ۆاشينگتون مەن پەكين ءوزارا باج سالىعىن تومەندەتۋگە كەلىسىپ، 90 كۇندىك ۋاقىتشا ءبىتىم جاريالادى. بۇل جاھاندىق ساۋدا شيەلەنىسىن تەجەۋ بويىنشا جاسالعان العاشقى ناقتى قادام بولىپ وتىر. سوندىقتان الەم بۇل جاڭالىقتى وتە جاقسى قابىل الدى. توقىراي باستاعان الەمدىك نارىقتارعا دا قايتا جان بىتە باستادى. جالپى، بۇگىنگى ماتەريالىمىزدا بۇل قۇبىلىستىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا اسەرىن زەردەلەيتىن بولامىز، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
جۇڭگو مەن اقش تاراپىنىڭ بۇل كوپتەن بەرگى العاشقى بەتپە-بەت جۇزدەسۋى بولدى. كەلىسسوزدەر سەگىز ساعاتقا سوزىلدى. اقش-تىڭ جاڭا قارجى ءمينيسترى سكوتت بەسسەنت كەلىسسوز الدىندا: "ەشكىم دە اراداعى قارىم-قاتىناستى ۇزۋگە مۇددەلى ەمەس" دەپ مالىمدەدى.
كەلىسسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا مىنانداي ناقتى شەشىمدەر قابىلداندى:
- اقش تاريفتەردى 145%-دان 30%-عا دەيىن تومەندەتەدى.
- جۇڭگو تاريفتەردى 125%-دان 10%-عا دەيىن تۇسىرەدى.
- تاراپتار كەلىسسوزدەردى تۇراقتى تۇردە جالعاستىرۋ ءۇشىن ورتاق مەحانيزم قۇرادى.
- نەگىزگى ماقسات – ەكى ەل اراسىندا "تۇراقتى ءارى تەڭگەرىمدى سەرىكتەستىكتى" ورناتۋ.
بۇل شەشىمدەر وسى كەلىسسوزدەر قورىتىندىسىن سىرتتاي باقىلاپ وتىرعان ينۆەستورلار ءۇشىن وتە جاعىمدى جاڭالىق بولدى.
"سەبەبى، بىرىنشىدەن، باج تاريفتەرىنىڭ تومەندەۋى يمپورت تاۋارلاردىڭ ارزانداۋىنا جول اشىپ، ناتيجەسىندە الەمدىك ينفلياسياعا تۇسەتىن قىسىمدى ازايتادى. ەكىنشىدەن، ساۋدا-ساتتىقتاعى شيەلەنىس باسەڭدەگەن سايىن شيكىزات پەن ۆاليۋتا نارىعىنداعى تۇراقسىزدىق تا بىرتە-بىرتە باسىلا باستايدى. ۇشىنشىدەن، ايماقتاعى ترانسپورتتىق-لوگيستيكالىق باعىتتار مەن جەتكىزۋ تىزبەكتەرى قايتا جاندانىپ، بۇل نارىقتارعا جاڭاشا سەرپىن بەرە الادى"، دەپ جازادى Telegram-داعى Tengenomika ارناسىنىڭ اۆتورى رۋسلان سۇلتانوۆ.
مۇندايدا قازاقستان ءۇشىن، اسىرەسە، مۇناي باعاسى مەن ازيا نارىقتارىنىڭ رەاكسياسى ماڭىزدى. يۋان باعامىنداعى وزگەرىس پەن ونىڭ جاناما تۇردە تەڭگەگە اسەرى دە بولۋى مۇمكىن. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق (ەاەو) پەن جۇڭگو ارقىلى وتەتىن تاۋار جەتكىزۋ مارشرۋتتارىنىڭ وزگەرۋ ىقتيمالدىعى دا بار.
"ەڭ باستىسى، جەنيەۆاداعى بۇل "جاتتىعۋ" – تۇبەگەيلى بەيبىتشىلىككە كەلۋ ەمەس، ۋاقىتشا الىنعان دەمالىس ۋاقىتى عانا. بۇل ارادا باستى ماسەلە – باج سالىعىن جاي عانا تومەندەتۋدە ەمەس، ەكى الىپ دەرجاۆا ەندى بىر-بىرىنە سەنىم ارتا الادى ما دەگەندە. ەكى تاراپ وسى 90 كۇندىك "ءبىتىمدى" جاھاندىق ساۋدانىڭ جاڭا "ساۋلەت نىسانىنا" اينالدىرۋعا دايىن با، الدە بۇرىنعىداي قايتادان بىر-بىرىنە كىنا ارتىپ، تاريفتەردى كوتەرۋگە كوشەدى مە؟"، - دەيدى سۇلتانوۆ.
راسىندا، وسى كەلىسسوزدەردەن كەيىن الەمدىك نارىقتاردا جان بىتە باستادى. ماسەلەن، قۇنى 60 دوللاردان دا تومەندەي تۇسكەن Brent ماركالى مۇنايدىڭ ءبىر باررەلى 66 دوللارعا دەيىن قايتا كوتەرىلدى. بۇل دا گەوساياساتتىڭ نارىقتارعا ايتارلىقتاي ىقپالىن ايقىن اڭعارتا الادى. بيۋدجەتى مۇناي تابىسىنا بايلانعان قازاقستان ءۇشىن مۇنداي گەوساياسي "ويىندار" ءقاۋىپتى ەكەنى انىق. اقش پەن قىتايدان بولەك وپەك رەاكسياسى دا ەلىمىزدى اراكىدىك ورنىنان قوزعاۋعا تۇرتكى بولىپ قويادى. ەكونوميست الماس چۋكين سوڭعى ارەكەتتەرگە باعا بەرە وتىرىپ، مۇناي ءداۋىرىنىڭ اقىرى تاياپ قالعانىن كۇنى كەشە باجايلادى. اسىرەسە، ول باعاسى جاعىنان مۇناي بۇرىنعى تارتىمدىلىعانان ايىرىلا باستاعانىنا باسا نازار اۋدارتادى. سويتكەن مامان ءبىزدىڭ مۇناي ءداۋىرىنىڭ اياقتالىپ كەلە جاتقانىن مويىنداۋ كەرەكتىگىمىزدى، ەكونوميكانى تەز ارادا ءارتاراپتاندىرۋعا كوشۋىمىزدى ۇسىنادى. "قازاقستان شيكىزاتقا تاۋەلدى ەكونوميكا تۇزاعىنان قۇتىلۋدىڭ جولىن دەرەۋ ىزدەۋى ءتيىس. ايتپەسە، مۇنايمەن بىرگە ءوزىمىز دە "قۇردىمعا" كەتە بارۋىمىز عاجاپ ەمەس"، - دەيدى ول بۇل رەتتە.
