عىلىمي باسىلىم Scopus دەرەكتەر بازاسىنا ەنەدى جانە ەكسترەموفيلدى ميكروورگانيزمدەردىڭ بيولوگيالىق الۋانتۇرلىلىگى مەن ولاردى بيوتەحنولوگيادا قولدانۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە ارنالعان. ال Springer الەمدەگى ەڭ بەدەلدى عىلىمي باسپا بولىپ تابىلادى، ونىڭ مونوگرافيالارىن الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن عالىمدار وقىپ، ساتىپ الادى.
مۇنداي جوعارى ناتيجەگە قاراشاڭىراق عالىمدارى حالىقارالىق سەرىكتەستەرمەن بىرلەسكەن «ميكروبتىق بيوتەحنولوگيا اياسىندا زەرتتەۋگە نەگىزدەلگەن جوعارى ءبىلىم بەرۋ جەلىسى» جوباسى اياسىندا قول جەتكىزدى. مونوگرافياعا كىرگەن سەگىز ءبولىمنىڭ ەكەۋى قازۇۋ عالىمدارىنا تيەسىلى. «اۋىر مەتالدارعا ميكروبتىق سترەسس رەاكسياسى» جانە «قازاقستاننىڭ جىلۋ كوزدەرىن تالداۋ جانە سيپاتتاۋ» اتتى بولىمدەردىڭ اۆتورى – قازۇۋ-دىڭ بيولوگيا جانە بيوتەحنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ وقىتۋشىلارى: ا.قىستاۋبايەۆا، ل.يگناتوۆا، ا.ماشجان جانە ي.ساۆيسكايا. شەتەلدىك سواۆتورلار: نيلس-كارە بيركەلاند (نورۆەگيا)، ديلفۋزا ەگەمبەردييەۆا (گەرمانيا)، وۆيك پانوسيان (ارمەنيا)، ۆان-دجۋن لي (جۇڭگو).
«اۋىر مەتالدارعا ميكروبتىق سترەسس اسەرى» تاراۋىندا بارلىق ءتىرى ورگانيزمدەرگە، سونىڭ ىشىندە ميكروبتارعا اسا ءقاۋىپ توندىرەتىن اۋىر مەتالدارمەن قورشاعان ورتا لاستانۋىنىڭ جاھاندىق ەكولوگيالىق ماسەلەسى قوزعالدى. وسىمدىكتەردىڭ ابيوتيكالىق فاكتورلاردىڭ زاقىمداۋشى اسەرىنە توزىمدىلىگىنىڭ فيزيولوگيالىق مەحانيزمدەرىن، سونىڭ ىشىندە ءتيىمدى ميكروورگانيزمدەردى قولدانۋدى زەرتتەۋدىڭ ماڭىزدىلىعى سيپاتتالعان. اتالعان شەشىم وسىمدىكتەردىڭ ەكسترەمالدى جاعدايلاردا تىرشىلىك ەتۋ ستراتەگياسىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن، سونداي-اق وسىمدىكتەردى قورشاعان ورتانىڭ قولايسىز فاكتورلارىنىڭ زياندى اسەرىنەن قورعاۋ تەحنولوگياسىن جاساۋ ءۇشىن تۇبەگەيلى ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.
سونىمەن قاتار بۇل تاراۋدا اۋىر مەتالل يوندارىنىڭ مىرىش، مىس، مارگانەس جانە قورعاسىنعا كوپ توزىمدىلىگى بار ميكروميسەتتەردىڭ وسۋىنە اسەرىن زەرتتەۋ تۋرالى اقپارات بەرىلگەن. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى وسىمدىكتەردى ءوسىرۋ تەحنولوگياسىن قۇراستىرۋعا نەگىز بولا الاتىن سترەسس فاكتورلارىنا وسىمدىكتەردىڭ توزىمدىلىگىن ارتتىرۋ قابىلەتىندە ميكروورگانيزمدەردىڭ بەلسەندىلىگىن ءتيىمدى پايدالانۋعا كومەكتەسەدى.
ولار وسىمدىك ءوسىرۋ تەحنولوگياسىن دامىتۋعا نەگىز بولا الادى.
كەلەسى بولىمدە عالىمدار قازاقستاننىڭ جىلۋ كوزدەرىن تالداپ، سيپاتتايدى. ەلىمىزدە تەرمالدى سۋلار كەڭ تارالعان، بۇل سۋى بار تاۋ جىنىستارى ۇلكەن تەرەڭدىكتە جاتقان ۇلكەن ارتەزياندىق باسسەيندەردىڭ بولۋىمەن بايلانىستى جانە سايكەسىنشە ونەركاسىپتىك بيوتەحنولوگيا ءۇشىن قىزىقتى ميكروورگانيزمدەردىڭ بىرەگەي قاۋىمداستىقتارىنا يە. سونداي-اق عالىمدار تەرمالدى بۇلاقتاردىڭ ارتۇرلىلىگى، ولاردىڭ تەمپەراتۋرالىق رەجيمى، سۋدىڭ حيمياسى جانە ولاردىڭ ميكروبتىق الۋانتۇرلىلىگىنە سيپاتتاما بەرەدى.
وسىلايشا الەمدىك عىلىمي كەڭىستىككە ىقپالداسۋ ارقىلى قازۇۋ عالىمدارى ۋنيۆەرسيتەت مارتەبەسىن كوتەرۋگە قوماقتى ۇلەس قوسۋدا. شەتەلدىك ارىپتەستەرمەن ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋ – ۋنيۆەرسيتەت عالىمدارىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنىڭ ايقىن كورسەتكىشى. بۇل مونوگرافيانىڭ شىعۋى قازاقستاندىق عىلىمنىڭ الەمدىك وزىق جەتىستىك دەڭگەيىنە جەتۋىنە دە وزىندىك ىقپال ەتەرى ءسوزسىز.
