
اقپاراتتىق ساياسات - توقايەۆتىڭ «انا تىلگە» بەرگەن سۇحباتىن ءجاي عانا سۇحبات ەمەس، پروپاگانداعا اينالدىرۋدى بىلدىرەدى.
نەگە دەسەڭىز بوجكونى اباقتىعا جابۋمەن شوۆينيستەردىڭ سانى ازايمايدى. ورىس اگرەسسياسىنا قارسى تۇرۋ كەشەندى شارالاردى قابىلداۋدى قاجەت ەتەدى. ونىڭ 3 امالى بار.
العاشعىسى.
رەسەي پروپاگانداسىنا توتەپ بەرەتىن ازاماتتاردىڭ شوعىرىن (پۋلىن) قالىپتاستىرۋ. ولاردى ەرتەڭگى information warfare-گە، شەر اعانىڭ سوزىمەن ايتقاندا مىلتىقسىز مايدانعا باپتاپ جاراتۋ.
تەلەارناداعى تانىمال جىگىتتەردى، سوزبەن قاجاسا الار ساقا ساياساتكەرلەردى، باسقا دا ۇرت مىنەزدى، وتكىر تءىلدى ازاماتتاردىڭ كۇش-جىگەرىن پروپاگاندامەن كۇرەسكە باعىتتاۋ.
ەكىنشىسى.
قازاقستاننىڭ اقپارات كەڭىستىگىن ىشتەن ءىرىتىپ وتىرعان رەسەيدىڭ سەپاراتيستىك سايتتارىن بۇعاتتاۋ! "وسكەمەن ورىستىڭ جەرى..." دەپ ساندىراقتاعان ساراپشىنىڭ ءسوزىن وسكەمەننىڭ ورىسى اڭداماۋى مۇمكىن ەمەس. بۇل مىڭنان ءبىر عانا مىسال. ىلگەرىدەگى بوجكو سەكىلدىلەردى وسى تاقىلەتتەس كونتەنت اۋىزداندىرىپ وتىر.
ءۇشىنشىسى.
قازاقستاننىڭ اۋماعي تۇتاستىعىنا كۇمان كەلتىرگەن، ءبۇتىن ءبىر ۇلتتى كوپە-كورنەۋ كەمسىتكەن وداقتاسىمىزدىڭ ساراپشىماقتارىنا سانكسيا سالۋ، "قارا تىزىمگە" كىرگىزۋ. ءسويتىپ تاۋبەسىنە ءتۇسىرۋ، امالى تابىلسا ايىپ-انجىسىن تولەتۋ. بۇلاردىڭ كوپشىلىگى قازاقستانعا كەلىپ كەتىپ جۇرەدى ويتكەنى. كەلۋگە ءماجبۇر. ادەتتە وداقتى ءناسيحاتتاۋ ءۇشىن ماسكەۋدەن بولىنەتىن اقشانى يگەرەتىن دە سولار. الگىندەي ارەكەتكە بارساق ەشكىم تونىمىزدى شەشىپ الماس. بۇل ەندى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قۇزىرەتىنە كىرەر شارۋا...
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
